-
به بهانه زادروز مارکوپولو
سفر می‌کنم؛ پس هستم
این‌روزها به هرکسی که زیاد سفر می‌رود و جهانگردی می‌کند، لقب «مارکوپولو» می‌دهند. خیلی‌ها او را می‌شناسند و دلیل نام‌گذاری این لقب به افراد عاشق سفر را می‌دانند، خیلی‌ها هم نمی‌دانند اوضاع از چه قرار است؛ اما اگر قرار باشد خیلی خلاصه بدانید مارکوپولو کسی است که وقتی سفر به معنای امروز این‌قدر رایج نشده بود، از ایتالیا به مناطقی در شرق دور سفر و بعدها این خاطرات را مکتوب کرد. بعدها سفر و ماجراجویی‌های مارکوپولو الهام بخش افراد دیگری مثل کریستف کلمب، کاشف و دریانورد ایتالیایی شد.
-
به بهانه روز ثبت ملی پاسارگاد
هویتی که دزدیدنی نیست!
۹۴ سال پیش در چنین روزی، مجموعه تاریخی پاسارگاد ثبت ملی شد، بنایی که سال ۱۳۸۳ پس از گذشت ۷۳ سال از ثبت ملی‌اش در سال ۱۳۱۰ در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت و امروز جزو یکی از افتخارات کشورمان دردنیا شناخته می‌شود.
-
به بهانه روز جهانی برنامه‌نویسی
تاثیر علم برنامه‌نویسی در زندگی روزمره
۱۳ سپتامبر در تقویم جهانی به نام «روز برنامه‌نویس» ثبت شده است. حرفه‌ای که شاید خیلی‌های‌مان ندانیم اما در سراسر زندگی ما تاثیراتش وجود دارد. برنامه نویسان با علم و آگاهی راجع به چگونگی کنار هم قراردادن یک سری کدها، زندگی را برای ما بسیار آسوده‌تر کرده‌اند. همین ساعتی که روی مچ مان می‌بندیم، بخشی از لوازم منزل مان ازجمله ماشین لباسشویی و یخچال، تلفن همراه مان که روزانه هزاران فعالیت با آن انجام می‌دهیم و هزاران مثال دیگر همگی از دستاوردهای برنامه‌نویسان در زندگی ماست.
-
روز سینما؛ روایت سینمای غیرمردمی
پرده‌هایی برای پول
در دل پایتخت شلوغ تهران، جایی که سالن‌های سینما هنوز پناهگاهی برای فرار از هیاهوی روزمره هستند، سینمای ایران با وجود چالش‌های اقتصادی و فرهنگی، همچنان رونق خود را حفظ کرده است. براساس آمارهای تازه از فروش گیشه تا شهریور ۱۴۰۴، بیش از ۲۰۰ میلیون بلیت سینما فروخته شده که بخش عمده‌ای از آن به فیلم‌هایی اختصاص دارد که مخاطبان را با خنده، احساسات خانوادگی و روایت‌های سیاه به سالن‌ها می‌کشاند.
-
روایت جشن ملی «امت احمد» در هزار و پانصدسالگی پیامبر عشق و رحمت
از اقلیم کردستان برای ایران
زهرا بذرافکن - خبرنگار گروه فرهنگ: در سالروز میلاد ۱۵۰۰سالگی پیامبر گرامی اسلام (ص)، جشن «امت احمد» فراتر از یک رویداد مذهبی به یک حرکت فراگیر ملی تبدیل شد که در کانون خود، پیام وحدت و همدلی را به نمایش گذاشت. این رویداد که ریشه در فرهنگ و سنت دیرینه مردم کردستان دارد، امسال با مناسبت‌های ویژه‌ای، همچون آغاز هفته وحدت و به ویژه هزار و پانصدمین سالروز ولادت حضرت رسول اکرم (ص)، ابعاد گسترده‌تری یافت. برگزاری این جشن با هدف ایجاد نشاط عمومی و تقویت پیوندهای اجتماعی و مذهبی، نمایشی از اتحاد و انسجام میان مذاهب اسلامی در ایران شد.
-
روایتی کوتاه از واقعه خونین ۱۷ شهریور ۱۳۵۷
پایانی بر یک آشتی دروغین
تابستان سال ۱۳۵۷، تهران در تب‌وتاب حوادثی بود که از دی‌ماه سال قبل آغاز شده و رفته‌رفته بر شدت آن افزوده می‌شد. رژیم پهلوی در تلاش بود با وعده‌هایی چون «فضای باز سیاسی» و سیاست «آشتی ملی» به رهبری دولت جعفر شریف‌امامی، از فوران خشم مردمی که سال‌ها تحت ستم و سرکوب قرار داشتند، جلوگیری کند؛ اما این تلاش‌ها تنها فریبی برای پنهان‌کردن چهره واقعی رژیمی بود که جز با فریبکاری، نمی‌توانست خود را صلح‌دوست و آزادی‌خواه نشان دهد. در این میان، حادثه خونین ۱۷ شهریور، نه یک رویداد تاریخی، بلکه نقطه‌ای بود که تمامی رشته‌های فریب را پنبه کرد و به هرگونه امید برای مصالحه میان ملت و سلطنت‌طلبان پایان داد. این واقعه، تجلی عینی استیصال رژیمی بود که دیگر هیچ پایگاهی در میان مردم نداشت و آخرین برگ‌های کتاب حیات ستمکارانه خود را ورق می‌زد.
-
روایت زندگی و نگاه هوشو، نویسنده‌ای که از دل رنج، زندگی برآورد
به دنیا آمده‌ام که نویسنده شوم
زهرا بذرافکن - خبرنگار گروه فرهنگ: در ادبیات، گاه قصه‌ها از دل حوادث برمی‌آیند و گاه حوادث از دل قصه‌ها زاده می‌شوند، اما سرنوشت هوشنگ مرادی کرمانی، ترکیبی شگفت‌انگیز از هر دو است؛ زندگی خودش یک داستان بود و همین داستان بود که قلمش را پروراند و او را به یکی از محبوب‌ترین قصه‌گویان زمانه تبدیل کرد. در ۱۶ شهریور ۱۳۲۳ در روستایی به نام سیرچ از توابع کرمان، کودکی پا به دنیا گذاشت که نامش را هوشنگ گذاشتند، اما اهالی روستا او را هوشو صدا می‌زدند. این نام که حالا برای بسیاری یادآور سادگی و شیطنت‌های کودکی است، نقطه آغاز مسیری بود که از دل فقر و محرومیت، به شهرت و موفقیت جهانی رسید.
-
بی‌اعتمادی؛ استراتژی، نه تاکتیک
آینه شکسته غرب
رسانه‌ها آینه جامعه‌اند. اما وقتی آینه در دست دشمن قرار گیرد، تصویر را مات و وارونه نشان می‌دهد.
-
چرا نقل‌قول غیرواقعی افراد مشهور این همه مشتری دارد؟
دست‌به‌دامن بزرگان
در دنیای پرسرعت شبکه‌های اجتماعی امروز، جایی که محتوای الهام‌بخش و نقل‌قول‌های حکیمانه از بزرگان علمی و فرهنگی مانند انیشتین، گاندی یا سعدی دست به دست می‌چرخد، یک پدیده نگران‌کننده به چشم می‌خورد: بسیاری از این نقل‌قول‌ها جعلی هستند یا به اشتباه به افراد مشهور نسبت داده می‌شوند، اما این مسئله مانع از پخش گسترده‌شان نمی‌شود. اما چرا باید به دنبال سخنانی برویم که واقعی نیستند؟
-
مروری بر گیشه جهانی انیمیشن در هفته‌های گذشته و تحولات اخیر این صنعت
تغییر نقشه جهانی انیمیشن
زهرا بذرافکن - خبرنگار گروه فرهنگ: بازار جهانی انیمیشن در سال‌های اخیر دستخوش تحولات عمیقی شده و از یک ژانر حاشیه‌ای به یکی از پایه‌های اصلی و قابل‌اتکای صنعت سرگرمی تبدیل شده است. بر اساس گزارش‌های معتبر، انتظار می‌رود حجم این بازار تا پایان سال ۲۰۲۵ به ۴۰۰ میلیارد دلار برسد که نشان‌دهنده یک رشد پایدار و قابل‌توجه است. با این حال، انیمیشن با جذب ۸۸۲ میلیون مخاطب در سال ۲۰۲۴، عملا به سطح فروش قبل از سال‌های همه‌گیری بازگشته و به عنوان تنها بخشی که به طور کامل از این رکود خارج شده، به یکی از نجات‌دهنده‌های گیشه جهانی سینما تبدیل شده است.
-
نگاهی به زندگی و اندیشه امام موسی صدر در چهل و هفتمین سالگرد ربوده شدن او
چهره‌ای برای فردا ...
زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: «اگر بخواهیم آزادی را تعریف کنیم باید بگوییم که آزادی، رهایی از دیگران و رهایی از نفْس است. اگر آزادی را این‌گونه تفسیر کنیم، دیگر معتقد به حد و مرز برای آزادی نخواهیم بود.» آنچه خواندید بخشی از سخنان امام موسی صدر به مناسبت هفتمین روز شهادت کامل مروه، روزنامه‌نگار ترور شده لبنانی است که از پاسداشت آزادی و ضررهای ترور در جامعه که باعث دوری مردم از حاکمان می‌شود، می‌گوید.
-
به بهانه تولد آقا تختی
چه کتاب‌هایی درباره کشتی‌گیران نوشته شده است؟
کُشتی‌گیران همیشه پهلوان به دنیا نیامده‌اند. گاهی شرور بودند، گاهی نوجوانانی بازیگوش و سرکش، گاهی مردانی با دغدغه‌هایی معمولی. اما در مسیر تمرین و کشتی، در میان زمین‌های خاکی و سالن‌های پرهیاهو، کم‌کم شخصیت واقعی آنها شکل گرفت.
-
اتحاد مقدس؛ سنگر پیروزی در میدان خاموش فرهنگ
شکستن انحصار رسانه دشمن
فرهنگ، همان‌گونه که رهبران انقلاب بارها تاکید کرده‌اند، نه حاشیه‌ای بر سیاست و اقتصاد که متن و بطن حیات یک ملت است. اگر اقتصاد همچون زره باشد و سیاست چون فرماندهی میدان، فرهنگ، روح و خون جاری در رگ‌های جامعه است. امروزه این میدان، عرصه جنگی خاموش اما فرساینده است؛ جایی که توپ و تانک جای خود را به روایت‌ها، تصویرسازی‌ها و نبرد ذهن‌ها داده است.
-
به بهانه سالروز تولد مرحوم مرتضی ممیز
گرافیک؛ هنری با پیکر تنومند اما کم‌فروغ
چهارم شهریورماه تولد مردی است که او را پدر گرافیک ایران نامیده‌اند. مرتضی ممیز، همان فردی است که در طول نیم سده فعالیت هنری‌اش چه در ایران و چه در عرصه‌های بین‌المللی، در احیا و ابداع هنر گرافیک در ایران و پیشبرد و گسترش فرهنگ ملی و سنت‌های هنری نقش بارزی داشت و می‌توان گفت تاریخ گرافیک در ایران به پیش از او و بعد از او تقسیم می‌شود.
-
کالبدشکافی یک بحران پنهان
زهرا بذرافکن - خبرنگار گروه فرهنگ: «کارمند»؛ کلمه‌ای که در حدفاصل سه یا چهار دهه پیش تا امروز به‌طورکلی دچار دگردیسی معنایی شده است. تعارف را کنار بگذاریم، روزی کارمندی در نظر عموم مردم از اجروقرب دیگری برخوردار بود؛ دخترها دوست داشتند با مردی ازدواج کنند که شغلش کارمندی است و مردها تلاش می‌کردند کارمند جایی باشند. استخدام رسمی، فیش حقوقی، بیمه و کلیدواژه‌های دیگری هم بودند که در کنار آن اهمیت خاصی داشتند. امروز اما نسلی که بازار کار را پیش رو دارد، علاقه‌ای به کارمندی ندارد، می‌خواهد برای خودش کار کند و حقوق‌بگیر کسی نباشد. در این متن به مناسبت چهارم شهریورماه که در تقویم رسمی کشورمان با عنوان «روز کارمند» گرامی داشته می‌شود، فقط از کارمندی و بالا و پایین‌هایش از سال‌های قبل تا امروز می‌گوییم:
-
روایت حال‌وهوای مراسم عزاداری امام رضا (ع) در حضور رهبر انقلاب
روضه شاه خراسان در حسینیه امام خمینی(ره)
چند روز پیش، همزمان با آخرین روز ماه صفر و سالروز شهادت امام رضا (ع) مراسم عزاداری شهادت امام رضا (ع) با حضور هزاران نفر از قشرهای مختلف مردم در حسینیه امام خمینی (ره) برگزار شد. یکی از حاضرین در این مراسم در گزارشی که به صورت اختصاصی برای «آگاه» نوشته است، حال‌وهوای حاضر در آنجا را روایت کرده است.
-
به بهانه فرارسیدن ماه ربیع‌الاول؛ ماه وحدت و دوستی
نگاهی به مقوله وحدت در فرهنگ ملی
ماه ربیع‌الاول با نام «وحدت» گره خورده است؛ مقوله‌ای که جدا از جایگاه مذهبی والایی که دارد، در بسیاری از بزنگاه‌های تاریخی این سرزمین به دادرس بوده و این مرزوبوم را تاکنون سرپا نگه داشته است، بنابراین از «وحدت» نباید سرسری گذشت و باید حضور آن در فرهنگ ایرانی را غنیمت شمرد.
-
هویت و تمدن ایرانی؛ از ریشه‌های تاریخی تا راهبردهای آینده
ایران با پیشینه‌ای هزاران‌ساله و تنوعی بی‌بدیل در فرهنگ، زبان، دین و آداب همواره توانسته است در برابر تلاطم‌های تاریخی و با جذب، هضم و بازآفرینی عناصر بیگانه، هویت منحصربه‌فرد خود را حفظ کند. این هویت که پیوندی عمیق با سرزمین، میراث فرهنگی و ارزش‌های معنوی دارد، در عین برخورداری از ریشه‌های کهن، نیازمند روزآمدسازی، بازنمایی و بازسازی زیبایی‌شناختی است تا بتواند در جهان معاصر الهام‌بخش و پویایی‌بخش باشد. چالش‌هایی چون دوگانه‌سازی‌های کاذب میان مولفه‌های هویتی، غلبه نگاه‌های افراطی یا تفریطی، ضعف در زیرساخت‌های اقتصادی و فقدان مرجعیت فکری منسجم، خطراتی جدی برای انسجام ملی و ظرفیت تمدنی ایران به شمار می‌روند.
-
نقدی بر فرهنگ «بیانیه‌دادن» به جای عمل در فضای مجازی ایران
وقتی فاجعه مصرفی می‌شود
زهرا بذرافکن - خبرنگار گروه فرهنگ: چیزی که درباره آن در این متن صحبت می‌کنیم، اگر خاطره مشترک همه ما نباشد، حتما تصویری آشناست: انتشار ویدیو و عکسی از یک بحران یا حادثه تلخ و ایراد نطقی غرا در ادامه آن در فضای مجازی. همین چند روز پیش بود که همه ما ویدیویی از اقدام ناموفق یک مرد به خودسوزی در مترو میدان هفتم تیر دیدیم. ویدیویی که در آن، مردی در سکوی مقابل روی صندلی نشسته بود و درحالی‌که در این‌سو زنان و مردان تلاش می‌کردند، مرد میان‌سال را از روی ریل قطار بالا بکشند، او درحالی‌که موبایل در دستانش بود، هیچ تکانی به خودش نداد. این اما پایان ماجرا نبود؛ در ادامه بسیاری از افراد این ویدیو را منتشر کردند و با مذموم خواندن رفتار این مرد در مقابل اقدام به خودکشی یک فرد دیگر، انگار خود را در جبهه مقابل تصور کردند و از مانند او بودن، اعلام برائت کردند.
-
بازتاب و تحلیل وقایع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در سینما و ادبیات معاصر ایران
همگرایی هنر و سیاست
زهرا بذرافکن - خبرنگار گروه فرهنگ: کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، بی‌شک یکی از سرنوشت‌سازترین و پیچیده‌ترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران است. این رویداد نه‌تنها به سرنگونی دولت منتخب و ملی دکتر محمد مصدق منجر شد، بلکه مسیر تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران را برای چندین دهه تغییر داد. اینکه این رویداد در طول هفتاد سال گذشته، همواره موضوع پژوهش‌های تاریخی، تحلیل‌های سیاسی و بازنمایی‌های هنری متعددی در قالب سینما و ادبیات بوده است، بیانگر اهمیت آن است. بازخوانی این واقعه، به‌ویژه در سالگرد آن، فرصتی برای تامل در نقش نیروهای داخلی و خارجی و تاثیرات عمیق آن بر حافظه جمعی یک ملت است. البته که در باب روایت از این رویداد، بیش از همه سینمای مستند را پیشگام می‌بینیم، این در حالی است که سینمای داستانی و نیز سریال اگر چه خالی از روایت این واقعه نیست، اما قدری به آن کم لطفی کرده است.
-
فهرستی از انیمیشن‌های حال خوب‌کن برای عبور از روزهای پس از جنگ
انیمیشن؛ جهان امید و قصه
زهرا بذرافکن - خبرنگار گروه فرهنگ: در دورانی که جهان با تنش و اخبار ناگوار دست‌به‌گریبان است و ذهن و روح انسان‌ها، به‌ویژه در مناطق درگیر بحران، نیازمند آرامش و تسکین است، هنر همچون پناهگاهی امن عمل می‌کند. در میان فرم‌های گوناگون هنر، انیمیشن جایگاهی منحصربه‌فرد دارد. این مدیوم با درهم شکستن مرزهای واقعیت و خیال به ما اجازه می‌دهد تا پیچیده‌ترین مفاهیم عاطفی و اجتماعی را در بستری دلنشین و غیرمستقیم تجربه کنیم. انیمیشن با زبان بصری جهانی خود، می‌تواند داستان‌هایی از شجاعت، همدلی و امید را روایت کند که بدون سنگینی درام‌های واقع‌گرایانه، عمیقا بر قلب و ذهن تاثیر می‌گذارد. در این متن، فهرستی از انیمیشن‌های منتخب، با درنظرگرفتن این نقش درمانی در روزهای پس از بحران تهیه شده است.
-
به بهانه ابلاغ سند تسهیم درآمد محتوا
سندی که همه چیزش در هاله‌ای از ابهام است
اوایل مرداد ماه خبری مبنی بر ابلاغ سند «تسهیم درآمد محتوا» توسط رئیس‌جمهور در رسانه‌ها منتشر شد. سندی که حدود دو سال پیش حوالی بهمن ماه سال ۱۴۰۲ شورای عالی فضای مجازی آن را تصویب کرد، اما به ابلاغ نرسید و حالا که خبر ابلاغ آن آمده، موافقان و مخالفان آن از مزایا و نقاط ضعف این سند می‌گویند و باید دید که سند به پای اجرا هم می‌رسد یا یک سند به بقیه سندهای اجرا نشده کشور اضافه می‌شود.
-
به بهانه روز جهانی خوشنویسی که اصیل‌ترین هنر جهانی ایران است
خط و خوشنویسی
معمولاً وقتی صحبت از هنر «خوشنویسی» می‌شود، ما فکر می‌کنیم هنری مختص به ایران و سایر کشورهای آسیایی است؛ اما وجود مناسبت روز جهانی خوشنویسی در تقویم بین‌المللی، نشان می‌دهد این هنر یک هنر جهانی است و خط خوش و خوانا در همه جای دنیا ارج نهاده می‌شود.
-
فراخوان «از قلم تا حرم» منتشر شد
ستاد محرم و اربعین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، فراخوان ملی «از قلم تا حرم» را در دو بخش ایده‌پردازی و تجربه‌نگاری منتشر کرد.
-
فهرستی از ۲۰ فیلم مستند برای آرامش پس از بحران
سینمای مستند؛ دریچه‌ای به امید و زیبایی
زهرا بذرافکن - خبرنگار گروه فرهنگ: سینما به‌ویژه در گونه مستند، تنها یک ابزار سرگرمی نیست، بلکه می‌تواند پنجره‌ای باشد رو به جهانی فراتر از هیاهوی روزمره، منبعی قدرتمند برای التیام روح و بازسازی نگاه به زندگی. پس از پایان یک دوره پرالتهاب، در شرایطی که جامعه‌ای از دل بحران بیرون می‌آید، نیاز به بازیابی آرامش، امید و اعتماد به آینده بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. در چنین فضایی، داستان‌هایی که از پشتکار انسان، شکوه بی‌نظیر طبیعت و زیبایی‌های پنهان جهان سخن می‌گویند، می‌توانند همچون آبی گوارا بر تشنگی روح عمل کنند. این متن، تنها فهرستی از نام‌ها نیست، بلکه نقشه‌ای دقیق برای سفری است به دنیای شگفتی‌ها، تلاش‌های الهام‌بخش و لحظات نابی که می‌تواند حال خوب را به زندگی بازگرداند.
-
گزارش «آگاه» از نمایشگاه «به گزارش زنان»
یک گزارش تصویری کاملا زنانه
موزه هنرهای معاصر در حال سپری‌کردن یکی از درخشان‌ترین دوره‌های کاری خود است. موزه‌ای که تا پیش از انتصاب مدیریت جدید آن، مدت‌ها در خواب زمستانی رفته بود و خیلی دیربه‌دیر نمایشگاه می‌گذاشت و تقریبا می‌شد آن را تعطیل شده و خاک گرفته تلقی کرد. با حضور رضا دبیرنژاد در این مجموعه، دوران تشکیل صف‌های طولانی جلوی موزه شروع شد و حالا این روزها، این مکان فرهنگی - هنری بار دیگر درهای مجموعه خود را رو به مخاطبان هنر با نمایشگاه «به گزارش زنان» باز کرده است.
-
بی‌نظمی در انتشار مجموعه‌های نمایش خانگی و تضییع حقوق تماشاگران
در حالی که طی هفته‌های اخیر بی‌نظمی‌هایی در انتشار محصولات نمایش خانگی به وجود آمده، در هفته‌ای که گذشت این بی‌نظمی‌ها به اوج رسید و روی پخش افزون بر نیمی از محصولات در حال انتشار تاثیر گذاشت.
-
به مناسبت روز بزرگداشت رزمندگان شهید در دفاع از حرم اهل‌بیت (ع) بخوانید
روایت شهدای مدافع حرم
زهرا بذرافکن - خبرنگار گروه فرهنگ: عنوان «مدافعان حرم» از سال ۱۳۸۹ و در پی نبرد با تروریسم تکفیری و گروه داعش در عراق و به‌ویژه سوریه، برای کسانی به کار رفت که برای دفاع از حرم اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) به این مناطق رفتند. در مدت کوتاهی، تئوری و فرهنگ مدافعان حرم به یک جریان تاثیرگذار در حوزه‌های فرهنگی، سیاسی و امنیتی تبدیل شد. در این متن علاوه بر معرفی برخی شاخص‌ترین آثار در حوزه ادبیات مقاومت که به زندگی شهدای مدافع حرم اختصاص دارد، با مدیر انتشارات روایت فتح درباره فرآیند انتخاب شهدا برای نگاشتن زندگی‌نامه آنها در این نشر و ابعاد آن گفت‌وگو کرده‌ایم.
-
رمان «جزیره گمشده من» منتشر شد
رمان «جزیره گمشده من» اثر مظفر سالاری توسط انتشارات به‌نشر (وابسته به آستان قدس رضوی) منتشر شد.
-
کتاب‌هایی برای کسانی که جامانده‌اند
معرفی هفت کتاب اربعینی
سوره مهر با هفت کتاب اربعینی، به پیشواز اربعین حسینی می‌رود. هفت کتاب از انتشارات سوره مهر که با موضوع اربعین منتشر شده‌اند، این روزها راهنمایی‌اند برای زائران و جاماندگان اربعین تا در حال‌وهوای این رویداد بزرگ قرار بگیرند. این آثار در قالب‌های مختلف همچون سفرنامه، پژوهش، شعر و عکس تالیف شده‌اند.