آگاه: در دوران پس از دفاع مقدس روحیه مشارکت‌های اجتماعی مردم به دلایل مختلفی که از حوصله این بحث خارج است تغییر کرد و شکل متفاوتی به خود گرفت. ضمن اینکه ساختار دولتی هم به نوعی بر این عرصه سایه انداخت و چارچوب‌های دست و پاگیر رسمی حرکت‌های خودجوش مردمی را تا حد زیادی تحت‌الشعاع قرار داد.
این در حالی بود که توسعه ارتباطات و رسانه‌ها و مسائل مرتبط با شبکه‌های اجتماعی و تغییر و تحولات پرشتاب حوزه سبک زندگی موضوعات و مسائل حوزه اجتماع را متنوع‌تر و متکثرتر کرد.
در واقع جریان تحولات و تغییرات اجتماعی به گونه‌ای پیش رفت که مشارکت‌های مردمی و الگوهای خدمات اجتماعی به‌روز نشدند و به‌نوعی از سیر اتفاقات و رخدادها عقب ماندند. با وقوع پاندمی کرونا، جامعه ایران نشان داد که ظرفیت‌های اجتماعی قابل‌توجهی دارد و فقدان بستر مناسب و شرایط محیطی و همچنین نبود الگوی مناسب از بروز هدفمند مشارکت اجتماعی جلوگیری کرده است.
بر همین مبنا چند نکته قابل توجه است:
الف) عدم توجه به مشارکت و خدمات اجتماعی منجر بی تفاوتی اجتماعی می‌شود و تحقق این موضوع تبعات فرهنگی و اجتماعی بسیاری خواهد داشت.
ب) جامعه ایران در مراحل مختلف نشان داده است که ظرفیت بالایی برای مشارکت‌های اجتماعی دارد. این ظرفیت و شکوفا کردن آن باید به صورت نظام‌مند کشف شود.
ج) دولت باید نقش حامی و ناظر داشته باشد، نه مداخله‌کننده مستقیم و ایجادکننده مانع. این یک مقوله قطعی است که دولت باید مقوم خدمات و مشارکت‌های اجتماعی مردم باشد، نه تضعیف‌کننده آن.