مسعود کارگر – دبیر سرویس فرهنگی: این روزها چهل و دومین جشنواره فیلم فجر در برج میلاد در حال برگزاری است. تفاوت امسال با سال‌های گذشته اخیر در این است که بحران بلوا، کرونا و سایر چالش‌های اجتماعی از ایران رخت بربسته و فضای مواجهه با جشنواره مطلوب‌تر شده و اکثر اهالی سینما و رسانه وقتی دیدند تقابل و قهر نه تنها برایشان فایده‌ای نداشته بلکه خود متضرر آن شده‌اند، در این دوره سعی کردند چه در تولید آثار و چه حضور در روند اجرای آن، مشارکت داشته و این نشان دهنده اهمیت این جشنواره در فضای هنری و فرهنگی کشور است.

فجر امسال چگونه است؟

فجر چهل‌ودوم در خیلی از موارد و جنبه‌ها  از چندسال اخیر با کیفیت‌تر و منسجم‌تر برگزار شده و روند خوبی را طی کرده، هرچند در دو روز اول شاهد بی‌برنامگی و بهم‌ریختگی برنامه‌ها، عقب افتادن روال اکران فیلم‌ها و نشست‌ها و بی‌نظمی در خیلی از اتفاقات بودیم، اما به نسبت سال پیش آن با همین عوامل مدیریتی و اجرایی، می‌توان گفت در خیلی از جنبه‌ها بهتر و در مواردی بدتر بوده است.

چالش همیشگی خانه جشنواره

امسال نیز همانند همه ادوار گذشته، خاصه در ده سال اخیر، وجود قطعی خانه جشنواره با بلاتکلیفی، ابهام و انتخاب در دقیقه 90 مواجه بود و همگان همچنان تا یک هفته منتهی به شروعع جشنواره از آن بی اطلاع بودند. این سردرگمی در نهایت با اعلام برج میلاد به عنوان خانه امسال جشنواره به پایان رسید و مسئله همیشگی که ظاهرا بین شهرداری و وزارت ارشاد بوده نهایتا به سرانجام رسید و مرکز همایش‌های برج میلاد شد خانه فجر چهل‌ودوم و به همین دلیل هم شاید بی برنامگی دو روز اول اکران‌ها و برنامه‌ها نشأت گرفته از آن باشد.

بحران تعداد فیلم

در این دوره و پس از چند دوره که روزانه دو فیلم اکران می‌شد، در برنامه‌ها اکران چهار فیلم در روز گنجانده شد و این حجم در اکران، نشست خبری و فوتوکال‌ها پس از چندسال، همگان را با کمی چالش مواجه نمود. از این رو چه در برگزاری از سوی عوامل جشنواره و چه از سوی اهالی رسانه، این فشردگی تاثیرات خودش را در نحوه تولید محتوا، دیدن فیلم‌ها و پیگیری نشست‌ها گذاشته و صدای خیلی‌ها را درآورد. هرچند چنین فضایی در سال‌های نه چندان دور با اکران حتی روزی 5 الی 6 فیلم هم با کیفیت بالایی برگزار شده است.

کمیت بالا و کیفیت پایین آثار

در این دوره شاهد تنوع ژانر، ایده و سوژه هستیم، اما تا روز پنجم برنامه‌های خانه جشنواره، شاهد آثاری ضعیف از منظر فرم، مضمون و محتوا بوده و برخلاف گفته‌ها و شنیده‌ها در خصوص برخی آثار، انتظارها برآورده نشده و خروجی فیلم‌ها توی ذوق می‌زند. تا روز پنجم جشنواره شاهد چند اثر در ژانر پرتره، بیوگرافی و دفاع مقدس بوده‌ایم که اکثر آثار در حد ایده باقی مانده و به فرم و محتوای درست نرسیده‌اند. در ژانر دفاع مقدس و مقاومت، فیلم «پرواز 175» که در خصوص شهدای غواص است کاملا شعاری و سطحی از آب درآمده، «قلب رقه» کیفیت بالایی در اکشن و فضاسازی دارد، اما داستانش را نتوانسته خوب پرداخت نماید، ولی قهرمانش را دارد. فیلم «مجنون» که پرتره نجیبی از شهید «مهدی زین الدین» و روایتی از «عملیات خیبر» است در روایت عالی حاضر شده ولی تا حدودی در ترسیم، توصیف و شخصیت‌پردازی خود شهید متوسط عمل کرده، اما در نهایت فیلم باشکوهی است. در باقی آثار نیز «بی‌بدن» توانسته در ژانر اجتماعی و ماجرای قصاص بجا و درست عمل کند و حرفش را بزند.

حضور پرشور عوامل و چهره‌ها

درحالی که سال گذشته اکثر سلبریتی‌ها و چهره‌های هنری و سینمایی در مارپیچ سکوت گرفتار بودند و یا پیش قدم تحریم فضای جشنواره‌ای کشور خاصه فجر بودند، اما امثال به عنوان عوامل اصلی آثار، هم در این فیلم‌ها ایفاگر نقشی در جلو و پشت صحنه بودند و هم در مراسم فوتوکال و نشست‌های آن حاضر شدند و حتی اگر حضور نداشتند بصورت تلفنی همانند «پژمان جمشیدی» ارتباط گرفته و با حضار صحبت می‌کردند و اگر هم فیلمی نداشتند، پیگیر جشنواره بوده و در خانه جشنواره برای دیدن آثار طبق برنامه حاضر شده و با گشاده رویی و همراهی کامل به تبادل نظر و تعامل با روند برگزاری می‌پرداختند.

این فضا نوید آن دارد که جشنواره فجر با تمام محاسن و معایب اجرایی‌اش، با تمام آثار عالی و ضعیفش، برای همگان مهم است و تحریم، تضعیف و نبود آن موجب تحقیر و تضعیف خودشان خواهد شد.

امروز که به نیمه راه برگزاری جشنواره چهل‌ودوم رسیده‌ایم، حضور و استقبال در خانه جشنواره و اکران‌های مردمی بسیار عالی و چشمگیر بوده است و در برخی از آثار، بلیت‌ها همان دقایق اولیه فروش، پایان یافته و حتی به چند سانس فوق العاده رسیده است.

این رویه نوید آن دارد که سینمای ایران در حال پوست اندازی جدیدی بوده و روزهای پیش روی خوبی را می‌توان برای آن متصور بود.