آگاه: در لیست احتمالی گزینه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نام افرادی چون احمد مسجدجامعی، حسین انتظامی، حجت‌الله ایوبی و سیدرضا صالحی امیری به چشم می‌خورد. ما در ابتدای انتشار لیست احتمالی، به بررسی کارنامه و سابقه این افراد و صحت‌سنجی پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد به آنان در گزارش دیگری پرداخته‌ایم که از کیوآر کد بالای صفحه می‌توانید آن را مطالعه کنید. برای رجوع به نظر فعالان و منتقدان حوزه فرهنگ با برخی از آنها تماس گرفتیم که حاظر به اظهار نظر در این مورد نشدند.در گزارش پیش‌رو به سابقه و انتظارات از سیدعباس صالحی در منصب وزارت ارشاد، در گفت‌وگو با محمود گبرلو، منتقد فرهنگی پرداخته‌ایم.
گمانه‌زنی‌ها درباره گزینه‌های پیشنهادی با انتشار نامه‌ای منتسب به صالحی و خطاب به شورای راهبری انتقال دولت چهاردهم از کناره‌گیری او خبر می‌داد اما باوجوداین درنهایت او به‌عنوان خروجی شورا و مشورت‌های کارگروه انتخاب، معرفی شد.
کمی درباره وزیر فرهنگ آینده
او پیش از این در دولت اول حسن روحانی در سال۱۳۹۲ به معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد منصوب شده و تا سال۱۳۹۵ در این منصب مسئول بود تا آنکه در سال۱۳۹۵ بعد از استعفای علی جنتی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان سرپرست این وزارتخانه مسئولیت گرفت و پس از آن با تمدید دوره دوم دولت حسن روحانی در سال۱۳۹۶ و با کسب آرای اعتماد از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دوازدهم آغازبه‌کار کرد. این دوران مهم‌ترین دوران کاری او و بهترین محک برای عموم مردم و نیز منتقدان است تا نگاهی ارزیابانه درباره حضور دوباره او در این مقام داشته باشند.
صالحی همچنین در دوران کاری تحت عناوینی ازجمله عضویت در هیات‌مدیره و هیات‌امنای سازمان تبلیغات اسلامی، عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، ریاست دانشگاه مذاهب اسلامی و مدیرمسئولی روزنامه اطلاعات حکمت و معرفت فعالیت کرده است.
متعهد به شفافیت
از نکات پرتکرار دوران وزارت او در دولت دوازدهم، تاکید بر شفافیت به‌ویژه شفافیت مالی بود که در این راستا زمانی که او به‌عنوان معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ وقت، علی جنتی وارد وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی شد، اسناد و مدارک هزینه و مصوبات صورت‌گرفته در معاونتش را انتشار عمومی داد. علاوه‌برآن، پرهیز از مرکزگرایی با شعار «ایران فقط تهران نیست» از اهداف کلان او در حوزه فرهنگ بود که برای اجرا و تحقق آن سفرهایی به استان‌های مختلف داشت.
مراقب حوزه‌هایی غیر از نشر و کتاب باشید!
از نقاط قوت او در زمان مسئولیت در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشراف کامل به حوزه نشر و کتاب بود که با اقداماتی چون رسیدگی به مطالبه کتاب‌فروشان درخصوص معافیت مالیاتی، حمایت از کتاب‌فروشان در قالب طرح‌های عیدانه و تابستانه و پاییزه، برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب با فروشی۴۰میلیاردی، اجرای طرح‌های ابتکاری در راستای ترویج کتابخوانی مانند جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب، طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران، راه‌اندازی باشگاه‌های کتابخوانی کودک و نوجوان، برگزاری جام باشگاه‌های کتابخوانی و... اشاره کرد. در پایان دوران وزارت او حدود ۴۰۰ناشر فعال برای تداوم حضور او در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نامه نوشتند.
این موضوع درعین‌حال می‌تواند به نقطه ضعفی در سازوکار مدیریتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تعبیر شود و منجر به تمرکز تبعیض‌آمیز بر حوزه چاپ و نشر شود. صالحی پیش از این در گفت‌وگو با ایسنا درباره این موضوع اظهار کرده است که «وزارت فرهنگ و ارشاد موضوع‌های متنوعی را به همراه دارد و مسئولیت‌ها و دامنه‌های آن از اوقاف و حج و زیارت و فعالیت‌های قرآنی است تا موسیقی، تئاتر، سینما و کتاب و موضوعات دیگر. این دامنه وسیع از لحاظ موضوعات به‌طبع این انتظار را در اهالی هر حوزه به‌وجود می‌آورد که کسی که سکانداری این وزارت را برعهده می‌گیرد، در همه حوزه‌ها تخصص داشته باشد. این اما انتظاری است که حاصل نمی‌شود و در هیچ دوره‌ای هم این‌گونه نبوده است. آنچه شاید اهمیت داشته باشد، این است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از لحاظ شخصیت وجودی با این دامنه گسترده، قرابت داشته باشد. یعنی در این حوزه‌ها، آگاهی‌های لازم و پایه‌ای داشته باشد. من از لحاظ شخصیت فردی، با حیطه‌های مختلف فرهنگی و هنری انس وجودی داشته‌ام. گرچه شاید با حوزه کتاب مانوس‌تر و مرتبط‌تر بوده‌ام اما با سینما و تئاتر و هنرهای دیگر هم بیگانه نیستیم؛ حداقل از منظر علاقه‌های شخصی.»
ناامید نه، اما نگران!
محمود گبرلو، مجری تلویزیون و منتقد فرهنگی در گفت‌وگو با آگاه درباره معرفی سیدعباس صالحی به‌عنوان وزیر فرهنگ گفت: اینکه وزیر فرهنگ و ارشاد آینده چقدر سینما و تئاتر را می‌شناسد و در هنری مانند نقاشی و خوشنویسی چقدر متخصص است مهم نیست اما اینکه چه دیدگاهی نسبت به مجموع حوزه فرهنگ، هنر و ادب دارد مهم است. اهالی فرهنگ از کژفهمی‌ها و برخی ناکارآمدی‌ها خسته‌اند، ارتباطی هم به دولت‌ها و منشأهای جناحی و سیاسی ندارد. رهاشدگی حوزه فرهنگ و هنر این کشور درست در خلاف جهت آرمان‌هایی است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به آنها متعهد شده‌ایم.
او ادامه می‌دهد: ما انتظار ورود اندیشه و دیدگاهی را داریم که با فهمی درست از حوزه‌های ادبیات و گونه‌های هنری این مرز و بوم اثری بر توسعه فرهنگ آن بگذارد. مهم‌تر آنکه بر اهالی فرهنگ و هنر نگاهی یکدل و یکدست داشته باشد تا قدمی در راستای شکوفایی نوآوری‌ها برداشته شود. وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی نمی‌تواند با شیوه‌های پادگانی اداره شود؛ ممیزی و توقیف نباید مانع حرکت رو به جلو و تفکر نوین شود. حالا تفاوتی نمی‌کند که وزیر چه کسی و از کدام دولت باشد؛ این منصب نباید شکل تزئینی به خود بگیرد و نیاز است که با فهمی دقیق و درست از مرزهای فرهنگی این سرزمین صیانت کند و نیز پیوندی مستحکم میان دین و دیانت و عینیت و واقعیت جامعه ایجاد کند.
گبرلو درباره دوره گذشته وزارت سیدعباس صالحی گفت: سیدعباس صالحی پیش از این در مصدر وزارت نشسته است و دیدگاه‌ها، ایده‌ها و درایت و مدیریتش را نشان داده است. به زعم من، او کسی است که همیشه به دنبال ایجاد پیوندی مستحکم میان دین و عینیت اجتماعی بوده است. ما انتظار داریم پس از آنکه مجلس او را انتخاب کرد با مدیرانی شایسته و لایق به سکانداری این جایگاه مهم فرهنگی بپردازد. فضای فرهنگ را از مفاهیم ذهنی و به دور از واقعیت برهاند و شیوه‌های نوین و تکنولوژی‌های مدرن را برای بهره‌وری هرچه بیشتر متخصص‌ترین و متعهدترین نیروهای فرهنگی و هنری به کار گیرد. محمود گبرلو در پایان افزود: آسیب‌شناسی عملکرد دوره‌های گذشته رمز موفقیت است. وزیر فرهنگ آینده باید بتواند با شفاف‌سازی امور فکری و اجرایی، اعتماد و اطمینان بیشتر را به این فضا بازگرداند تا شادابی و نشاط فرهنگی همراه با خلاقیت روزافزون دوباره بر فضای فرهنگ و هنر حاکم شود.
نظر شما