آگاه: با اینحال اخیرا بانک مرکزی تاکید داشته که به کمک ابزارهای بهکارگرفته در یک بازار توافقی و حذف ارز نیمایی، تلاش میکند قیمت ارز را مدیریت و تکنرخی کند. اما در حالی برخی کارشناسان از این تصمیم حمایت کردهاند که عدهای نسبتبه آثار تورمی آن هشدار داده و تاکید کردند در کشوری با موتورهای تورمی فعال، تثبیت نرخ اسمی ارز ممکن نیست و احتمال دارد به شوکهای اقتصادی منجر شود.
با این حال پس از اطلاعیه ۲۶آذر بانک مرکزی قرار شد که نرخها در نیما به یک نرخ توافقی نزدیک شوند که این تغییر با افزایش نرخ ارز در مرکز مبادله همراه شده است. در یکی دو سال اخیر، بانک مرکزی از سامانه نیما فاصله گرفته و اکنون بازار ارز تجاری یا همان توافقی را راهاندازی کرده است؛ بازاری که مسیر نیما را ادامه میدهد اما با نرخهای جدید و گرانتر، بهگونهای که اسکناس دلار به بیش از ۶۱هزار تومان و یورو به بیش از ۶۴هزار تومان رسیده است. این افزایش نرخ، نسبتبه نرخهای پیشین مرکز مبادله متفاوت بوده و تاثیر مستقیمی بر متقاضیان ارز مسافری، دانشجویی و درمانی دارد.
محمد آرام، معاون ارزی بانک مرکزی چند روز گذشته و در برنامه تلویزیونی درباره مرکز مبادله و بازار ارز تجاری گفت: فلسفه وجودی مرکز مبادله این است که سیاستگذاری، تنظیمگری و نظارت که برعهده بانک مرکزی است، از عملیات بازار منفک شود. وی درباره تاثیر قیمت بازار ارز توافقی بر بازار ارز آزاد گفت: برای رسیدن به اینکه آیا تاثیر قابلتوجهی روی قیمت ارز آزاد داشته است باید مطالعه تجربی دقیق انجام شود تا قضاوت علمی کنیم. آرام بیان کرد: عوامل مختلفی میتواند در این بخش اثرگذار باشند، ازجمله عوامل روانی. البته بعد از اینکه بازار شکل گرفت، ما به یک پایداری قیمت میرسیم و این پایداری قیمت به سرمایهگذاری نیاز دارد ولو اینکه در کوتاهمدت یک تاثیر قیمتی داشته باشیم، ما داریم بهبود ایجاد میکنیم.
اما درحالی مسئولان بانک مرکزی اقدامات خود را بهبوددهنده دانسته و افزایش قیمت ارز در روزهای گذشته را متاثر از موضوعات روانی میدانند که عضو کمیسیون اقتصادی مجلس به بیثمر بودن راهاندازی بازار توافقی ارز اشاره داشته است.
حسین صمصامی که نامه اخیرش درباره تاثیرات تورمی لایحه بودجه سال۱۴۰۴ خبرساز شد و از ابتدای تکیه بر کرسی بهارستان، تحولات ارزی را دنبال و نکاتی را به دولتمردان گوشزد میکرد، با اشاره به راهاندازی بازار ارز توافقی و حذف ارز نیما گفت: ما علاوه بر نرخ آزاد سه نرخ ارز داشتیم: یک نرخ ۲۸۵۰۰ تومانی برای کالاهای اساسی، نرخ نیمایی برای فولادیها و پتروشیمیها و نرخ توافقی نیز برای صادرکنندگان کشاورزی و سایر محصولات. وی ادامه داد: ما معمولا در تامین واردات ۵۰درصد از نرخ نیمایی، ۲۵درصد از نرخ ارز کالای اساسی و ۲۵درصد هم از نرخ اشخاص استفاده میکنیم.
این نماینده مجلس یادآور شد: شمول کالاهای ۲۸۵۰۰ تومانی از ابتدای امسال کم شد و شمول نرخ ارز نیمایی در واردات افزایش یافت و همین موضوع، افزایش قیمت یکسری کالاها را به دنبال داشت. از طرف دیگر، بیش از دوهزار کالا را از نرخ نیمایی حذف کردند و بیش از دوهزار کالا را وارد نرخ ارز اشخاص کردند که نرخ ارز اشخاص هم در ابتدای سال حدود ۵۵هزار تومان بود.
صمصامی تصریح کرد: ما هر زمانی که تصمیم گرفتیم نرخ ارز را بالا ببریم یا نرخهای مختلف ارز را یکی کنیم یک بازار ارزی جدید تشکیل دادیم؛ مانند بازار مبادله طلا و ارز که بانک مرکزی درست کرده تا با نرخ مربوط به نرخ توافق کشف قیمت کند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه نرخ ارز در بازار آزاد افزایش یافته و به ۷۵هزار تومان رسیده است، گفت: درحالحاضر فروشندگان ارز منتظر افزایش نرخ ارز هستند و دلیلش هم این است که بانک مرکزی بهدنبال نرخ یکسان ارز است تا رانت را از بین ببرد. وی افزود: ما بیش از ۳۰سال است که بهدنبال نرخ بازار آزاد هستیم و چندین بار هم نرخ را یکسان کردیم؛ اما نرخ بازار آزاد فرار کرد و نرخ رسمی از بازار آزاد فاصله گرفت و علتش هم این است که گردانندگان و بازیگران بازار آزاد کسانی هستند که صادرات خود را کماظهاری کرده یا واردات خود را بیشاظهاری میکنند یا عدهای هستند که کالاها را قاچاق میکنند.
از سوی دیگر، جعفر قادری، نایبرییس کمیسیون اقتصادی و رییس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید، درباره افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر گفت: التهاباتی که این روزها در جامعه وجود دارد، تقاضا برای سفرهای پایان سال میلادی و اوایل سال نو، به همراه محدودیتهای صادرات نفت و نگرانیهای موجود، همچنین، التهابات سیاسی و امنیتی در منطقه تاثیر قابلتوجهی بر بازار ارز دارد. نماینده مجلس در ادامه تاکید میکند: این عوامل باعث افزایش تقاضا برای ارز میشود و در نتیجه قیمتها در بازار آزاد افزایش مییابد.
افزایش نرخ ارز در بازار آزاد ارتباطی به حذف ارز نیمایی ندارد
نایبرییس کمیسیون اقتصادی درباره ارتباط حذف ارز نیمایی با افزایش نرخ ارز در بازار توضیح داد: افزایش نرخ ارز در بازار با حذف ارز نیمایی ارتباطی ندارد. حذف ارز نیمایی اتفاقا باعث میشود عرضه ارز در بازار مبادله کالا ارز بیشتر شود. کلیت ماجرا این است که وقتی قیمت ارز در یک بازار بالا میرود بر بازارهای دیگر هم تاثیرگذار خواهد بود و در مجموع فعالیتها در دیگر بازارها هم موثر خواهد بود.
حذف ارز نیمایی تعدد و تنوع ارز در بازار را کاهش میدهد
رییس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید درباره ارز حذف نیمایی و نظرش درباره سیاستهای جدید ارزی دولت و وزارت اقتصاد در این خصوص توضیح داد: در این شرایط، تغییرات در نرخ ارز مزایا و معایبی دارد. از مزایای این اقدام آن است که تعدد و تنوع نرخهای ارزی کاهش مییابد و صادرکنندگان را تشویق میکند که ارز خود را به بازار عرضه کنند.
«دولت باید دخالت هوشمندانه در بازار توافقی داشته باشد» این نواری از اظهارات محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامهوبودجه مجلس است. وی ادامه میدهد: اگر ابزار دولت در این بخش بهدرستی جانمایی نشود و بسته سیاستی نیز همزمان برای مدیریت بازار ارز توافقی به کار گرفته نشود، بازار توافقی به بازار حراجی تبدیل میشود و خود میتواند به عاملی برای افزایش نرخ ارز تبدیل شود. وی افزود: در صحبتهایی که با دولتمردان درباره بازار ارز توافقی داشتیم، مطرح شد که دولت باید ابزارهای لازم برای مدیریت بازار را فراهم کند، اگر این ابزارها را فراهم نکند بازار توافقی میتواند عاملی برای افزایش نرخ ارز باشد؛ بنابراین ضروری است در این راستا، گزارشی از شیوه دخالت دولت در بازار و ابزار مدیریت بازار توافقی در اختیار مجلس نیز قرار گیرد. اگر این ابزار بهدرستی به کار گرفته شود در میانمدت موجب مدیریت بازار ارز میشود اما اگر ابزار درست جانمایی نشود و بستهای از سیاستهای همزمان را اجرا نکنیم، بازار توافقی میتواند عاملی برای افزایش نرخ ارز شود.
روایت فرزین از عملیات روانی
از سوی دیگر، رییسکل بانک مرکزی تحولات ارزی را تبعات یک جنگ روانی دانسته و در هفته گذشته با حضور در گفتوگوی ویژه خبری تلویزیون گفت که اتفاق جدیدی در بازار توافقی نیفتاده است ولی نرخ نیما را کمی افزایش دادیم و به بازار ارز توافقی رساندیم. وی خاطرنشان کرد: ما در بانک مرکزی قانونی را که به ما ابلاغ شده است، اجرا کردیم. از نظر ما، نرخ حقیقی حولوحوش ۶۳ تا ۶۴هزار تومان است. او گفت: ما ساعت ۱۳:۳۰ روز پنجشنبه این اطلاعیه را دادیم؛ ساعت۲۳ خبر پهپادهای مشکوک را سیانان زد؛ فردای آن روز شایعات درباره خبر کاهش فروش نفت و... مطرح شد؛ هر ۲۳ساعت یکبار یک خبر منفی در کشور بعد از انتشار اطلاعیه بانک مرکزی منتشر کردند. فرزین اضافه کرد: بهدلیل تهدیدهایی که بهصورت برنامهریزیشده در روز نخست اجرای سیاست جدید ارزی در نیما داشتیم؛ قیمت دلار در بازار غیررسمی افزایش یافت.
وی با تاکید به اینکه واقعا یک عملیات روانی است، گفت: جزو پنج کشور اول در خرید طلا هستیم؛ بالاترین ذخایر طلا را براساس مجموع ذخایر ارزی داریم، از آینده هم نگرانی نداریم، چراکه در تولید نفتمان مشکلی بهوجود نیامده است. با شایعاتی که منتشر میکنند تلاش میکنند بازار را بههم بزنند. تا الان ۵۱میلیارد دلار ارز عرضه کردیم و تا پایان سال بیش از ۷۰میلیارد دلار ارز عرضه خواهیم کرد.
او با بیان اینکه متاسفانه با شایعات مدام در کشور دلهره و ترس ایجاد میکنند، ادامه داد: منتفعان افزایش ارز در کشور تلاش میکنند با شایعات ارزی دل مردم را خالی کنند. بعد از پایان تعطیلیها شاهد افزایش عرضه ارز در بازار خواهیم بود.
همتی زیر تیغ ارز !
اما تلاطمات ارزی روزهای گذشته به همینجا ختم نشد. بهنحویکه پنجشنبه هفته گذشته عباس گودرزی، سخنگوی هیاترییسه مجلس شورای اسلامی از نگرانی مجلس و نمایندگان پیرو نوسانات نرخ ارز خبر داد و گفت: تشدید تورم، کاهش ارزش پول ملی و درنهایت فشار اقتصادی به مردم بهویژه دهکهای پایین جامعه حاصل افزایش نرخ ارز است که باید برای آن چارهای اندیشیده شود. وی افزود: در این خصوص نمایندگان ملت با طرح سوال، وزیر اقتصاد را به مجلس فراخوانده و در صورت لزوم طرح استیضاح ایشان را کلید خواهند زد.
این نماینده مردم در مجلس دوازدهم با بیان اینکه قطعا طی روزهای آتی و با شروع جلسات، مجلس به موضوع ارز ورود خواهد داشت، بیان کرد: ما نمایندگان مجلس هر آنچه را به رسیدگی و افزایش نظارت بر عملکرد دولت در حوزه اقتصاد نیاز داشته باشد پیگیری کرده و نتیجه را به سمع و نظر مردم شریف ایران اسلامی خواهیم رساند.
نظر شما