دونالد ترامپ رئیس‌جمهور جاه‌طلب آمریکا، با فراخوان نخست‌وزیر ارمنستان و رئیس‌جمهور آذربایجان طرح خود برای راه‌اندازی کریدور زنگزور را عملیاتی کرد. براساس انعقاد قرارداد میان سه کشور آمریکا، آذربایجان و ارمنستان قرار است جغرافیای کریدور زنگزور به بهانه ایجاد زیرساخت به مدت ۹۹ سال به آمریکا واگذار شود. اما طرح ترامپ درباره کریدور زنگزور یا جاده ترامپ (TRIPP)، تهدیدهای ژئوپلیتیکی جدی برای ایران به همراه دارد.

راه جدید دست درازی آمریکا

آگاه: وزارت امور خارجه کشورمان در خصوص تحولات منطقه قفقاز، بیانیه‌ای صادر کرد که در آن قید شده: جمهوری اسلامی ایران با دقت روندهای جاری در منطقه قفقاز جنوبی را دنبال می‌کند و با هر دو کشور همسایه، جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان در خصوص این تحولات در ارتباط است.
در این بیانیه آمده است که بدون تردید، صلح و ثبات در منطقه قفقاز به نفع همه کشورهای منطقه است. جمهوری اسلامی ایران با استقبال از نهایی‌شدن متن توافق صلح توسط دو کشور، این تحول را گامی مهم در تحقق صلح پایدار در منطقه ارزیابی می‌کند. درعین‌حال نگرانی خود را از پیامدهای منفی هرگونه مداخله خارجی به هر شیوه و شکلی، به‌ویژه در مجاورت مرزهای مشترک که مخل امنیت و ثبات پایدار منطقه باشد، ابراز می‌دارد. در ادامه بیانیه وزارت امور خارجه آمده است که جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر اتخاذ تمامی تدابیر سیاسی، حقوقی و اقتصادی برای تامین حقوق و منافع ملی خود، باور دارد که ایجاد مسیرهای ارتباطی و رفع انسداد شبکه‌های مواصلاتی زمانی در خدمت ثبات، امنیت و توسعه اقتصادی ملت‌های منطقه خواهد بود که در چارچوب منافع متقابل، رعایت حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورهای منطقه و بدون مداخلات خارجی باشد. در خاتمه این بیانیه تصریح شده که جمهوری اسلامی ایران آماده تداوم همکاری‌های سازنده و مبتنی بر منافع متقابل با هر دو کشور جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان برای صیانت از صلح و ثبات و توسعه اقتصادی منطقه از طریق همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای همچون سازوکار ۳+۳ است.

واگذاری امتیاز کریدوری ۴۳ کیلومتری به آمریکا!
براساس گزارش‌های منتشر شده از سوی رسانه‌های غربی، ارمنستان آماده می‌شود تا حق توسعه یک کریدور ترانزیتی به طول ۴۳ کیلومتر را به آمریکا واگذار کند. شبکه سی‌بی‌اس نیوز این خبر را اعلام کرده و روزنامه بریتانیایی گاردین نیز نوشته که پیش‌بینی می‌شود این کریدور ترانزیتی، در نهایت شامل خطوط راه‌آهن، خطوط لوله انتقال نفت و گاز و همچنین کابل‌های فیبر نوری برای تسهیل جابه‌جایی کالا و افراد باشد. این روزنامه می‌افزاید که هزینه ساخت این پروژه نه از سوی دولت آمریکا، بلکه توسط شرکت‌های خصوصی تامین خواهد شد. در همین حال، نشریه پولتیکو به نقل از سه مقام ارشد آمریکایی جزئیات بیشتری را فاش کرده و گزارش می‌دهد که ارمنستان با اعطای حق انحصاری توسعه کریدور زنگزور به آمریکا برای مدت ۹۹ سال موافقت کرده است. آمریکا نیز این زمین را به یک کنسرسیوم برای توسعه خطوط راه‌آهن، نفت، گاز، فیبر نوری و احتمالا خطوط انتقال برق، اجاره خواهد داد.

توطئه‌ای برای حذف ایران از نقشه ژئوپلیتیکی میانه
اما برخی تحلیلگران معتقدند با احداث دالان زنگزور، کریدور اتصال چین و آسیای میانه به اروپا، از طریق آذربایجان و ترکیه میسر می‌شود و ایران از نقشه ژئوپلیتیکی میانه حذف می‌شود. ایرانی که دشمنان درصدد هستند کریدور اتصالش به مدیترانه از طریق سوریه و لبنان را نیز از دست بدهد و اصطلاحا در یک خفگی ژئوپلیتیک به سر ببرد.
حذف نقش ژئوپلیتیک ایران در اتصال آسیای مرکزی به قفقاز و ترکیه، از اهداف احداث دالان زنگزور است؛ مسیر سنتی اتصال آذربایجان به نخجوان از طریق ایران عبور می‌کرد؛ اگر کریدور زنگزور فعال شود، آذربایجان دیگر نیاز به مسیر زمینی از خاک ایران ندارد؛ این یعنی کاهش اهمیت ترانزیتی ایران برای آذربایجان، ترکیه و حتی برخی کشورهای آسیای مرکزی. ایجاد پایگاه نفوذ آمریکا در مرزهای شمالی ایران نیز از اهداف احداث دالان زنگزور است؛ طبق طرح ترامپ، کریدور TRIPP به مدت ۹۹ سال تحت مدیریت مستقیم کنسرسیومی تحت حمایت ایالات متحده خواهد بود. این به معنای حضور اقتصادی و اطلاعاتی - امنیتی آمریکا در جنوب ارمنستان و نزدیکی مرزهای شمال غربی ایران است.
کارشناسان و تحلیلگران معتقدند تقویت محور ترکیه - آذربایجان - ناتو نیز درنتیجه احداث دالان زنگزور صورت می‌گیرد. این مسیر، نخجوان (در مرز با ترکیه) را به خاک اصلی آذربایجان وصل می‌کند و از آنجا به دریای خزر. در عمل یک کریدور زمینی ترک‌محور از استانبول تا آسیای مرکزی شکل می‌گیرد که ایران را دور می‌زند. این باعث افزایش نفوذ ترکیه و ناتو در منطقه قفقاز جنوبی خواهد شد و ایران را در معادلات منطقه‌ای منزوی می‌کند. افزایش فشار بر ایران در معادلات انرژی، از دیگر اهداف احداث دالان زنگزور است؛ یکی از اهداف کریدور مزبور، انتقال گاز و نفت از خزر به اروپا بدون عبور از خاک ایران یا روسیه است. این می‌تواند رقابت‌پذیری صادرات انرژی ایران را کاهش دهد و مسیرهای جایگزین غربی را فعال‌تر کند. تحریک پانترکیسم در شمال غرب ایران نیز از دیگر معایب احداث دالان زنگزور است؛ نزدیکی ژئوپلیتیکی بیشتر آذربایجان به ترکیه و آمریکا، ممکن است پیامدهای فرهنگی و امنیتی برای مناطق آذری‌نشین در ایران ایجاد کند. برخی تحلیلگران، خطر تحریک گفتمان پان‌ترکیسم را نیز در این فضا جدی می‌دانند. طرح کریدور زنگزور می‌تواند ارتباط زمینی ایران با اروپا از طریق ارمنستان را تضعیف یا حتی قطع کند.

حقوق حاکمیتی ایران در مرز قفقاز جنوبی باید مراعات شود
موضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص احداث کریدور زنگزور روشن است؛ مقامات کشورمان تاکید دارند که در قضیه مزبور باید به حقوق حاکمیتی همه کشورها احترام گذاشته شود و مراقبت شود که احداث چنین گذرگاهی عواقبی برای مباحث ژئوپلیتیک نداشته باشد. برخی معتقدند با فعال‌شدن گذرگاه زنگزور، ارتباط زمینی ایران با اروپا و روسیه قطع و یک آرزو برای محور علی‌اف و اردوغان محقق می‌شود. آذربایجان و ترکیه با احداث کریدور زنگزور به دنبال دورزدن و حذف ایران از صحنه ترانزیت و تجاری در منطقه هستند. مهم‌ترین هدف جاه‌طلبی و زیاده‌خواهی علی‌اف و اردوغان برای فعالیت جدی کریدور زنگزور، حضور فعالانه ناتو در منطقه و تغییر موازنه سیاسی و نظامی و افزایش نفع اقتصادی ناشی از همکاری با این دو است.
به‌واسطه کریدور زنگزور، دولت باکو و همچون دولت ترکیه، قدرت ژئوپلیتیکی پیدا می‌کنند. افزایش قدرت دولت الهام علی‌اف که متاسفانه به دلیل گرایشات شدید غرب‌گرایانه، روابط ویژه‌ای با رژیم صهیونیستی ایجاد کرده است، می‌تواند منافع مشروع ایران و روسیه را تهدید کند. باکوی تحت سلطه علی‌اف فقط با ایران درگیر نیست و در هفته‌های اخیر با روس‌ها هم درگیر شده‌اند، چون گروه مافیایی را در روسیه کنترل می‌کرد که به دنبال تاثیرگذاری روی پوتین و شاهراه‌های اقتصادی، امنیتی، اطلاعاتی و سیاسی روسیه بود و در نهایت در هفته‌های اخیر دولت روسیه با این شبکه برخورد کرد. ایجاد این کریدور طبیعتا به‌مثابه ازدست‌رفتن حاکمیت ارمنستان بر بخش مهمی از خاک خود خواهد شد و این کشور به زمین بازی ترکیه، باکو و آمریکا (ناتو) تبدیل می‌شود و حتی احتمال تجزیه و فروپاشی ارمنستان هم متصور است.
طبیعتا با تقویت نقش ناتو در قفقاز جنوبی و حضور دائمی آنها در این منطقه، دسترسی به اروپا از طریق دریای سیاه توسط کشورهای ترک و ناتو بلوکه می‌شود و رنگین‌کمانی ضدایرانی از نیروهای ناتو، وهابی‌ها، تکفیری‌ها، تجزیه‌طلبان قوم‌گرا، پان‌ترک‌ها و صهیونیست‌ها شکل می‌گیرد. کارشناسان مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای معتقدند: باتوجه‌به اینکه حمله اسرائیل به ایران به شکل هوایی به نتایج مطلوب منجر نشده است، محاصره ایران به‌واسطه ایجاد دالان زنگزور، باعث می‌شود زمینه برای تجاوز نظامی اسرائیل به ایران به شکل زمینی از طریق مسیر باکو فراهم شود. جولانی هم اخیرا سفری به باکو داشته و با علی‌اف دیدار کرده است. خود علی‌اف هم چند بار به آلبانی سفر کرده و با منافقین دیدار داشته است که نشان از تشکیل یک شبکه ضدایرانی دارد.
اگر این تحولات را در کنار تلاش‌هایی که اسرائیل برای بازکردن یک مسیر زمینی از سمت کردستان عراق به سمت ایران می‌کند و حملاتی که اخیرا به جنوب سوریه و دمشق انجام شده، بگذاریم، مشخص می‌شود هدف رژیم صهیونیستی ایجاد یک مسیر بزرگ زمینی به سمت مرز ایران از مرز خود است. به‌عبارت‌دیگر ایجاد این کریدور، زمینه‌ای است برای هم‌مرزشدن ایران و اسرائیل در مرزهای شمال، شمال غرب و غرب. باتوجه‌به اینکه برنامه‌ریزی‌ها برای تضعیف ایران و وحدت ملی‌اش از طریق بحران‌سازی در مناطق آذری و کردنشین از مدت‌ها پیش در جریان بوده، اکنون در رسانه‌های صهیونیستی صراحتا گفته و حتی صحبت از این مطرح می‌شود که بعد از ایران باید سراغ ترکیه و پاکستان بروند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.