آگاه: این مفهوم از ترکیب دو واژه منافع (Interest) و ملی (National) تشکیل شده است که هر کدام از آنها به نوبه خود از گستردگی معنایی زیاد برخوردار هستند. این امر از جهاتی باعث ابهام در مفهوم منافع ملی شده است. با این وجود، منافع ملی آن دسته از منافعی تلقی میشوند که دولتها به عنوان یک مجموعه و به نمایندگی از ملتهایشان در روابط خود با سایر کشورها در پی تحقق آن هستند. اگرچه در عصر کنونی واژه منافع ملی و توجه به آن جزو الفبای سیاست خارجی و نظام دیپلماسی کشورها محسوب میشود، اما سابقه کاربرد این مفهوم به عنوان اصول راهنمایی روابط دیپلماتیک کشورها به مراحل اولیه تحول دولت مدرن در قرون شانزدهم و هفدهم میلادی باز میگردد.
در جمهوری اسلامی ایران، منافع ملی با ارزشهای اسلامی و انقلابی پیوند خورده و توسط مقام رهبری، در قالبی خاص تبیین و در مقاطع مختلف مورد تاکید ایشان واقع شده است. منافع ملی از منظر رهبر انقلاب اسلامی در محورهایی همچون استقلال، امنیت ملی، عدالت اجتماعی و حفظ هویت اسلامی- ایرانی تعریف میشود. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز بهعنوان یکی از ابزارهای اصلی تحقق این منافع، باید بر اساس دیپلماسی مقاومت، توسعه روابط با کشورهای اسلامی و همسایگان، حمایت از مستضعفین و استفاده از قدرت نرم هدایت شود. این سیاستها نهتنها به حفظ استقلال و امنیت کشور کمک میکنند، بلکه میتوانند جایگاه ایران را در نظام بینالملل تقویت کنند و به تامین منافع ملی کشور در طولانیمدت کمک کنند.
با درنظرگرفتن موارد بالا و تاکید بر موضوع منافع ملی اگر بخواهیم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا را تحلیل کنیم باید به مولفههای زیر توجه کنیم تا به اشتباه نیفتیم:
دستیابی به منافع ملی اولویت اول و قطعی مسئولان نظام جمهوری اسلامی است. گاهی مسیر این دستیابی از مذاکرات غیرمستقیم میگذرد و گاهی از مسیر قطع مذاکرات. نگاه هیجانزده، خطای محض است.
سیاست خارجی جمهوری اسلامی اصول محکم و ثابتی دارد و قاعدهای همچون نفی سبیل و محوریت «نه شرقی و نه غربی» روح حاکم بر چارچوبهای سیاست خارجی نظام جمهوری اسلامی است که تغییر نمیکند.
طبعا امروزه برخلاف سالهای گذشته حاکمیت رسانهها و نبرد روانی و شناختی که در دنیا حاکم است امری نیست که بتوان بهسادگی از آن گذشت. دشمنان این نظام هم از این ابزار بیشترین استفاده را میبرند. ازاینجهت تحلیل مذاکرات اگر قرار است که به صورت واقعی و حقیقی صورت بگیرد باید فارغ از فضای جنگ رسانهای رخ دهد.
تجربه نزدیک به پنج دهه عمر جمهوری اسلامی ایران این مولفه را اثبات کرده است که هر جا مقاومت و ایستادگی پای اصول و منافع رخ داده است، حرکت ما روبهجلو پیشبرنده بوده است و هر موقعیتی که نسبت به اهداف و آرمانها کوتاهی هر چند ناچیز رخ داده است حرکت ایستا و چه بسا روبهعقب اتفاق افتاده است. منافع ملی اگر قرار است از مسیر مذاکره محقق شود، با ایستادگی، استحکام، کوتاهنیامدن از مبانی و در سایه قدرت به دست خواهد آمد.
۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ - ۲۲:۵۸
کد خبر: ۱۲٬۵۷۲
منافع ملی (National Interest) یکی از بنیادیترین و رایجترین مفاهیم و واژههای سیاسی کنونی بهویژه در ادبیات مربوط به سیاست خارجی کشورهاست.
نظر شما