آگاه:
تاریخچه عمار
جشنواره مردمی فیلم عمار به همت جوانان فیلمساز و مستندساز انقلابی، پس از فتنه سال۸۸ شکل گرفت. این گروه جوان که قصد داشتند روایت واقعی از فتنه۸۸ ارائه دهند به‌صورت خودجوش برای پاسخ به نیاز مقطعیِ نمایش آثار تولیدشده در مورد فتنه۸۸ برای آگاه‌سازی مردم تصمیم به برگزاری این جشنواره گرفتند. باتوجه‌به اینکه این حرکت، ادای تکلیفی به ندای «این عمار» رهبر انقلاب بود نام مبارک حضرت عمار به این جشنواره اطلاق شد. در اولین سالگرد حماسه نهم دی، تعدادی از فعالان فرهنگی، تصمیم گرفتند در حد توان خود، برای رساندن فیلم‌های با موضوع فتنه به دست مردم تلاش کنند. آنها با فعالان فرهنگی چند استان و شهرستان ارتباط گرفتند و درخواست کردند این فیلم‌ها را با هر امکاناتی که دارند در فضاهایی مثل مسجد، هیات و… نمایش دهند. این جشنواره در اولین سال برگزاری خود به اتفاقات و عوامل ایجاد فتنه سال۸۸ با شعار «فتنه در قاب تصویر» پرداخت. داوود مرادیان، دبیر اجرایی نخستین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار بود.
اولین دوره این جشنواره در سال۸۹ و در سالگرد حماسه نهم دی‌ماه برگزار شد و حدود ۲۰اثر همزمان در ۳۰نقطه کشور اکران شدند. اغلب تصور می‌کردند این جشنواره هرگز ادامه نمی‌یابد اما در دی‌ماه سال۱۳۹۰ فراخوان دومین دوره آن به دبیری زنده‌یاد نادر طالب‌زاده در پنج محور «تاریخ انقلاب»، «جنگ نرم»، «فتنه هشتاد و هشت»، «نقد درون‌گفتمانی» و «بیداری اسلامی» منتشر شد. با آنکه بی‌توجهی بسیاری ازسوی رسانه‌های جمعی به این جشنواره شد اما استقبال مردمی از آن در این دوره افزایش یافت و ۳۲۰اثر ارسالی هنرمندان و فیلمسازان به جشنواره دوم عمار در ۳۰۰نقطه مختلف کشور اکران شد. سومین دوره این جشنواره در سال۱۳۹۱ برگزار شد و ۹۰۰اثر رسیده به جشنواره درحالی با هم به رقابت پرداختند که تعداد مکان‌های اکران برای جشنواره عمار از ۳۰۰نقطه به ۹۰۰نقطه افزایش یافته بود. استقبال وصف‌ناپذیر چه در حوزه تولید و چه در حوزه اکران، برگزارکنندگان جشنواره را مصمم‌تر کرد. در طول برگزاری این دوره از جشنواره، فیلم‌های «قلاده‌های طلا»، «شکارچی شنبه»، «۳۳روز»، «بازمانده» و چهار فیلم برگزیده جشنواره دوم با زبان عربی یا زیرنویس عربی در شهر غزه به نمایش عمومی درآمد و از آن استقبال خوبی به عمل آمد.
چهارمین جشنواره مردمی عمار از تاریخ ۱۳ تا ۲۱ دی‌ماه سال ۱۳۹۲ همزمان در تهران و سراسر کشور و به دبیری مرحوم نادر طالب‌زاده برگزار شد. بخش «بین‌الملل» و بخش «فیلم ما» در این دوره به جشنواره اضافه شدند. در این دوره، جشنواره عمار میزبان حضور فیلمسازان حرفه‌ای و جوان بود. این امر نشان‌دهنده آن بود که جشنواره حالا محفلی برای نمایش آثار جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی و بروز استعدادهای جوان آن است. همچنین، اضافه شدن بخش بین‌الملل موجب شد تا بسیاری از فیلمسازان مستقل که صدای آنها شنیده نمی‌شد در این جشنواره شرکت کنند. ۱۷۰۰اثر داخلی و ۵۰۰ اثر بین‌الملل در این دوره از جشنواره شرکت کردند. تعداد اکران‌های همزمان به همه استان‌های کشور گسترش یافته و به عددی بیش از ۲۵۰۰اکران رسید. این در حالی بود که در بسیاری از مکان‌های کشور اکران‌ها در طول سال نیز تداوم داشت.
پنجمین دوره جشنواره فیلم عمار نیز در آبان ۱۳۹۳ با حضور «نادر طالب‌زاده» دبیر جشنواره در حسینیه هنر برگزار شد. در مراسم افتتاحیه این جشنواره، «سکینه جمشیدی» معروف به ننه سکینه، بانوی محلاتی که هشت سال برای رزمندگان دفاع مقدس نان می‌پخت به همراه پدر و مادر سید مسعود شجاعی طباطبایی روی سن حاضر شدند و از «سیدمسعود شجاعی طباطبایی» کاریکاتوریست انقلابی تجلیل به عمل آمد و جایزه ویژه «دستکش ننه عصمت» به وی اهدا شد. همچنین، با حضور «عصمت فلکیان» مادر یزدی معروف به ننه عصمت، که در طول هشت سال دفاع مقدس و بیش از ۲۰سال بعد از آن برای رزمنده‌ها و مرزبانان دستکش می‌بافت و همچنین مادر شهید جوادیان، از «مسعود ده‌نمکی» هنرمند مردمی و انقلابی پاسداشت به عمل آمد و جایزه ویژه «دستکش ننه عصمت» به وی اهدا شد.
ششمین جشنواره مردمی فیلم عمار در دی‌ماه ۱۳۹۴، با شعار «پشتیبانی از جبهه مقاومت» همزمان در تهران و سراسر کشور برگزار شد. در این دوره با حضور فاطمه زادخوش فرزند «کَل زهرا» (فرمانده گردان نانوایان خانوک) که شهید حاج قاسم سلیمانی به وی لقب «چریک پیر» داده بود به همراه تعدادی از زنان پشت جبهه روستای خانوک کرمان و مادران شهدا، از فیلمساز برگزیده دوره تقدیر شده و نیز علیرضا افتخاری، خواننده پیشکسوت کشورمان از ترانه «گردان نانواها» رونمایی کرد.
مرحوم نادر طالب‌زاده تا واپسین سال زندگی و دوره دوازدهم از جشنواره عمار در سال ۱۴۰۱ آن را در سمت دبیری جشنواره همراهی کرد و پس از آن نیز سهیل اسعد، فعال فرهنگی این سمت را در دوره‌های سیزدهم و چهاردهم به عهده گرفت.
نگذارید عمار متوقف شود
در یک اسفند سال۱۳۹۱ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با جمعی از فیلمسازان برگزیده جشنواره عمار و برگزارکنندگان این جشنواره ملاقات صمیمانه‌ای داشتند. رهبر انقلاب در این ملاقات می‌گویند: «شما یک عده حاضر به کار، دامن همت به کمر زده هستید، آماده هستید، پیش بروید؛ چون سینما در میان هنرها یک اوج و یک قله است و هنر آمیخته هفت جوش عجیبی است. توجه سینما به مقوله دین و حقایق و آمدن معارف دینی در سینما، حرکت مبارکی است که شما شروع کردید. این حرکت را نگذارید یک لحظه متوقف شود. این همه اقبال و توجه به این جشنواره فیلم عمار در سراسر کشور شده و شما استعدادهای جدیدی را کشف کردید، از جاهای دیگری هم خبر می‌رسد که جوانان زیادی و اغلب نیروهای خوبی هستند. بنشینید طراحی کنید و فکر کنید همراه با صاحب‌نظرانتان، در یک مجموعه آکادمیک کار فکری انجام دهید، برای اینکه تربیت نیرو کنید. شما دارید مجاهدت می‌کنید. الان در محیط هنر کشور، محیط سینمای کشور ما افرادی که افتخار می‌کنند به انقلابی بودن، متدین بودن، فیلم انقلابی ساختن، فیلم دفاع مقدسی ساختن، دفاع از انقلاب کردن؛ دارند مجاهدت می‌کنند. چون من می‌بینیم این امواج جهانی، می‌خواهند هنرمند انقلابی را تحقیر کنند، ندیده بگیرند. کسانی که مخالف این مجموعه و جریان انقلابی است بزرگش کنند، تجلیل کنند، اسکار ببرند و جایزه بدهند و اینها را ما داریم می‌بینیم. بنابراین شما که در این نقطه ایستاده‌اید چه جوان و چه پیشکسوت و اعلام می‌کنید که می‌خواهید در خط حرکت کنید، دارید مجاهدت می‌کنید.»
قوت عمار
نقطه قوت جشنواره عمار «اکران‌های مردمی عمار» که وجه تمایز آن با سایر جشنواره‌های کشور است، در دوره اول با ۳۰شهر آغاز شد و به‌تدریج بر شمار شهرها و حتی روستاهایی که میزبان فیلم‌های جشنواره عمار بودند افزوده شد. جشنواره عمار به‌خوبی توانسته است یکی از خلأهای بزرگ کشور در حوزه سینما را شناسایی کرده و با تمرکز روی آن به موفقیت‌های مهمی برسد. عمار در حالی نخستین دوره‌اش را با اکران در ۳۰نقطه کشور برگزار کرد که جشنواره بزرگی مثل فیلم فجر پس از ۴۰دوره برگزاری هنوز که هنوز است در اکران‌های استانی‌اش چندان موفق نیست. حضور نوجوانان و دانش‌آموزان به صورت فردی و تماشای آثار در کنار مخاطبان بزرگسال و تبادل نظر با عوامل نیز همراه می‌شد باعث شده است تا ارتباط فیلمسازان با مخاطبان جوان به شکلی عملی اجرا شود.
اهداف عمار
این رویداد فرهنگی مردمی چهار هدف عمده را برای ادامه راه خود پس از ادوار اولیه دنبال می‌کند: اضافه‌کردن مخاطبان جدید به سینمای کشور، قهرمان‌محوری در سینمای بدون قهرمان، خروج مخاطب از انفعال و تکمیل چرخه تولید، توزیع و مصرف.
در بین این اهداف شاید بشود بخش اول، یعنی اضافه‌کردن تعداد مخاطبان و افزایش گستره جغرافیایی آنان از طریق شیوه‌های جدید اکران را ازجمله اهداف موفق این رویداد به شمار آورد. جشنواره عمار در این سال‌ها فرم‌ها و دسته‌های مختلفی از تولیدات تصویری و محتوایی باکیفیت را به مخاطبان ارائه کرده است و از این نظر نمره قبولی می‌گیرد. با این حال برای ارزیابی بهتر، در کنار این پیشرفت‌ها و نقاط مثبت باید دید که آیا عمار در مقاطع مختلف زمانی توانسته به رسالت خودش متناسب با گذر زمان و ظرفیتی که در جبهه انقلاب اسلامی ایجاد شده، عمل کند یا خیر. ۱۰سال پیش شاید جشنواره عمار بیشتر فرصت و فضایی بود برای ارائه و دیده‌شدن آثار حوزه مستند در جبهه انقلاب اسلامی؛ این رویداد بیشتر یک عامل محرک بود تا این آثار دیده شود، تقویت شود و ایجاد انگیزه کند تا افراد مختلف بیایند و آثار تازه تولید کنند. اگرچه جشنواره هنوز این کارکرد را دارد اما فراتر از آن باید از ظرفیت مستندسازان جبهه انقلاب بهینه‌تر و درست‌تر استفاده شود. ویژگی مهم دیگر جشنواره مردمی فیلم عمار، نگاه دغدغه‌مندی است که بر آن حاکم است؛ در واقع این جشنواره براساس دغدغه و حلقه‌های مفقوده‌ای که در چرخه تولید آثار فرهنگی و هنری وجود داشت شکل گرفته است. شاید یکی از نقاط ضعف جشنواره عمار که باید بیشتر روی آن کار کرد این است که این نگاه دغدغه‌مند با یک سیاست‌گذاری واحد جلو نرفته و بیشتر سلیقه‌ای بوده است که این روند می‌تواند در مقاطعی آسیب‌زا باشد. جشنواره عمار روی خط مقاومت متمرکز است و این برندی است برای این رویداد سینمایی که مطابق آن هر اثری هم می‌پذیرد و نمایش می‌دهد روی این موضوع متمرکز است. دست‌کم مشخص است که به سمت کدام هدف، جریان دارد.
تعداد آثار ارسالی در ادوار عمار
در این دوره فراخوان رسمی وجود نداشت و با شناسایی آثار و سازندگان، ۱۸ اثر در قالب‌های مختلف به بخش مسابقه جشنواره راه یافتند
دوره اول: ۱۸ اثر
دوره دوم: ۲۷۶ اثر
دوره سوم: ۷۲۲ اثر
دوره چهارم: ۲۰۷۱ اثر
دوره پنجم: ۲۵۱۷ اثر
دوره ششم: ۲۱۶۲ اثر
دوره هفتم: ۲۷۷۸ اثر
دوره هشتم: ۲۵۳۸ اثر
دوره نهم: ۱۷۸۰ اثر
دوره دهم: ۲۵۵۹ اثر
دوره یازدهم: ۲۳۵۸ اثر
دوره دوازدهم: ۳۲۲۳ اثر
دوره سیزدهم: ۳۴۴۰ اثر
دوره چهاردهم: ۴۰۱۸ اثر
نظر شما