آگاه: گردشگری تنها یک صنعت نیست؛ یک ابزار تحول آفرین برای خروج اقتصاد ایران از تک‌محصولی بودن، ایجاد اشتغال پایدار و کاهش شکاف منطقه‌ای است. تحقق این هدف نیازمند عزم ملی، اصلاح قوانین و سرمایه‌گذاری در جذب گردشگران داخلی و خارجی است. ایران با تاریخ کهن، طبیعت بکر و مهمان‌نوازی مردمش، پتانسیل تبدیل شدن به یکی از ۱۰ مقصد برتر گردشگری جهان را دارد.
روز گذشته بود که ستاد سفر اعلام کرد از ۲۵ اسفند ۱۴۰۳ تا ۱۵ فروردین‌ماه امسال، ۳۶ میلیون و ۵۱۹ هزار و ۶۷۱ نفر سفر رفتند و ۶۰ میلیون و ۹۷۰ هزار و ۵۲۳ نفر شب اقامت ثبت شده است. بیشترین سفرها نیز برای استان‌های مازندران، گیلان، خراسان رضوی، تهران و اصفهان ثبت شده است.
سیدمصطفی فاطمی، دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر با پایان تعطیلات نوروز ۱۴۰۴ با اعلام جزئیات آماری، پرونده سفرهای نوروز امسال را بست. او با این یادآوری که در آمارگیری سفرهای نوروزی، شاخص‌هایی چون اسکان، میزان مصرف سوخت، تردد جاده‌ای، میزان مصرف پسماند در مقصد و فضای ابری تلفن همراه در نظر گرفته شده است، افزود: آمار تجمیعی اقامت ثبت شده در مراکز اقامتی رسمی، نیمه‌رسمی و اضطراری از ۲۵ اسفند تا ۱۵ فروردین ۶۰ میلیون و ۹۷۰ هزار و ۵۲۳ نفر شب اقامت ثبت شده است که از این میان، اقامت ۱۰ میلیون و ۳۷۶ هزار و ۴۳۳ نفر شب در مراکز رسمی ثبت شده است.
به گفته دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر، در استان‌های خراسان رضوی، مازندران، گیلان، ‌فارس، هرمزگان، اصفهان، یزد، خوزستان، کرمان و اردبیل، بیشترین اقامت نوروزی ثبت شده است. فاطمی افزود: اقامت در کلاس‌های درس آموزش و پرورش و مراکز اقامتی فرهنگیان نیز سه میلیون و ۵۱۶ هزار و ۵۵۶ نفرشب بوده که نسبت به نوروز سال گذشته ۱۵ درصد رشد را تجربه کرده است. همچنین در بقاع متبرکه زیرنظر اوقاف ۳۵۹ هزار و ۶۰۱ نفر شب اقامت ثبت شده است.
او ادامه داد: تا ۱۵ نوروز ۳۶ میلیون و ۵۱۹ هزار و ۶۷۱ نفر سفر رفته‌اند و شهرهای مشهد، شیراز، تهران، اصفهان، بندرعباس، قم، کرج، رشت، اهواز، خرم آباد، بوشهر، قشم، یزد، بندرگناوه، کرمانشاه، بندر انزلی، تبریز، همدان، نوشهر، گرگان، ساری، درگهان، کیش، دزفول، زنجان، رامسر، چالوس، آمل، بابلسر، اردبیل، کاشان، سمنان، محمودآباد، لاهیجان، شاهرود، مرزن آباد، لوندیل، بابل، چمستان و شوشتر به ترتیب بیشترین تعداد مسافر را در تعطیلات نوروز داشته‌اند.
دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر ادامه داد: از آغاز طرح سفرهای نوروزی، یک دستگاه به این ستاد اضافه شد که وزارت ارتباطات بود و باعث شد از داده‌های حاصل از تردد موبایل‌ها نیز مطلع شویم که بر اساس تردد موبایل نسبت به سال گذشته دو درصد افزایش صورت گرفته است. البته به گفته فاطمی تمام این آمارها با درصدی از خطا مواجه است. دبیر ستاد سفر همچنین گفت: در نوروز امسال آمار غرق‌شدگی و مسمومیت با گاز CO نیز کاهش داشته است و اطلاعات منتشر شده از سوی ستاد باعث شد بسیاری از مخاطرات کمتر شود.
توجه همه جانبه به سفر
معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی،‌ گردشگری و صنایع دستی و رئیس ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر با این اعتقاد که اقدامات مطلوبی در ستاد سفر انجام شد و کیفیت خدمت ارتقا یافت، به حضور رئیس جمهور در جلسه ستاد ۲۹ اسفندماه و پیش از آغاز تعطیلات نوروز و دیگر مقامات و همچنین دیدارهای صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از دیگر دستگاه‌های عضو این ستاد اشاره کرد و افزود: شأن ستاد در نظام حکمرانی ارتقاء پیدا کرده که نشان‌دهنده اهمیت جایگاه ستاد سفر در نظام حکمرانی است. وزرا هم همکاری داشتند و شرایط را فراهم کردند تا کیفیت خدمات افزایش یابد.
انوشیروان محسنی بندپی ادامه داد: نوروز امسال در هیچ جایگاه سوختی، صف تشکیل نشده بود و تبلیغات باعث شد مناطق نوظهور همچون ایلام، لرستان، خراسان شمالی، چهارمحال و بختیاری، کردستان و البرز با افزایش سفر مواجه شوند. البته که آسیب‌شناسی ما علنی و کارشناسی نیست و باید نگاه، کلان و جامع‌نگر باشد.
محسنی بندپی افزود: مدنظر است تا ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر را دائمی کنیم. در تلاشیم ستاد را از حالت تحلیل محتوا خارج کنیم و بسته سیاستی داشته باشیم و در مسائل ترافیکی، امدادی و اورژانسی اختیاراتی داشته باشیم و جمع‌بندی تصمیمات ستاد را به عنوان مصوبه به هیأت دولت ارایه دهیم. او به دیگر تغییرات این ستاد اشاره کرد و گفت: امسال، کمیته محیط زیست از کمیته بهداشت و سلامت منفک شد و مستقل به فعالیت خود ادامه می‌دهد. اگر ادعا داریم برخوردار از میراث تمدنی هستیم، ‌ باید بدانیم جاذبه‌های طبیعی نیز در گردشگری می‌تواند نقش‌آفرینی کند.
رئیس ستاد سفر گفت: در تنظیم بازار هم اقدامات خوبی را شاهد بودیم که مشکل خاصی پیش نیامده است. محسنی بندپی درباره افزایش قیمت مراکز اقامتی به صورت دلخواه و خارج از مصوبه نیز توضیح داد: مراکز اقامتی قیمت را براساس پیشنهاد جامعه هتل‌داران اعلام می‌کنند. در سامانه نظارتی، شکایتی به عنوان افزایش قیمت نداشتیم، غیر از مناطق آزاد که نتوانستیم ارتباط برقرار شود. حدود ۳۰۱ هزار تلفن دریافت شد و چیزی درباره افزایش قیمت شکایتی نداشتیم، به ویژه با توجه به اینکه در اسفند جامعه هتل‌داران در مشهد، یزد، کرمان و تهران اعلام کردند برای کسانی که به دلیل ماه مبارک رمضان اقامت ۱۰ روزه دارند ۲۰ تا ۴۰ درصد تخفیف درنظر گرفته‌اند.
او همچنین در پاسخ به پرسشی درباره اینکه با توجه به اعلام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره سفر نرفتن ۶۰ درصد مردم، برنامه و تدبیر این ستاد برای در دسترس قرار دادن سفر چیست، اظهار کرد: در تعطیلات نوروز هشت درصد افزایش سوخت، ۱۵درصد اسکان در مدارس و ۲۴ درصد افزایش بار حمل و نقل عمومی داشتیم. ما به دنبال آسان کردن سفر برای مردم هستیم. این طور نیست که فقط ۱۰ میلیون نفرشب اقامت انجام شده باشد.
محسنی بندپی در پاسخ به دیگر نقدها درباره کاهش ناچیز (حدود ۱۰ درصد) آمار تلفات جاده‌ای و وضعیت جاده‌ها و خدمات ضعیف سفرها، گفت: این صحبت‌ها را منطقی می‌دانم، ‌ البته که درحال حاضر دوربین‌ها سرعت متوسط را ثبت می‌کنند و رئیس‌جمهور هم در آستانه پویش «نه به تصادف» سه اقدام را مورد تاکید قرار دادند؛ آموزش، تجهیز شدن پلیس و ایمنی خودروها. این هم مسأله‌ای است که تا متوجه شویم فرقی بین تویوتا و پراید است. در عراق پنج برابر ایران تصادف می‌شود، ولی میزان تلفات کمتر است و باید این پویش‌ها و فرهنگ‌سازی‌ها تدوام داشته باشد.

گردشگری نیازمند تحول است

مرتضی اسدی ، آگاه مسائل گردشگری

نوروز امسال متفاوت از سال گذشته، گردشگران بسیاری جذب اماکن تاریخی ایران شدند که تخت جمشید، حافظیه و آرامگاه سعدی در شیراز 3 پایگاه مهم تاریخی ایران توانستند رکورد بازدیدهای نوروزی اماکن تاریخی و موزه‌ها در سراسر کشور را بشکنند. افزایش 28درصدی علاقه مسافران نوروزی به بازدید از اماکن تاریخی کشور به اعلام وزارت میراث فرهنگی نیز نشانه‌ای آشکار از تعلق خاطر ایرانی‌ها در نوروز 1404به داشته‌های تاریخی کشور است. صنعت گردشگری نه تنها به ایجاد اشتغال و درآمدزایی کمک می‌کند، بلکه به تقویت زیرساخت‌ها، حفظ و بهبود فرهنگ، محیط‌زیست و افزایش تعاملات بین‌المللی نیز منجر می‌شود و در این راستا، نقش دولت‌ها در توسعه و رونق گردشگری بسیار حیاتی است. «نقش سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی»؛ دولت‌ها با تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های جامع گردشگری می‌توانند به توسعه صنعت گردشگری کمک کنند. این سیاست‌ها شامل اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت، استراتژی‌های توسعه زیرساخت‌ها، حفاظت از محیط زیست و فرهنگ محلی و همچنین تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی است. به طور مثال فصل هفدهم برنامه ۵ ساله هفتم توسعه ایران که به برنامه‌ها و اهداف بخش میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در طول برنامه پرداخته است و ابلاغ و آغاز آن تقریبا همزمان با شروع به کار دولت چهاردهم است، یکی از برنامه‌های مهمی است که می‌تواند در جهت توسعه و رونق گردشگری توسط دولت فوق نیز اجرا شود. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها یکی دیگر از نقش‌هایی که دولت‌ها در توسعه و رونق گردشگری کشورشان ایفا می‌کنند، است. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری یا به عبارتی بهتر توسعه زیرساخت‌ها، تسهیلات و امکانات گردشگری از جمله هتل‌ها، فرودگاه‌ها، راه آهن، جاده‌ها و امکانات عمومی مانند آب، برق، گاز، مخابرات و .. از سوی دولت‌ها بسیار مهم است. این سرمایه‌گذاری‌ها نه تنها به جذب گردشگران و رضایت‌مندی آنها کمک می‌کند، بلکه کیفیت زندگی محلی را نیز بهبود می‌بخشد. بنابراین باید تمهیدات لازم توسط دولت برای شناسایی مناطق مستعد گردشگری و تخصیص بودجه مناسب ملی و استانی به منظور توسعه زیرساخت‌ها و تسهیلات رفاهی در آنها اندیشیده شود. تبلیغات و ترویج گردشگری از دیگر نقش‌هایی است که دولت‌ها در توسعه و رونق گردشگری کشورشان ایفا می‌کنند. دولت‌ها با استفاده از رسانه‌ها و اجرای کمپین‌های تبلیغاتی می‌توانند مقاصد گردشگری را به بازارهای هدف داخلی و خارجی معرفی کنند. این تبلیغات می‌تواند از طریق نمایشگاه‌های داخلی و خارجی گردشگری، شرکت‌های خدمات مسافرتی، رایزن‌های فرهنگی و اقتصادی مستقر در کشورهای بازار هدف یا راه‌اندازی پرتال‌های الکترونیکی معرفی جاذبه‌های گردشگری صورت پذیرد. سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و آموزش نیروی انسانی در صنعت گردشگری یکی دیگر از وظایف دولت‌هاست.