آگاه: باتوجه‌به تمهیدات اتخاذشده، ریال دیجیتال ظرفیت‌های لازم برای توسعه پول برنامه‌پذیر یا قابل برنامه‌ریزی را تسهیل می‌کند که این مهم، موتور محرک شکل‌گیری مدل‌های نوین کسب‌وکار خصوصا در فضای تجارت الکترونیک و اقتصاد دیجیتال کشور خواهد بود.
آنچه اسکناس دارد، ریال دیجیتال هم دارد، به‌جز اینکه در این پروژه دیگر خبری از فیزیک اسکناس نیست. این قابلیت هم وجود دارد که قراردادهای هوشمند در داخل این نوع پول تعبیه شود و میان فرستنده و گیرنده که به‌صورت همتا به همتا این پول را مبادله می‌کنند به‌شکل هوشمند اجرا می‌شود. طی مراحل مطالعاتی اولیه، طراحی پروژه ریال دیجیتال از سال۱۴۰۰ و پس از اخذ مجوزهای لازم از شورای پول و اعتبار در دستورکار بانک مرکزی قرار گرفت. متعاقبا اجرای فاز پیش‌آزمایشی از ابتدای سال۱۴۰۱ آغاز شد که پس از بررسی دستاوردهای فاز پیش‌آزمایشی، فاز آزمایشی محدود این پروژه از خردادماه ۱۴۰۲ آغاز شد. باتوجه‌به برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، با مشارکت فعال شبکه بانکی و همکاری‌های لازم در شبکه پرداخت کشور، از تیرماه امسال با مشارکت دو بانک ملت و تجارت پروژه یادشده وارد مرحله گسترده فاز آزمایشی با امکان بهره‌برداری عمومی خواهد شد.

حذف اسکناس از جیب‌های مردم
مهران محرمیان، معاون بانک مرکزی در آیین رونمایی اجرای آزمایشی پروژه ریال دیجیتال که در مرحله نخست در جزیره کیش عملیاتی شده است، گفت: خوشبختانه در گروه برترین کشورهای دنیا در زمینه تراکنش‌های مالی هستیم و ۹۳.۵درصد از مردم واجدشرایط ایران به شبکه بانکی دسترسی دارند. وی گفت: به‌صورت میانگین هر ایرانی در روز پنج تراکنش انجام می‌دهد و در سامانه شتاب سالانه ۵۰میلیارد تراکنش ثبت می‌شود.
معاون فناوری بانک مرکزی افزود: با حذف اسکناس از جیب‌های مردم، برخی برای پرداخت‌های خرد خود دچار مشکل می‌شدند و تصمیم بر آن شد که به‌سمت چاپ پول دیجیتال حرکت کنیم. محرمیان خاطرنشان کرد: برای حل مشکلات تراکنش‌های خرد در کشور در مرحله اول تراکنش‌های خرد برای ریال دیجیتال انتخاب شد. به گفته وی، ریال دیجیتال عملا همان اسکناس بوده و تنها فرق آن حذف کاغذ و فیزیک است که با استفاده از آن به‌راحتی و به‌سرعت می‌توان خرید یا انتقال وجه انجام داد. معاون فناوری بانک مرکزی افزود در پایان تاکید کرد: در پروژه ریال دیجیتال تراکنش در مرحله نخست با کد دیجیتال و بارکد انجام می‌شود و در مراحل بعدی با nfc نیز انجام می‌شود.
گفتنی است؛ ایران با اجرای این عملیات به‌عنوان سیزدهمین کشور دنیا در استفاده از پول دیجیتال بانک مرکزی قرار گرفته است.

پرداخت نوین در آرامش‌بخشی به بازارها
محمد سخایی، کارشناس تحول دیجیتال بانکی درباره ریال دیجیتال اظهار کرد: مقرر است ریال دیجیتال مانند یک رمز پول عمل کند و رمزارز جانشین دارایی‌های مردم شود. بحث ریال دیجیتال چند سالی است که مطرح شده؛ ابتدا با انجام آن موافقت چندانی نداشتم، اما اکنون موافق این نوع از دارایی هستم. به این دلیل که ریال دیجیتال نوعی از دارایی است که از تورم مصون است و اگر به‌سمت دارایی اعتباری حرکت کند موجب می‌شود ضمن آنکه مردم از سرمایه خود در مقابل تورم محافظت می‌کنند اخلال در بازارهای مالی و سرمایه‌ای مانند مسکن، ارز و طلا کاهش پیدا کند. وی افزود: اکنون حضور نقدینگی در بازارهایی مانند مسکن، ارز و طلا یا خودرو گرفتاری‌های اجتماعی ایجاد می‌کند؛ بنابراین دارایی معتبری مانند ریال دیجیتال که قرار نیست مشمول تورم شود می‌تواند در ضمن توسعه ابزارهای پرداخت نوین در آرامش‌بخشی به بازارها نیز موثر باشد. سخایی خاطرنشان کرد: تولید ریال دیجیتال باید محدودیت‌هایی داشته باشد تا سرمایه مردم را به خطر نیندازد.
سخایی درباره زیرساخت‌های فراگیرشدن استفاده از ریال دیجیتال در کشور عنوان کرد: این زیرساخت‌ها به‌خوبی در کشور فراهم است و در زمینه ابزارهای پرداخت در نظام بانکی کشور زیرساخت‌های مناسبی فراهم شده است. واقعیت این است که بانک‌ها در فضای اقتصادی کشور جزء کسب‌وکارهای پیشرو در زمینه حرکت به‌سمت ابزارهای نوین بوده‌اند. وی تصریح کرد: آمارها نیز نشان می‌دهند که در زمینه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در حوزه ابزارهای نوین وضعیت مناسبی در نظام بانکی وجود دارد. آمار پوزها نشان می‌دهد که ۱۲میلیون پوز بانکی در کشور وجود دارد که به معنای آن است که به ازای هر هفت نفر ایرانی یک پوز بانکی وجود دارد و این آمارها تقریبا ۱۰برابر میانگین جهانی است.
سخایی خاطرنشان کرد: البته بانک مرکزی هنوز ابزارهای مورداستفاده در ریال دیجیتال را معرفی نکرده است، اما درصورت اعلام بانک مرکزی آماده‌سازی زیرساخت و اتصال به ریال دیجیتال در مدت زمان اندک قابل انجام بوده و پیچیدگی چندانی ندارد. وی با بیان اینکه رمز ریال و دیجیتال تفاوت‌هایی با هم دارند، اظهار کرد: اکنون بدون استفاده از پول کاغذی یا کارت بانکی و با اسکن کیوآرکد هر کالایی می‌توان پرداخت الکترونیکی را انجام داد، اما در ریال دیجیتال قرار است رمزپول جدیدی وارد سیستم بانکی شود.
کارشناس تحول دیجیتال بانکی خاطرنشان کرد: زیرساخت‌ها برای فراگیرشدن ریال دیجیتال باید به گونه‌ای باشد که علاوه‌بر کارت‌های بانکی امکان استفاده از ریال دیجیتال را داشته باشد. اکنون در رمز دیجیتال ساختاری همانند صرافی‌ها وجود دارد که نرخ برابری آن را با واحد پول محاسبه می‌کنند که قابلیت تعیین برابری با ریال دیجیتال را در آینده خواهد داشت. ریال دیجیتال برخلاف سایر انواع پول الکترونیک رایج در کشور که از طریق حساب‌های بانکی و ابزارهای پرداخت متداول همچون کارت بانکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به تسویه بین بانکی برای انتقال وجوه بین خریدار و فروشنده نیاز نداشته و به‌محض انجام عملیات خرید وجوه دریافتی آن در اختیار فروشنده قرار گرفته و قابل بهره‌برداری است. همچنین به دلیل استفاده از ابزارهای نوین در انجام عملیات پرداخت، پرداخت با این روش در عین افزایش امنیت پرداخت، بسیار ساده‌تر از شیوه‌های رایج پرداخت کارتی صورت می‌پذیرد. این پروژه در گام نخست، با هدف بسترسازی توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور و پاسخ به نیازمندی‌های توسعه‌ای حوزه پرداخت توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران توسعه یافته است. در همین راستا، اهداف مهم دیگری همچون افزایش تاب‌آوری و پایداری در زیرساخت‌های پرداخت کشور، بازآفرینی نقش اسکناس به شکل الکترونیکی در پرداخت‌های خرد کشور، بهبود کارآیی و توسعه ابزارهای پرداخت نوین، و مدیریت مخاطرات ناشی از رواج پول‌های خصوصی نیز مدنظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بوده است.