آگاه: به نظر می‌رسد آنچه در برابر چشمان ما در گوشی هوشمند قرار گرفته، جادویی است که از دنیایی دیگر برای تحت‌الشعاع قرار دادن زندگی ما ازسوی خودمان ایجاد شده است. این روزها فراتر از تصور، شبکه‌های مجازی در کنترل هوش مصنوعی قرار دارند که برای کنترل و هدایت تفکر بشر برنامه‌ریزی شده است. برنامه پیچیده‌ای که حالت‌های ما را شناسایی می‌کند و اطلاعاتی را در اختیار طراحان افکار عمومی قرار می‌دهد که قصد برنامه‌ریزی و هدایت ذهن ما را دارند. این هدایت می‌تواند از ایجاد حالت‌های خاص روانی تا ترغیب به سبک زندگی خاص یا حتی مصرف‌گرایی باشد. بررسی این هدف و موشکافی آن، محور این سخن نیست، بلکه قصد دارم درباره تاثیر رسانه که در دنیای امروز به‌شکل دیگری با عنوان فضای مجازی شناخته می‌شود و حفاظت از خود در برابر آن، نکاتی را مطرح کنم. 
بیش از ۳۰‌درصد مردم روزانه ۶ساعت و حتی بیشتر از تلفن‌همراه خود استفاده می‌کنند که رقم بالایی است. این درحالی است که میزان گفت‌وگو در خانواده ایرانی نزدیک به ۱۵‌دقیقه در روز است. نتایج پژوهشی که ازسوی محققان دانشگاه مک‌گیل کانادا انجام شده، نشان می‌دهد کاربران ایرانی از بین ۲۴کشور موردبررسی در رتبه ششم اعتیاد به استفاده از تلفن همراه قرار دارند. کشورهای چین، عربستان سعودی و مالزی در رده‌های اول تا سوم هستند.
ابتدا باید دید که دقیقا با چه چیزی مواجه هستیم؟ وقتی گوشی همراه خود را در دست داریم و فضای مجازی را می‌گردیم گویی مسیر یک‌طرفه‌ای ایجاد کرده‌ایم تا اطلاعات را دریافت کنیم. بی‌اختیار و در فضای خالی ذهنی در انتظار این هستیم که چه چیزی در اختیارمان قرار می‌گیرد؛ مثل زمینی آماده کشت.
هوش مصنوعی برای اینکه مخاطب را مدت زیادتری در فضای مدنظر نگه دارد در آنی شروع به تقسیم‌بندی اطلاعات می‌کند. این اطلاعات فردی درباره ما قبلا جمع‌آوری شده است؛ چگونه؟ براساس جست‌وجوها و پست‌هایی که منتشر یا پسند کرده‌ایم. در این هنگام حالا هوش مصنوعی به میدان می‌آید تا هدایت ذهن ما را در دست بگیرد. محتوای فضای مجازی را می‌شنویم، می‌بینیم و حتی گاهی می‌خوانیم و به‌طور ناخودآگاه ذهن و احساساتمان تحت تاثیر قرار می‌گیرد. دقیقا مثل زمانی که شاهد یک صحنه دلخراش در خیابان هستیم یا طبیعتی دل‌انگیز می‌بینیم.
در تحقیق جدید دانشگاه «یوسی‌ال‌ای»، محققان با یک اسکنر، مغز ۳۲نوجوانی را که در حال استفاده از برنامه‌ای مشابه اینستاگرام بودند مشاهده کردند. در همین حال که کل مغز نوجوانان در حال اسکن بود، دانشمندان متوجه شدند که با هر لایک، بخشی از دهن نوجوانان فعال می‌شود؛ به‌خصوص بخشی که به «مرکز پاداش ذهن» معروف است. لورن شرمن، نویسنده اصلی این تحقیق در این رابطه می‌گوید: «وقتی نوجوانان متوجه می‌شوند که عکس آنها لایک زیادی دریافت کرده، فعالیت زیادی در بخش مدار پاداش مغز رخ می‌دهد؛ این همان قسمتی است که وقتی عکس کسی که دوست داریم را می‌بینیم یا پولی برنده می‌شویم، فعال می‌شود.» مشاهدات در این تحقیق نشان می‌داد که قسمتی از مدار پاداش مغز هنگامی که تعداد لایک‌ها زیاد بود فعال می‌شد که این عامل می‌تواند افراد را تشویق کند که بیشتر در فضای مجازی فعال بمانند.
حال چگونه باید از خودمان حفاظت کنیم؟ تنها راه کنترل، شناخت و برخورداری از سواد رسانه است. باید بیاموزیم که برحسب نیاز از فضای مجازی استفاده کنیم، احساساتی نشویم و با کمک نیروی عقل و اطلاعات درست از منابع درست از اثرات منفی فضای مجازی بکاهیم و بدانیم که هرچند باسواد و قوی، اما درصورت مواجهه مکرر با این فضا، زندگی انسانی ما تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.