آگاه: داستان مد به‌عنوان نمایش هویت از طریق لوازم همراه (اکسسوری‌ها) به قرن‌ها پیش بازمی‌گردد، زمانی که جواهرات، کلاه‌ها و دستکش‌ها نشان‌دهنده جایگاه اجتماعی و ثروت بودند. اما مفهوم مدرن آن در قرن بیستم و با تغییرات عمیق فرهنگی شکل گرفت. در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، جنبش‌های ضدفرهنگ مانند هیپی‌ها و پانک‌ها مد را از انحصار طبقه اشرافی خارج کردند و به ابزاری برای اعتراض و خودبیانگری تبدیل کردند. هیپی‌ها با دستبندهای مهره‌دار و لباس‌های رنگارنگ و پانک‌ها با سنجاق‌قفلی، زنجیرها و چرم اکسسوری‌هایی را معرفی کردند که نه‌تنها تزیینی، بلکه نمادی از هویت و مقاومت در برابر هنجارهای سنتی بودند. این جنبش‌ها در پی نشان دادن این امر بودند که اکسسوری‌ها می‌توانند فراتر از زیبایی، پیام‌های اجتماعی و فرهنگی را منتقل کنند.

مد خیابانی و K-Pop
در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، مد خیابانی (Streetwear) در شهرهایی مانند نیویورک، لس‌آنجلس و توکیو ظهور کرد و اکسسوری‌های غیرمتعارف را به بخشی از فرهنگ جوانان تبدیل کرد. برندهایی مانند Supreme و Stüssy آیتم‌هایی مانند کلاه‌های بیسبال، کوله‌پشتی‌ها و حتی اسکیت‌برد را به‌عنوان اکسسوری‌هایی معرفی کردند که هویت خرده‌فرهنگ‌های هیپ‌هاپ، اسکیت و گرافیتی را به نمایش می‌گذاشتند. در همین زمان، فرهنگ هاراجوکو در ژاپن با استایل‌های رنگارنگ، عروسک‌های کوچک، سنجاق‌های کارتونی و کیف‌های فانتزی، مفهوم اکسسوری‌های غیرمتعارف را به سطح جدیدی برد. هاراجوکو بر ترکیب عناصر کودکانه با مد بزرگسالان تاکید داشت و به جوانان اجازه می‌داد تا از طریق آیتم‌های غیرمعمول، هویت خود را ابراز کنند. این فرهنگ که بعدها به یکی از پایه‌های مد پاپ مدرن تبدیل شد، زمینه‌ساز پذیرش اکسسوری‌هایی مانند لابوبو بود.
ورود اکسسوری‌های غیرمتعارف به جریان اصلی مد در اواخر دهه ۲۰۰۰ و اوایل دهه ۲۰۱۰ با ظهور شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و تیک‌تاک شتاب گرفت. این پلتفرم‌ها به افراد به‌ویژه نسل Z بستری دادند تا استایل‌های شخصی خود را به نمایش بگذارند و اکسسوری‌های غیرمتعارف مانند سنجاق‌های انیمه‌ای، آویزهای فانتزی و عروسک‌های کلکسیونی را به‌عنوان بخشی از هویت خود معرفی کنند. کی‌پاپ به‌عنوان یک نیروی قدرتمند در فرهنگ پاپ جهانی نقش کلیدی در این روند ایفا کرد. اسطوره‌ها و آیدول‌های کی‌پاپ مانند اعضای بلک‌پینک و BTS با استفاده از اکسسوری‌های غیرمعمول مانند چوب‌دستی‌های نوری (لایت‌استیک‌ها)، عروسک‌های کوچک و آویزهای کیف، استایل‌هایی خلق کردند که طرفداران را به تقلید تشویق کرد. این فرهنگ بر خلاقیت، رنگ‌های شاد و خودبیانگری تاکید داشت و اکسسوری‌های غیرمتعارف را به نمادی از هویت طرفداران تبدیل کرد. همزمان جنبش آرت‌توی (Art Toy) در شرق آسیا به‌ویژه در هنگ‌کنگ و ژاپن، در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ رشد کرد و اسباب‌بازی‌ها را از محصولات کودکانه به آثار هنری کلکسیونی برای بزرگسالان تبدیل کرد. شرکت‌هایی مانند Medicom Toy با تولید عروسک‌های Bearbrick و پاپ مارت با مجموعه‌های کلکسیونی، این ایده را ترویج کردند که عروسک‌ها می‌توانند به‌عنوان اکسسوری مد عمل کنند. این عروسک‌ها که اغلب به‌صورت محدود عرضه می‌شدند، نه‌تنها کلکسیونی بودند بلکه به‌عنوان آویز کیف، لوازم دکوری یا بخشی از استایل خیابانی استفاده می‌شدند. این جنبش که ریشه در فرهنگ کلکسیون‌سازی و خلاقیت داشت، راه را برای پذیرش آیتم‌هایی مانند لابوبو در دنیای مد هموار کرد.
در دهه ۲۰۱۰، برندهای لوکس مانند Gucci،Balenciaga  و Louis Vuitton شروع به ترکیب عناصر مد خیابانی و اکسسوری‌های غیرمتعارف در طراحی‌های خود کردند. کیف‌هایی با سنجاق‌های کارتونی، آویزهای فانتزی و حتی همکاری با برندهای خیابانی مانند Supreme، نشان داد که جریان لوکس مد آماده پذیرش آیتم‌های غیرسنتی است. سلبریتی‌هایی مانند کانیه وست، فارل ویلیامز و ریحانا با استفاده از اکسسوری‌های غیرمتعارف و همکاری با برندهای خیابانی این روند را تقویت کردند. این حرکت که ترکیبی از فرهنگ پاپ، مد خیابانی و مد لوکس بود، زمینه‌ساز ظهور محصولاتی مانند لابوبو شد که توانستند از دنیای کلکسیون‌سازی به جریان اصلی مد راه پیدا کنند.

ورود لابوبو
ورود لابوبو به این مسیر در سال ۲۰۱۵ آغاز شد، زمانی که کاسینگ لونگ، هنرمند هنگ‌کنگی، این عروسک را به‌عنوان بخشی از مجموعه The Monsters با الهام از اساطیر نوردیک خلق کرد. لابوبو با چشمان درشت، بدنی پشمالو و لبخند شیطنت‌آمیز، در ابتدا برای نمایشگاه‌های هنری و کلکسیونرهای آرت‌توی طراحی شده بود. اما همکاری با پاپ مارت در سال ۲۰۱۹ و استفاده از استراتژی جعبه‌های کور (Blind Boxes) که در آن خریدار نمی‌داند کدام مدل عروسک را دریافت می‌کند، لابوبو را به یک پدیده کلکسیونی تبدیل کرد. این استراتژی که حس هیجان و کمیابی را ایجاد می‌کرد، لابوبو را به یک آیتم مطلوب برای کلکسیونرها و علاقه‌مندان به مد بدل کرد. قیمت اولیه هر عروسک بین ۱۳ تا ۱۵ دلار بود اما مدل‌های کمیاب در بازار سیاه تا ۹۰ دلار یا بیشتر فروخته شدند. در ایران، قیمت لابوبو بین سه تا ۲۰ میلیون تومان گزارش شده است که نشان‌دهنده وضعیت آن به‌عنوان یک وسیله لوکس است.
نقطه عطف لابوبو در دنیای مد در سال ۲۰۲۴ رخ داد، زمانی که لیسا از گروه کی‌پاپ بلک‌پینک با نمایش این عروسک به‌عنوان آویز کیف در استوری‌های اینستاگرام و تیک‌تاک و جمله وایرال «لابوبو بچه منه»، موجی جهانی ایجاد کرد. این حمایت لابوبو را به بخشی از استایل کی‌پاپ تبدیل کرد که خود پیشگام استفاده از اکسسوری‌های غیرمتعارف است. سلبریتی‌های غربی مانند دوآ لیپا و ریحانا نیز با استفاده از لابوبو در استایل خود، آن را به یک اکسسوری جهانی تبدیل کردند. حضور لابوبو در هفته مد کپنهاگ در تابستان ۲۰۲۴، جایی که به‌عنوان آویز کیف در برند جین بیرکینی و در کنار کیف‌های لوکسی مانند هرمس و شنل دیده شد، نشان داد که این عروسک از دنیای آرت‌توی به مد لوکس راه یافته است.

لابوبو در ایران
در ایران لابوبو به‌عنوان آویز کیف یا آیتم دکوری در استایل‌های خیابانی و شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه اینستاگرام، محبوب شده و به بخشی از مد جوانان شهری تبدیل شده است. البته استفاده از این عروسک در یکی از پست‌های اینستاگرامی بازیگر مطرح سینما و تلویزیون، یکی از دلایل معروف‌شدن آن و بازشدن بحث آن در میان مردم بود. از این نقطه، محبوبیت لابوبو در ایران شروع به اوج گرفتن کرد.
لابوبو به دلیل طراحی بدون وابستگی به جنسیت و سن و نیز ترکیب معصومیت کودکانه با شیطنت مرموز، به‌خوبی با روند اکسسوری‌های غیرمتعارف همخوانی دارد. این عروسک به افراد اجازه می‌دهد تا هویت خود را از طریق یک شیء ساده ابراز کنند، چه در مد خیابانی و چه در استایل‌های لوکس. لابوبو الگوهای مد را با ترکیب تضادها (کودکانه و لوکس، فانتزی و جدی) تغییر داده و نشان داده که اکسسوری‌ها می‌توانند هم تزیینی و هم بخشی از یک تجربه کلکسیونی باشند. استراتژی جعبه‌های کور و بازار سیاه پررونق، لابوبو را به نمادی از پرستیژ اجتماعی تبدیل کرده که در آن مالکیت یک مدل خاص نشانه‌ای از هویت و جایگاه است. این روند که ریشه در جنبش آرت‌توی، مد خیابانی و کی‌پاپ دارد، لابوبو را به یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های اکسسوری‌های غیرمتعارف تبدیل کرده است.

چه خواهد شد؟
با این حال این مسیر چالش‌هایی مهم داشته و دارد. استراتژی جعبه‌های کور به فرهنگ مصرف‌گرایی در مد دامن زده و اصلی‌ترین مسئله آن تشویق خریدهای غیرضروری است. در ایران قیمت بالای لابوبو و تولید مدل‌های غیراصل توسط کارگاه‌های محلی نشان‌دهنده تاثیرات منفی این روند است. استفاده از چنین محصولی به‌ویژه در شرایط اقتصادی کنونی، مسئله‌ای است که نه‌تنها توجیه ندارد بلکه امروز در تقبیح آن می‌توان بسیار سخن گفت. اما نکته بعدی ورود فرهنگی است که تعلقی به کشور و مردم ما ندارد. مواجهه با این فرهنگ چه مزایایی برای مردم خواهدداشت؟ به مضرات آن توجه شده است؟ در گذشته با ورود عروسک‌های باربی و نمونه‌های مشابه، چه اتفاقی برای مخاطبان آن افتاد؟ امروز با ورود لابوبوی پشمالو، مخاطبان آن چه احساسی خواهند داشت؟ آیا این عروسک تنها یک اسباب‌بازی  یا یک اکسسوری مد است یا وسیله‌ای برای بیان اعتراض به شرایط موجود؟ لابوبو در دامن‌زدن به فاصله طبقاتی و علنی‌ترکردن آن، چه میزان می‌تواند نقش داشته باشد؟ در ادامه شاهد ورود لابوبو عروسک‌های دیگر مشابه مانند کوبه (Kobe) و مولی (Molly) و محصولات مرتبط با آنها اعم از انیمیشن و داستان‌ها خواهیم بود؟
در نهایت مد به‌عنوان نمایش هویت از طریق اکسسوری‌های غیرمعمول از جنبش‌های ضدفرهنگ دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، رشد مد خیابانی، فرهنگ هاراجوکو و کی‌پاپ و ظهور جنبش آرت‌توی سرچشمه گرفته است. این روند با شبکه‌های اجتماعی و حمایت سلبریتی‌ها به جریان اصلی مد راه یافته و لابوبو با بهره‌گیری از این بستر و تبدیل‌شدن به یک اکسسوری مد روز، به نمادی از ابراز هویت تبدیل شده است. از خیابان‌های توکیو تا هفته مد کپنهاگ و استایل‌های خیابانی تهران، لابوبو نشان داده که چگونه یک عروسک ساده می‌تواند داستان مد مدرن را بازنویسی کند و هویت افراد را در دنیای امروز به نمایش بگذارد. لازم است پیش از آن که این محصول و محصولات مشابه باعث نگرانی شوند، راه‌های مواجهه مناسبی برای آنها بیابیم.