آگاه: اصفهان هم که هر سال یک قطعه از میدان نقش‌جهانش را به بهانه «مرمت» می‌بندد و سال بعد قطعه‌ای دیگر. اینها فقط چند نمونه از زنجیره طولانی فرصت‌سوزی شهرهای تاریخی ایران است، شهرهایی که گنجینه‌اند، اما در عمل به انبار خاک و خاطره تبدیل شده‌اند.
حالا نوبت کرمانشاه رسیده؛ شهری که همین چند روز پیش رسما به عنوان «پایتخت فرهنگی شهرهای آسیا در سال ۲۰۲۵» معرفی شد. طاق‌بستان، بیستون، معبد آناهیتا، بازار سنتی، موسیقی اصیل کردی، غذاهای بی‌نظیر و تنوع قومی بی‌مانند؛ همه در یک بسته جمع شده‌اند و قرار است یک سال، تمام آسیا به این شهر چشم بدوزند. اما اگر همان روال گذشته تکرار شود، سال ۲۰۲۶ دوباره خواهیم نشست و خواهیم گفت: «چه فرصت خوبی بود، حیف شد...»
چالش‌های پیش روی کرمانشاه دقیقا همان‌هایی است که شهرهای تاریخی دیگر را زمینگیر کرده، نخست زیرساخت‌های فرسوده. کرمانشاه هنوز فرودگاه بین‌المللی ندارد که پرواز مستقیم از بانکوک، دهلی یا سئول بپذیرد. هتل پنج‌ستاره‌اش انگشت‌شمار است و بیشترشان دهه شصتی‌اند. خیابان‌های تاریخی‌اش پر از تیرهای برق و تابلوهای زنگ‌زده است. بعد بودجه قطره‌چکانی. در حالی که شهرهای آسیایی برای یک سال پایتختی فرهنگی صدها میلیون دلار هزینه می‌کنند، بودجه مصوب وزارت میراث برای کل برنامه‌های کرمانشاه در سال ۱۴۰۴ هنوز به ۳۰۰ میلیارد تومان هم نرسیده؛ یعنی کمتر از هزینه ساخت دو کیلومتر بزرگراه در تهران. دیگر نگاه بخشی و بوروکراتیک. هنوز مشخص نیست مجری اصلی این رویداد کیست؛ شهرداری؟ استانداری؟ وزارت میراث؟ سازمان منطقه آزاد؟ همین چندپارگی در شیراز و تبریز و رشت هم فرصت را سوزاند. در نهایت غفلت از داشته‌های نادیده. کرمانشاه بیش از ۴۲۰۰ اثر ثبت‌شده ملی و جهانی دارد، اما حتی یک موزه مردم‌شناسی آبرومند ندارد. موسیقی مقام کردی و تنبور کرمانشاهی در یونسکو ثبت جهانی شده، ولی سالن کنسرت استاندارد در شهر نیست. صنایع ‌دستی‌اش بی‌رقیب است، اما بازارچه دائمی ندارد.
با این همه، این بار یک تفاوت بزرگ وجود دارد: زمان بسیار کوتاه است و آسیا منتظر نمی‌ماند. اگر تا اسفند ۱۴۰۴ (کمتر از سه ماه دیگر) مجمع مشورتی کلان‌شهرهای آسیا در کرمانشاه برگزار شود و شهرهای بزرگ قاره نتوانند در طاق‌بستان عکس یادگاری بیندازند، اعتبار ایران در کل آسیا زیر سوال می‌رود.
اما خبر خوب این است که هنوز دیر نشده؛ فقط باید از مسیر همیشگی «وعده و افتتاح نمادین و فراموشی» خارج شویم و به امکانات دیده‌نشده نگاه کنیم.می‌توان با یک تصمیم جسورانه، فرودگاه کرمانشاه را تا پایان بهار ۱۴۰۵ به مقصد پروازهای مستقیم آسیای شرقی و جنوبی وصل کرد. می‌شود با مشارکت بخش خصوصی واقعی (نه شرکت‌های خصولتی) هتل‌های بوم‌گردی و اقامتگاه‌های باکیفیت را در بافت تاریخی و روستاهای هدف دو برابر کرد. می‌توان برای اولین بار در ایران، یک «صندوق ویژه پایتخت فرهنگی» با مشارکت مردم و خیرین فرهنگی راه انداخت؛ همان‌طور که ترکیه برای آنتالیا و ژاپن برای کیوتو کرد. می‌شود طاق‌بستان را با نورپردازی حرفه‌ای، به یک تجربه جهانی تبدیل کرد؛ و مهم‌تر از همه، می‌شود به جای شعار، یک «برنامه اجرایی» با شاخص‌های شفاف و مسئول مشخص منتشر کرد تا مردم ببینند دقیقا چه کسی چه کاری را تا چه زمانی باید انجام دهد.
کرمانشاه ۲۰۲۵ فقط یک عنوان تشریفاتی نیست؛ آزمونی ملی است. اگر این بار هم مثل همیشه فرصت را به بهانه «تحریم»، «کمبود بودجه» یا «اختلاف سلیقه» بسوزانیم، دیگر هیچ شهر آسیایی حاضر نخواهد شد اعتبار خودش را به نام ایران گره بزند. سال ۲۰۲۵ فقط یک سال نیست؛ یک فرصت تاریخی است.