آگاه: مردمان این شهر از دیرباز برای ارادت ورزیدن به اهل بیت بقعههایی با تزئینات فیروزه برای امامزادگان میساختند. یکی از فاخرترین این بناها بقعهای بهشتی است که برای مزار امامزادگان محمد ابن زید و ابراهیم ابن موسی کاظم (ع) معروف به امامزاده محمد محروق (ع) ساختهشده است. این اثر تاریخی در فهرست میراثفرهنگی به ثبت رسیده و از جاذبههای تاریخی و مذهبی نیشابور بهشمار میآید. آستان متبرک این امامزادگان فاصله زیادی با آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری ندارد. به همین دلیل است که همیشه در محوطه این باغ دلگشا، اتوبوسها و گروههای گردشگران دیده میشوند. در کنار زائران و گردشگران این بارگاه همواره تعدادی از دانشجویان رشتههای تاریخ، هنر، معماری و عکاسی نیز به چشم میخورند؛ چرا که ایوان این امامزاده پس از مسجد شیخ لطفالله در اصفهان دارای نفیسترین نوع از هنر کاشیکاری اصیل و فاخر دوره صفوی است. بارگاه این حضرت محل تجمع اهالی متدین نیشابور شده و مراسم قرائت قرآن و زیارات مفاتیح در آن از گذشته تا به امروز زبانزد است. اسناد تاریخی یافتشده در این بقعه گواهی میدهند حضرت محمد بن زید(ع) که به امامزاده محمد محروق معروف شده است، از نوادگان امام سجاد (ع) و از پسران زید بن زین العابدین (ع) هستند. ایشان در زمان حیات پر برکت خود از مخالفان جدی خلیفه وقت بهشمار میرفتند. ماموران حکومتی همواره در پی به شهادترساندن ایشان بودند. پس از قیامی در خراسان، حضرت محمد بن زید (ع) به دست اطرافیان خلیفه وقت به شهادت میرسد.
پس از این قیام پیکر این امامزاده را در محله تلاجرد نیشابور میگردانند و سپس آن را در مقابل چشمان گریان مردم به آتش میکشند. شیعیان خاکستر پیکر مبارک ایشان را جمع میکنند و در حاشیه این محله به خاک میسپارند. بههمین دلیل لقب ایشان از آن به بعد محروق بهمعنی «سوزاندهشده» بر سر زبانها میافتد و عناد خلیفه با شیعیان را بیشازپیش عیان میکند.به شهادت تاریخ و گواهی آمده در کتاب «تاریخ الحاکم» حضرت محمد محروق در سال ۲۰۰ هجریقمری به شهادت رسیدند. در اواخر همینسال، حضرت علی بن موسی الرضا (ع) به دعوت خلیفه وقت مامون عباسی عازم خراسان میشوند. روایت است که ایشان در نیشابور و در محله تلاجرد که در آن زمان بیایانی بیحاصل بود، توقف میکنند و به زیارت مزار حضرت محمد محروق (ع) میروند.
بههمین دلیل نام دیگر این مکان مقدس قدمگاه است. پس از مدت زمان اندکی، شیعیان بیشتری به زیارت این مزار میآیند و برای آن پنهان از چشم ماموران خلیفه بقعه کوچکی ساخته میشود. اطراف بقعه به یاد مظلومیت شیعیان درختهایی کاشته میشود و کمکم به برکت این بقعه باغ و بستانی خوش در گوشهای از محله تلاجرد شکل میگیرد که تا امروز از فرحناکترین نقاط شهر نیشابور است.
همانطور که اشاره شد به دلیل محبوبیت حضرت محمد محروق (ع) در بین اهالی نیشابور، شیعیان این شهر برای بقعه آن حضرت سنگ تمام گذاشتهاند. ایوان ورودی امامزاده پس از مسجد شیخ لطفالله در اصفهان که از آن بهعنوان غایت هنر کاشیکاری اسلیمی در ایران یاد میکنند، زیباترین و نفیسترین هنر کاشیکاری را دارد. مزار این حضرت از ابتدا مورد توجه شیعیان بود اما تا زمان سلجوقیان امکان ساخت بقعهای در خور ایشان فراهم نشد. بقعهای که در این زمان ساخته شد نیز در حمله مغولان مورد آسیب جدی قرار گرفت. بقعه چشمنواز فعلی در زمان سلطان حسین بایقرا احداث شده است.در زمان ساخت این بقعه از تمام هنرهای معماری اصیل ایرانی و اسلامی بهره گرفته شد، بهطوری که اکنون این بنا که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده به عنوان شناسنامهای فاخر از هنر معماری قرن دهم هجری معرفی میشود. ایوانهای بلند، قرینهسازی، کاشیکاری، مقرنسکاری و طاقسازی از هنرهای بهکار رفته در ساختمان این بنا هستند. این بنا در چند مرحله مورد مرمت قرار گرفته است. برخی کاشیهای این ایوان فاخر متعلق به دوره نادرشاه افشار هستند.
گنبد این بقعه از سالمترین نمونههای گنبدهای ساقدار قرن دهم هجری است. ارتفاع ساق این گنبد کمنظیر به ۵ متر میرسد. آرامگاه امامزاده محمد محروق (ع) از مهمترین بناهای دوره تیموریان و صفویان در خراسان رضوی بهشمار میرود و با شماره ۳۰۲ و در سال ۱۳۱۶ هجریشمسی در شمار آثارملی بهثبت رسیده است.
۲۴ فروردین ۱۴۰۴ - ۱۲:۰۶
کد خبر: ۱۲٬۰۹۰
نام دیگر نیشابور شهر فیروزه است. این دیار با رنگ زلال این سنگ قیمتی شناخته میشود.

نظر شما