آگاه: از زمان شروع فعالیت دولت سیزدهم، ۱۲پرتاب موفق ماهواره انجام شد که معادل پرتابهایی است که در یک دهه گذشته و در دولتهای گذشته انجام شده است. در هرکدام از این پرتابها که برخی تحقیقاتی و برخی عملیاتی بودند، چرخه صنعت فضایی توانست تجربیات زیادی کسب کند و از قبل بیشتر قوت بگیرد. یکی از این دستاوردها، دستیابی به مدار ۷۵۰کیلومتری است. ماهواره ثریا با ماهوارهبر قائم۱۰۰ پرتاب شد و با قرارگرفتن در مدار ۷۵۰کیلومتری توانست یک رکورد تازه را به ثبت برساند.
ساخت منظومه شهید سلیمانی
ساخت منظومه شهید سلیمانی اقدام دیگری بود که انجام شد. این منظومه برای ورود بخش خصوصی به صنعت فضایی ساخته خواهد شد. بزرگترین قرارداد با شرکتهای دانشبنیان در ساخت منظومه شهید سلیمانی منعقد شد. قدم بعدی طراحی و ساخت پایگاه فضایی چابهار بود که میتواند توان ایران در زمینه پرتاب ماهواره برای خود و کشورهای همسایه را بهشدت افزایش دهد و تا جایی برود که این کار شدنی شود. عملیات عمرانی بزرگترین پایگاه فضایی خاورمیانه در دولت سیزدهم کلید خورد و به پیشرفت بیش از ۵۰درصدی رسید. این پروژه ملی قرار است در دهه فجر۱۴۰۳ رونمایی شود.
شهید آیتالله رئیسی در چهاردهم بهمن۱۴۰۲ و در مراسم روز فناوری فضایی بر تسریع مراحل ساخت این پروژه تاکید کرد و گفت: یکی از میدانهایی که رهبری فرمودند و دولت را مکلف به انجام آن کردند، میدان دادن به بخش خصوصی است. ما نیز اعتقاد و باور داریم که کارهایی که با مشارکت مردم و بخش خصوصی انجام شود، حتما اثربخش خواهد بود؛ لذا پیشرفت در این حوزه نیازمند حضور فعال بخش خصوصی است. تعداد پرتابها و دقت آنها باید افزایش پیدا کند؛ تصاویری که از پایگاه چابهار پخش شد، حکایت از سرعت انجام کار دارد که این پایگاه بتواند بهعنوان مرکزیتی برای پرتاب تثبیت شود. رییسجمهور شهید در ادامه سخنان خود در مراسم روز ملی فناوری فضایی از ضرورت افزایش تعداد پرتابها سخن گفت و با اشاره به اینکه این افزایش تعداد یک گام به پیش در عرصه فناوری فضایی است، ابراز امیدواری کرد که ایجاد زیرساختها در این زمینه با قوت دنبال شده و ازجمله پایگاه پرتاب چابهار در این عرصه تثبیت شود.
احیای زیست فضا پس از یک دهه
آیتالله رئیسی با تاکید بر اهمیت شتابدادن به پرتاب ماهوارهها و نیز اهمیت بحث افزایش ارتفاع پرتابها، ادامه داد: توسعه زیرساختهای فضایی کشور را باید دنبال کرد، چراکه حضور در این عرصه علاوه بر بهرهوری در حوزههای صنعت و کشاورزی که من بسیار بر آن تاکید دارم در توسعه حضور ما در فضا نیز نقش اساسی دارد. احیای زیست فضا پس از یک دهه با پرتاب موفقیتآمیز نسل جدید کپسولهای زیستی کشور، دستیابی به تصاویر ماهوارهای با دقت یک متر که با پرتاب ماهواره خیام به دست آمد. پرتاب موفق ماهواره «مهدا» به همراه دوماهواره دیگر به مدار بیضوی با ارتفاع کمینه۴۵۰ و پیشینه ۱۱۰۰کیلومتری سطح زمین که باعث شد یک ماهواره ساخت داخل در بالاترین ارتفاع سطح زمین سیر کند.
پرتاب ماهواره خیام در کانون توجه رسانههای عربی
در همان مقطع، پرتاب موفقیتآمیز ماهواره بومی «خیام» و پیشرفتهای جمهوری اسلامی ایران در این زمینه مورد توجه رسانههای عربی منطقه و بینالملل قرار گرفت. شبکه تلویزیونی المنار لبنان با پخش پرتاب ماهواره خیام به فضا اعلام کرد که موشک روسی سایوز این ماهواره را در مدار ۵۰۰کیلومتری زمین قرار داد. این شبکه اعلام کرده بود: عمر کاری این ماهواره پنج سال و برای بهبود توان ایران در مدیریت و برنامهریزی در زمینههای کشاورزی و محیطزیستی و نظارت بر مرزها بهکار گرفته خواهد شد.
شبکه تلویزیونی العربی نیز در گزارشی اعلام کرد که یک موشک سایوز ماهواره ایرانی خیام را از پایگاه بایکونور به فضا پرتاب کرد. این شبکه افزود: نام این ماهواره از نام دانشمند و شاعر ایرانی سدههای ۱۱ و ۱۲ گرفته شده است و بنا بر اعلام ایران، هدف از آن نظارت بر مرزها و بهبود تولیدات کشاورزی و نظارت بر منابع آبی و مدیریت خطرات طبیعی است.
شبکه تلویزیونی المسیره یمن نیز با پخش تصاویر پرتاب ماهواره به نقل از مقامات ایرانی اعلام کرد که این پرتاب گامی بسیار بزرگ در زمینه دادههای فضایی برای کشور به شمار میرود. پرتاب ماهواره خیام در شبکه تلویزیونی الجزیره قطر نیز بازتاب داشت و این شبکه با اشاره به ویژگیها و اهداف ارسال آن به فضا اعلام کرد: اعلام پرتاب این ماهواره بعد از سفر رییسجمهوری روسیه به ایران در ۱۹ماه ژوئیه و دیدار وی با مقامات بلندپایه ایرانی صورت گرفت.
دولت چهاردهم و پرتاب ماهوارههای جدید
هرچند عُمر دولت سیزدهم کوتاه بود، پرتاب ماهوارهها در دولت چهاردهم و با همکاری وزارت ارتباطات و نهادهای نظامی نیز با قوت در دستورکار قرار گرفت و در همین راستا، ماهوارههای «هدهد» و «کوثر» ۱۵آبان به فضا پرتاب شد.
ماهواره کوثر نخستین محصول فضایی شرکت امیدفضاست که طراحی آن در تابستان۱۳۹۸ آغاز شد، این ماهواره از استاندارد ماهوارههای مکعبی پیروی میکند که باعث کاهش زمان و هزینه فرآیند ساخت میشود. ماهواره «کوثر» که ۳۰کیلوگرم وزن دارد و عمر مداری آن بیش از سهسال تخمین زده شده، مجهز به دوربینهایی در طیف NIR و RGB و نخستین ماهواره ایرانی با وضوح متوسط ۳.۴۵متر GSD (فاصله نمونهبرداری از زمین) است که به معنای پیشرفتهترین ماهواره تا سال۱۴۰۰ در ایران است.
«هدهد» یک ماهواره با استاندارد ماهوارههای مکعبی است و ماموریت آن ایجاد بستر اختصاصی ارائه خدمات اینترنت اشیای بینالمللی باند باریک است. بیشترین کاربرد خدمات ماهواره هدهد در بخشهای کشاورزی، حملونقل و تدارکات و محیطزیست است. وزن این ماهواره چهار کیلوگرم و ارتفاع مداری آن ۵۰۰کیلومتر است و عمر مداری چهار سال دارد و برای مقاصد کشاورزی و نقشهبرداری مورد استفاده قرار میگیرد. این اقدام نیز همانند سایر موفقیتهای فضایی ایران با بازتاب گستردهای در رسانههای جهان روبهرو شد.
آسوشیتدپرس با اشاره به این عملیات نوشت: چنین پرتابی نشان دهنده همکاریهای فزاینده بین مسکو و تهران است. این نشریه خبری به سابقه ارسال ماهوارههای ایرانی با موشکهای روسی از جمله پرتاب ماهواره خیام که به سفارش ایران در روسیه ساخته شده بود نیز اشاره کرده است. با انجام این پرتاب ایران و روسیه روابط خود در حوزههای مختلف را گسترش دادند. این در حالی است که آسوشیتدپرس به نقل از مسعود پزشکیان، رییسجمهور ایران نوشت: مسکو و تهران تصمیم دارند با شراکت گسترده استراتژیک روابط خود را پررنگتر کنند. قرار است پزشکیان به روسیه سفر کند هرچند تاریخ آن مشخص نشده اما طبق اعلام کرملین این دیدار بهزودی انجام میشود.
نشریه تایمز آو ایندیا نیز به پرتاب ماهوارههای ایرانی واکنش نشان داد. طبق نوشته این نشریه، ماهوارههای کوثر و هدهد نخستین تلاش بخش خصوصی ایران برای پیشبرد فناوری فضایی است.
کار به اینجا ختم نشد و در ۲۴شهریور سال جاری، ماهواره تحقیقاتی «چمران۱» ساخت سازمان صنایع الکترونیک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، ازسوی ماهوارهبر قائم۱۰۰ پرتاب و با موفقیت در مدار ۵۵۰کیلومتری زمین قرار گرفت و نخستین سیگنالهای خود را ارسال کرد.
ماهواره تحقیقاتی «چمران۱» ازسوی گروه فضایی صنایع الکترونیک ایران وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح (صاایران) با همکاری و مشارکت پژوهشگاه هوافضا و شرکتهای خصوصی دانشبنیان طراحی و ساخته شده است. این ماهواره حدود ۶۰کیلوگرم وزن دارد و ماموریت اصلی آن تست سیستمهای سختافزاری و نرمافزاری برای اثبات فناوری مانور مداری در ارتفاع و فاز است. ارزیابی زیرسامانه پیشرانش گاز سرد در سامانههای فضایی و عملکرد زیرسامانههای ناوبری و کنترل وضعیت از ماموریت فرعی ماهواره «چمران۱» به شمار میرود و سرانجام روز گذشته (جمعه ۱۶آذر) ایرانِ فضایی با در مدار قرارگرفتن ماهواره مخابراتی «فخر۱» خبرساز شد. این بار ارتشِ انقلابی پای کار آمد و «فخر۱» به همراه بلوک انتقال مداری «سامان۱» ازسوی ماهوارهبر سیمرغ در مدار قرار گرفت.
جزئیات ماهواره تصویربرداری «فخر -۱»
محرم غیاثوند، رییس گروه فضایی صاایران با بیان اینکه این ماهواره بهمنظور پاسداشت خدمات دانشمند شهید دکتر محسن فخریزاده به نام «فخر-۱» نامگذاری شده است، اظهار کرد: جرم ماهواره فخر-۱ کمتر از ۱۰گرم است؛ از این رو در دسته نانوماهوارهها طبقهبندی میشود. وی افزود: باتوجهبه اینکه نانوماهواره «فخر-۱» بهعنوان محموله جانبی در پرتاب استفاده میشود هدف اولیه آن تثبیت فناوریهای پرتابهای چندگانه در کشور است؛ ازاینرو ماموریت اصلی ماهواره اثبات فناوریهای کلیدی موردنیاز در منظومه ماهوارههای مکعبی است که توانایی پشتیبانی از ماهوارههای تصویربرداری و پایش طیف الکترومغناطیسی را دارا هستند.
رییس گروه فضایی شرکت صاایران زیر سامانههای بهکاررفته شده در این ماهواره شامل رایانه مرکزی، مدیریت توان و انرژی، ارتباطات رادیویی، موقعیتیابی و ناوبری و تعیین کنترل وضعیت است که اغلب این تجهیزات ازسوی شرکتهای دانشبنیان داخلی در مقیاس نانوماهوارهها برای اولینبار بومیسازی شدهاند.
ارزیابی عملکرد این زیرسامانهها و تجهیزات مربوط در شرایط مختلف اقلیم فضایی بهمنظور اطمینان از توانایی پشتیبانی از ماموریتهای تصویربرداری و پایش طیف الکترومغناطیسی از اهداف ثانویه پرتاب ماهواره «فخر-۱» به شمار میرود که از نتایج آنها در منظومه ماهوارههای مکعبی استفاده میشود.
بههرحال، در مدار قرارگرفتن یک ماهواره دیگر بهخوبی نشان داد که سیاستهای کلان جمهوری اسلامی مربوط به این دولت و آن دولت نیست و با تغییر رؤسای جمهوری تغییر نمیکند، بلکه شتاب و تحرک بیشتری میگیرد، دیروز نوبت به فخر-۱ رسید و باید در روزهای دیگر منتظر پرتاب ماهوارههای دیگر باشیم. این نشاندهنده آن است که جمهوری اسلامی ایران به قلهها نزدیک شده است.
نظر شما