آگاه: پیش از این، قیمت‌گذاری کالاها تابع چند مولفه و قابل پیگیری بود و با قیمت سوخت، دستمزد و... پیوستگی داشت. اما این روزها قیمت‌ها تابع جو روانی هستند و از بی‌ضابطگی پیروی می‌کنند. به‌طوری‌که قابل رصد و کنترل نیستند. به‌طوری‌که گزارش‌های رسیده از بازار و میادین تره‌بار نشان می‌دهد دومینوی گرانی بعد از سیب‌زمینی به سبزی، روغن و برنج ایرانی رسیده است. این مسئله را داده‌های جدید مرکز آمار ایران نیز تایید می‌کند. به استناد این داده‌ها، دی امسال به‌طور متوسط ۱۰درصد به قیمت سیب‌زمینی اضافه شده و از این حیث سیب‌زمینی بیشتر از هر خوراکی دیگری افزایش قیمت داشته است. وزیر جهاد کشاورزی افزایش حجم صادرات را علت گرانی سیب‌زمینی اعلام کرده است. از سوی دیگر، اتحادیه فرآورده‌های لبنی کشور نیز افزایش قیمت لبنیات را غیرقانونی می‌داند. همچنین رییس اتحادیه بارفروشان، گرانی سبزی و صیفی را گردن بارندگی‌های اخیر انداخته اما هنوز هیچ مقام مسئولی درباره حواشی اخیر برنج اظهارنظر نکرده است.
علاوه‌بر این، سبزی در دی امسال بیشترین تورم را بین کالاها و خدمات مصرفی داشته است. این خبری است که در گزارش شاخص قیمت مصرف‌کننده مرکز آمار ایران به‌چشم می‌خورد. مرکز آمار ایران با پایش و بررسی همه هزینه‌های خانوار ایرانی، تورم ماهانه سبزی و حبوبات را ۱۲.۵درصد اعلام کرده که بیشتر از خوراکی‌های دیگر است.
انواع بهانه برای گرانی‌ها
اکبر یاوری، رییس اتحادیه بارفروشان در قالب مصاحبه‌ای با رسانه‌ها با اشاره به این موضوع از افزایش ۱۰ تا ۱۵درصدی قیمت برخی اقلام سبزی و صیفی و فرنگی خبر داده و عامل دوم را تداوم روند صادرات دانسته است. سبزی‌ها و حبوبات در جدیدترین داده‌های مرکز آمار ایران صدرنشین جدول تورم ماهانه هستند و رتبه دوم به میوه و خشکبار تعلق دارد.
مدیرعامل سازمان مدیریت میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران گفت: عدم تدبیر در کنترل بازار و مبادی ذخیره‌سازی و تولید سیب‌زمینی و ورود دلالان باعث گران و کمیاب‌شدن این محصول شده است.
مهدی بختیاری‌زاده با بیان اینکه در چند هفته اخیر شاهد کاهش سیب‌زمینی و برخی محصولات فرنگی در میدان مرکزی میوه‌وتره‌بار شهرداری تهران بوده‌ایم، افزود: برای رفع این معضل، سازمان مدیریت میادین میوه‌وتره‌بار شهرداری تهران با همکاری سازمان تعاون روستایی اقدامات لازم را برای عرضه مستقیم و بی‌واسطه این محصولات در میادین و بازارهای میوه‌وتره‌بار داشته‌اند و تاکنون نیز توانسته‌ایم این محصولات را با قیمت متعادل در تمامی بازارها و میادین میوه‌وتره‌بار شهرداری تهران عرضه کنیم. وی ادامه داد: طبق بررسی‌های انجام‌شده، یکی از دلایل افزایش قیمت محصولات فرنگی، عدم عرضه آن ازسوی دلالان و انباردارهاست. دومین عامل تاثیرگذار نیز رونق صادرات این محصولات به مبادی صادراتی به‌دلیل نوسانات قیمت ارز بوده است.
مدیرعامل سازمان مدیریت میادین میوه‌وتره‌بار شهرداری تهران با تاکید بر اینکه نوسانات قیمت ارز سودای صادرات این محصولات را به مبادی صادراتی در میان دلالان و کشاورزان بیشتر کرده است، بیان کرد: بررسی‌های ابتدایی در یک‌ماهه اخیر نشان می‌داد ورود این اقلام مصرفی نه‌تنها به شهر تهران، به‌صورت چشمگیری کاهش پیدا کرده است، بلکه آن بخش کمی هم که وارد پایتخت می‌شود، ازسوی دلالان، محصولات مرغوب‌تر جدا و برای صادرات بارگیری شده و تنها محصولات سورت‌شده برای بازارهای داخلی باقی می‌مانند. وی با بیان اینکه این موضوعات باعث کمبود این اقلام و افزایش نجومی قیمت‌های آن در بازارهای شهر شده است، یادآور شد: براساس رصد قیمت محصولات فرنگی، قیمت سیب‌زمینی در خرده‌فروشی‌های سطح شهر به بیش از ۶۰هزار تومان رسیده است.
بختیاری‌زاده با اشاره به اینکه افزایش صادرات و عدم برنامه‌ریزی مناسب تولید برای تامین بازارهای داخلی، عامل مضاعفی برای بحران بازار محصولات فرنگی به شمار می‌رود، تاکید کرد: سازمان میادین براساس رسالتی که برای تامین مایحتاج مردم دارد، شروع به تامین بی‌واسطه محصولات فرنگی کرده و تا حد امکان قیمت‌ها را کنترل کرد، آن هم در شرایطی که کنترل قیمت‌ها ضرر و زیان زیادی را به بهره‌برداران وارد می‌کرد.
مدیرعامل سازمان مدیریت میادین میوه‌وتره‌بار شهرداری تهران در ادامه گفت: عدم تدبیر در کنترل بازار، مبادی ذخیره‌سازی و تولیدی و انجام صادرات بدون توجه به بازارهای داخلی باعث بروز بحران در بازار محصولات فرنگی شده است. وی با تاکید بر اینکه دلالان و سوداگران بازار محصولات فرنگی به طمع کسب سودهای کلان‌تر و بالاتر، اقدام به احتکار این محصولات در انبارها برای صادرکردن آن به مبادی صادراتی کرده‌اند، افزود: دلالان نه‌تنها این محصولات را احتکار کرده‌اند، بلکه اجازه ورود آن را به بازارهای مصرفی داخلی نمی‌دهند. درواقع این‌بار سوداگران به سفره‌های مردم با هدف کسب سود بیشتر دست‌درازی کرده‌اند که لازم است وزارت کشاورزی نسبت‌به حل این مسئله ورود جدی و تاثیرگذاری داشته باشد.
بختیاری‌زاده ادامه داد: واقعا امیدواریم وزارت جهاد کشاورزی، سازمان‌های نظارتی، پلیس امنیت و... به این مسئله ورود کرده و باتوجه‌به فشاری که مردم در این شرایط اقتصادی متحمل می‌شوند، اجازه سوداگری را به افراد سودجو ندهند. وی در پایان صحبت‌های خود بیان کرد: مهم‌ترین مسئله در بازار محصولات فرنگی قبل از گرانی این اقلام مصرفی، احتکار گسترده این محصولات در انبارهاست و از وزارت جهاد کشاورزی تقاضا داریم تا وضعیت بازار بدتر از این نشده و بحران تامین جدی‌تر نشده است؛ به این مسئله ورود کرده و جلوی سوداگری دلالان را بگیرند.
نوبت بادمجان هم رسید
در این میان، بادمجان نیز در افزایش قیمت خود ابتکارعمل را در دست گرفت. به‌طوری‌که در دی با رقم ۳۸هزار تومان، در مقایسه با ماه قبل ۴۰.۶درصد افزایش داشته است. به‌طوری‌که مرکز آمار ایران در دی ۱۴۰۳ در میان تغییرات متوسط قیمت اقلام خوراکی بادمجان را دارای بیشترین افزایش قیمت در مناطق شهری کشور دانسته و هر کیلوگرم از این محصول با متوسط قیمت ۳۸هزار تومان به فروش رسیده که در مقایسه با ماه قبل ۴۰.۶درصد افزایش یافته است.
همچنین مشاهدات میدانی در ماه جاری نیز نشان می‌دهد که این محصول در بازار با قیمت‌های عجیبی به فروش می‌رسد، به‌طوری‌که هر کیلوگرم از انواع رسمی و گلخانه‌ای این محصول از ۳۷ تا ۹۰هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. نرخ عمده هر کیلوگرم بادمجان قلمی در میدان مرکزی میوه‌وتره‌بار ۲۵ تا ۴۵هزار تومان و بادمجان گلخانه‌ای ۴۰ تا ۶۵هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. قیمت هر کیلوگرم بادمجان در میادین میوه‌وتره‌بار شهرداری تهران نیز ۴۳هزار تومان است؛ بنابراین گزارش ایران از صادرکنندگان بزرگ بادمجان در دنیاست؛ به‌طوری‌که در سال‌های اخیر رتبه دومین صادرکننده این محصول را نیز کسب کرده است. در ماه‌های اخیر با افزایش نرخ ارز صادرات انواع صیفی‌جات افزایش یافته است که این امر منجر به افزایش قیمت این محصولات در بازار داخلی شده است.
راستی‌آزمایی سبدی – کیسه‌ای
فروشنده‌های میدان میوه‌وتره‌بار با صدای بلند مشتریان را به سمت غرفه‌های خود فرامی‌خوانند. انگار سعی می‌کنند با ایجاد سروصدا فروش کم خود را تحت‌الشعاع قرار دهند. تعدادی از آنها که تا پیش از این روی سوا کردن محصولات حساس بودند و اجازه نمی‌دادند مشتری‌ها نزدیک میوه‌هاوتره‌بار شوند، کوتاه آمده و زیروروشدن میوه‌ها را نادیده می‌گرفتند، بلکه فروش بیشتری داشته باشند و آخر روز با میوه و سبزی و صیفی کرکره غرفه‌های خود را پایین نکشند. در این میان صف بلندی از مشتری‌ها در انتظار وزن کردن خریدهایشان و پرداخت مبالغ‌شان توجه را جلب می‌کند. به کیسه‌های پلاستیکی آویزان از مشت‌هایشان که دقت می‌کنیم محدود به چند قلم و نیمه خالی هستند. با یکی از آنها به بهانه نوبت گرفتن در صف هم‌صحبت می‌شوم. می‌گوید: «خانمم لیست بلندبالایی از میوه و سبزیجات برای خرید به من داده اما برای اینکه بتوانم بیشتر آنها را بخرم باید میزان هر کدام را کم کنم. به اضافه اینکه بی‌خیال خرید تخم‌مرغ شده‌ام.» وی علت این امر را افزایش غافلگیرکننده قیمت‌ها عنوان و بیان می‌کند: «هفته قبل قیمت‌ها متعادل‌تر بود. قبلا می‌گفتیم سال به سال دریغ از پارسال، الان می‌گیم هفته به هفته، دریغ از هفته پیش!» معلوم نیست از سرما یا خستگی ناشی از گرانی قیمت‌ها، با کیسه‌های پلاستیکی نیمه خالی که ته آنها تعدادی شغلم و لبو و پیاز به چشم می‌خورد روی تنها نیمکت فلزی رنگ‌ورورفته‌ای که گویا قبلا سبز بوده نشسته است. چادر پیجازی‌اش نشان می‌دهند همین حوالی زندگی می‌کند و رفتار نزدیک‌ترین پروتئین‌فروش به خود را زیر نظر دارد که بسته‌های مرغ تازه را از کارتن‌هایش خارج می‌کند و در یخچال فروشگاه می‌چیند. به محض اینکه کنارش نشستم سر درددلش باز شد: «مرغ چرا گران شده! هفته پیش کیلویی ۸۲هزار تومان بود. الان مرغ دولتی را کیلویی ۹۰هزار تومان می‌دهد. معلوم نیست آزاد چند است؟» وقتی استقبالم را از صحبت‌هایش می‌بیند، می‌افزاید: «کاهو را کیلویی ۱۵هزار تومان می‌خریدم اما الان ۳۵هزار تومان است. جلوی داماد و عروس شرمنده می‌شویم با این وضع. ۱۱میلیون حقوق مستمری ماهانه جواب گرانی روزبه‌روز را نمی‌دهد.» معمایی که او مطرح می‌کند یک مجهول دیگر هم دارد. افزایش بی‌ضابطه قیمت‌ها، جا ماندن حقوق‌ها از گرانی‌ها و درنهایت قابل رهگیری نبودن منشأ گرانی‌ها که به تعداد انگشتان دو دست علت دارد.
نظر شما