آگاه: سفر دوروزه گروسی اگرچه به‌واسطه حضورش در نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای ایران صورت گرفت اما نفس سفر مدیرکل آژانس در سایه تحولات ناشی از جنگ حماس و اسرائیل و شرایط حساس منطقه غرب آسیا و نیز با درنظرگرفتن اختلافات پادمانی دو طرف (ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) اهمیت خاصی دارد. بااین‌حال دو نگاه و تحلیل درباره خروجی سفر گروسی به ایران مطرح بود؛ برخی قائل به این بودند که اگر گروسی ملاحظات فنی را در نظر بگیرد و از رفتارهای سیاسی دوری کند، می‌تواند به اصلاح روند غیرسازنده آژانس در برابر ایران منجر شده و همکاری‌های فی‌مابین را افزایش دهد. در مقابل این سناریو هم مطرح بود که چون اساسا پرونده هسته‌ای ایران با قرائت سیاسی عجین شده و همواره با این سبقه (سیاسی) قابلیت طرح و بحث دارد؛ بنابراین نه تهران و نه آژانس در سفر گروسی به دستاورد مهمی در جهت کاهش اختلافات نخواهند رسید، کمااینکه دستاوردهای سفرهای قبلی مدیرکل و مشخصا توافق اسفند ۱۴۰۱ (توافق ۴مارس) بین ایران و آژانس، فارغ از اینکه کدام طرف از انجام تعهداتش سر باز زده، بر زمین مانده است.
قابل‌ذکر است که ادعاهای پادمانی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران ریشه در اسناد جعلی رژیم صهیونیستی دارد که با هدف امنیتی‌سازی پرونده هسته‌ای ایران، در اختیار رسانه‌ها و مقامات آژانس قرار می‌گیرد. آن‌چنان که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی پنج سال پیش و در پی خروج آمریکا از برجام، ادعای کشف آثار اتمی در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران را مطرح کرد و ماجرا ازسوی رسانه‌های غربی دامن زده شد.
جمهوری اسلامی ایران ضمن رد ادعاهای مطرح‌شده، همواره تاکید کرده است که تعهدات کشورها در حوزه پادمان نامحدود نیست؛ بااین‌حال اسفند۱۴۰۱ در جریان سفر دوروزه رافائل گروسی به تهران، ایران به‌طور داوطلبانه با فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت بیشتر بازرسان این سازمان، در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران) موافقت کرد. در پی این توافق، جلساتی در سطح کارشناسی برگزار شد و با تعاملات انجام‌شده، چندین موضوع فنی بین ایران و آژانس حل‌وفصل شد اما این توافق تکمیل نشد.
اما گروسی روز دوشنبه در بدو ورود خود به تهران، با مقامات دستگاه دیپلماسی کشورمان بازدید کرد؛ وی سپس با انتشار پیامی در صفحه اجتماعی خود نوشت: در دیدار با حسین امیرعبداللهیان (وزیر امور خارجه ایران) و علی باقری کنی (معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران) مجموعه‌ای از اقدامات عملی ملموس را برای احیای بیانیه مشترک چهارم مارس با هدف احیای روند اعتمادسازی و افزایش شفافیت پیشنهاد کردم.
صبح دیروز نیز نشست مشترک خبری رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی کشورمان در حاشیه نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای در اصفهان برگزار شد. رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در جریان این نشست خبری مشترک گفت: در اسفند سال ۱۴۰۱ بیانیه مشترکی را منتشر کردیم و اگر چه بدخواهان ایران همواره از تعاملات ایران با آژانس ناخرسند هستند و تلاش می‌کنند با سیاه‌نمایی و ادبیات مخرب این اقدامات و تصمیمات را کم‌ارزش جلوه دهند، ولی آقای گروسی و بنده اعتقاد داریم که بیانیه مشترک مبنای خوبی بین ماست.
اسلامی در جریان نشست خبری خود به محتوای مذاکرات خود با رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز گریزی زد و گفت: ما در این مذاکرات پیشرفت بیانیه چهارم مارس (اسفند ۱۴۰۱) را به عنوان خط مبنایی مثبت ارزیابی کردیم و این ملاحظه را هم داشتیم که به دلیل برخی موضوعات حرکات و روند تعاملات دو طرف کُند شده است ولی امروز با مروری که بر بیانیه مشترک داشتیم این امیدواری ایجاد شد که این خط مبنا را ادامه دهیم.
رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان به سه بخش مذاکرات خود با گروسی نیز اشاره کرد و بیان داشت: بخش اول صحبت‌های ما موارد گذشته‌ای است که در قالب برجام تحت عنوان «پی‌ام دی» بسته شده بود و آغشته با موضوعات سیاسی و پیرامونی است و همواره با الزامات خودش مورد پیگیری قرار می‌گیرد و نباید به دیگر بخش‌ها تسری پیدا کند. در این بخش، موضوع مهم، بحث دو مکان باقی مانده و خوشبختانه پرونده دو مکان دیگر بسته شده و موضوع ناترازی مواد نیز بسته شده و صرفا پرونده دو مکان از چهار مکان باقیمانده است.
طبق گفته اسلامی، بخش دوم مذاکرات ایران و آژانس، مرتبط با وضعیت موجود است که در چارچوب پادمان و ان‌پی‌تی و ملاحظاتی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارد، برای کاستی‌ها و انتظارات موجود، اقداماتی متقابل و هماهنگ باید انجام گیرد. همچنین بخش سوم، شامل گام‌های آینده و انتظارات متقابل و نقشی است که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارد و می‌تواند برای برداشتن موانعی که عمدتا سیاسی است تاثیرگذار باشد.
به گفته رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان، در جریان مذاکره با گروسی، بین ایران و آژانس توافقی برای تهیه پیش‌نویس در حوزه این سه بخش مورداشاره و تعیین زمان‌بندی‌ها و آیتم‌های مرتبط، صورت گرفت؛ توافقی که آغاز یک فرآیند است و زمانی به سرانجام می‌رسد که آژانس از رویکرد سیاسی فاصله بگیرد و صرفا با عینک فنی به فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران بنگرد.
نظر شما