آگاه: این جنگل‌ها با وسعت حدود ۶ میلیون هکتار، نه‌تنها نقش بی‌بدیلی در حفظ آب، خاک و تنوع زیستی دارند، بلکه پایه معیشت هزاران خانوار روستایی و عشایری هستند. طی ۲۰ سال گذشته، یک و نیم میلیون هکتار از جنگل‌های بلوط زاگرس تخریب شده یا به‌شدت آسیب دیده‌اند. پدیده زوال بلوط در استان‌هایی مانند لرستان، کهگیلویه و بویراحمد و کرمانشاه به بحران تبدیل شده است. جنگل‌های بلوط ایران به نقطه اوج تخریب نزدیک شده‌اند. اگر امروز اقدام نکنیم، فردا برای نجات آنها دیر خواهد بود. احیای این گنجینه‌های طبیعی نیازمند عزم ملی، بودجه کافی و همکاری بین‌المللی است.  

معاون دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری گفته است: درصورتی‌که جنگل‌های بلوط زاگرس قرق شود، بعد از سه سال اتفاقات مهمی در جنگل‌های بلوط زاگرس روی می‌دهد و شاهد احیای آن خواهیم بود؛ اما به خاطر مسائل معیشت جنگل‌نشینان این کار انجام نمی‌شود. مهرداد اکبریان، با اعلام این مطلب درباره وضعیت طغیان آفات در جنگل‌های بلوط زاگرس نیز گفته است: ما همیشه در همه مناطق رویشی کشور حشرات بومی داریم که بر اساس شرایط زیستی و اقلیمی، جمعیت آنها نوسان و به مرحله آفت یا طغیان می‌رسند. وی با بیان اینکه طغیان وقتی مطرح می‌شود که جمعیت حشرات از آستانه زیان اقتصادی عبور کند، افزود: صرف مشاهده یک گونه جانوری یا حشره یا لارو به معنای طغیان نیست، اگر طغیانی شکل بگیرد و به مرحله‌ای برسد که خسارت وارد شود، آستانه زیان اقتصادی تلقی می‌شود.
معاون دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، ادامه داد: برخی آفات مثل شب‌پره، جوانه‌خوار بلوط یا شب‌پره برگ‌خوار سفید بلوط سال‌هاست که در زاگرس وجود دارند و بومی منطقه هستند. بنابراین صرف مشاهده آنها طغیان حساب نشده، مگر اینکه جمعیت آنها از آستانه عبور کند. وی با بیان اینکه برخی عوامل باعث شده که در سال‌های اخیر دوره بازگشت طغیان این آفات کوتاه‌تر شود، تصریح کرد: آفات جزئی از اکوسیستم طبیعی‌اند و اگر در حد نرمال باشند تنوع زیستی را تکمیل می‌کنند؛ اما اگر از آستانه عبور کنند موجب تنش در اکوسیستم می‌شوند.

چرا جنگل‌های بلوط در حال نابودی است؟
اکبریان گفت: مجموعه عواملی نظیر فشارهای خسارتی انسانی، خشکسالی‌های پیاپی، بهره‌برداری‌های بی‌رویه (سقزگیری، چرای دام، قطع درخت و سرشاخه‌بری)، کاهش حقابه باعث شده تاب‌آوری جنگل کم شود و درختان تحت تنش قرار بگیرند. وی اظهار کرد: نابودی دشمنان طبیعی در اثر زراعت زیر اشکوب در اثر سم‌پاشی زراعی از یک طرف و تنش درختان به دلیل تجمیع شیره و مواد غذایی متفاوت از نظر قند در برگ‌ها و جوانه‌ها که جاذب آفات هستند و باعث افزایش تغذیه آنها می‌شوند، خسارت فزاینده ایجاد می‌کند. کاهش سرمای زمستان باعث شده تخم و شفیره آفات که در گذشته از بین می‌رفتند، باقی بمانند. این مجموعه عوامل موجب شده که طی یکی دو دهه اخیر طغیان آفات بیشتر به چشم بیاید.
معاون دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، با بیان اینکه سازمان منابع طبیعی هیچ اقدامی بدون تایید کمیته گیاه‌پزشکی کشور انجام نمی‌دهد، گفت: این کمیته متشکل از سازمان منابع طبیعی، سازمان حفاظت محیط‌زیست، موسسه جنگل‌ها و مراتع، سازمان حفظ نباتات، دانشگاه و موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور است و توصیه‌های این کمیته مبنای اقدام ماست. اکبریان با اشاره به اینکه استفاده از سموم شیمیایی در جنگل‌های طبیعی برای مبارزه با آفات ممنوع است، گفت: تنها راهکار مجاز، مبارزه بیولوژیک است. در کشور ما آفت‌کش بیولوژیک باسیلوس تورین جنسیس (Bt) تولید می‌شود که یک باکتری طبیعی است و فقط روی لارو پروانه‌ها اثر دارد و روی انسان، دام و دیگر موجودات بی‌ضرر است. وی با بیان اینکه ایران جزو سه کشور تولیدکننده این ترکیب در منطقه است، اظهار کرد: در سه سال گذشته مبارزه بیولوژیک با شب‌پره برگ‌خوار سفید بلوط در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و فارس انجام شد و امسال طغیان این آفت کاهش یافته است. اما مبارزه با پروانه جوانه‌خوار سخت‌تر است چون لاروهای آن داخل جوانه‌ها تغذیه می‌کنند و در مرحله خروج اثر Bt روی لاروهای بزرگ‌تر کمتر است. وی گفت: عرصه منابع طبیعی کشور ۱۳۲ میلیون هکتار است و وسعت زیاد، صعب‌العبور بودن مناطق، نبود تجهیزات مناسب برای محلول‌پاشی، کمبود اعتبارات، تاخیر در تخصیص منابع و کمبود پیمانکاران متخصص از چالش‌های جدی است.
معاون دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، با بیان اینکه با استفاده از توان نیروهای مردمی و سازمان‌های مختلف، اقدامات موثری انجام داده‌ایم، گفت: تا زمانی که فشارهای انسانی، خشکسالی و موضوع حقابه منابع طبیعی مدیریت نشود و معیشت وابسته به طبیعت اصلاح نشود، روند قهقرایی اکوسیستم‌ها و طغیان آفات ادامه خواهد داشت. وی گفت: در واقع آفات مثل یک سرماخوردگی‌اند وقتی بدن (اکوسیستم) ضعیف باشد همین سرماخوردگی مشکل‌ساز می‌شود، بنابراین راهکار اساسی تقویت سلامت اکوسیستم و کاهش تنش‌هاست.

یک دوره قرق ساده
اکبریان در پاسخ به اینکه آیا وضعیت جنگل‌های بلوط مانند بیماری نیست که رو به موت و بیماری غیرقابل بازگشت باشد، گفت: هرگز، این جنگل‌ها با یک دوره قرق ساده در یک دوره مشخص دوباره به وضعیت قبل خود برمی‌گردند. وی افزود: یک منطقه جنگلی قبرستانی در آذربایجان غربی در شهرستان میرآباد است که مردم منطقه به دلیل اینکه احترام زیادی برای این قبرستان قائل هستند، اجازه هیچ دست‌درازی به این جنگل نمی‌دهند. حتی دام وارد جنگل نمی‌شود و کشاورزی در آن صورت نمی‌گیرد. عمق لاشبرگ در این منطقه در حد منطقه هیرکانی است و درختانی دارد که۵۰۰ سال عمر دارند.
 معاون دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، گفت: درصورتی‌که جنگل‌های بلوط زاگرس قرق شود بعد از سه سال اتفاقات مهمی در جنگل‌های بلوط زاگرس روی می‌دهد و شاهد احیا آن خواهیم بود، اما به خاطر مسائل معیشت جنگل‌نشینان این کار انجام نمی‌شود.