-
چرا هنوز الگوی بسیج کارایی دارد؟
بسیج؛ الگویی برای ایجاد سازمانهای جدید فرهنگی و رسانهای
تجربه تشکیل بسیج به فرمان امام خمینی(ره) تحول بزرگی بود که در همه عرصههای کشور اثر خودش را بهخوبی نشان داد اما این مسیر و شجره طیبه هنوز هم بسیاری از ظرفیتهای خودش را نشان نداده است. با رحیم نادعلی، معاون فرهنگی سپاه تهران به گفتوگو نشستیم تا به این سوال پاسخ دهیم که چرا هنوز الگوی بسیج کارایی دارد و چگونه میتواند به ایجاد سازمانهای جدید مردم پایه کمک کند.
-
ممیزی کتاب در کشورهای دنیا چه وضعیتی دارد؟
استانداردهای دوگانه آزادی بیان در غرب
زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: موضوع ممیزی در صنعت چاپ و نشر از آن دسته موضوعاتی است که در همه کشورهای جهان وجود دارد. ریشه قدیمیترین اقدامات اینچنینی به کشورهای غربی بازمیگردد که به واسطه کهن بودن صنعت نشر در آنها، به ابزاری مانند ممیزی و سانسور و نیز کتابسوزی متوسل میشدند. در این گزارش به بررسی نمونههایی تاریخی از اقدامات محدودکننده در صنعت نشر جهان و نیز آمار عددی آن در کشورهای مختلف پرداختهایم.
-
هوش مصنوعی چه امکانهایی را برای تولید کتاب ایجاد میکند؟
هوش مصنوعی به مثابه دستیار نشر
سارا فرجی- خبرنگار گروه فرهنگ: در برنامههای سیودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران یک موضوع جدید و مهم وارد فضای گفتمانی برنامههای این هفته شده و آن هم کاربرد هوش مصنوعی در صنعت نشر است. در ایام هفته کتاب که نشستها و برنامههای متعدد و متنوعی در صنعت نشر درحال برگزاری است تاکنون چندین نشست با محوریت «هوش مصنوعی» برگزار و نظر دستاندرکاران صنعت نشر به این حوزه جلب شده است.
-
دلایل بیمیلی فیلمسازان برای ساخت فیلم از مفاخر تاریخی چیست؟
هزینه بالا، پژوهش و دیربازدهی
سارا فرجی-خبرنگار گروه فرهنگ: چند روز پیش متن بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با دستاندرکاران برگزاری همایش بینالمللی جناب «جعفر بن ابیطالب» منتشر شد. رهبر انقلاب اسلامی در این دیدار بر ساخت فیلم از مفاخر تاریخی تاکید کردند.
-
کتاب خواندن چگونه باعث همدلی میشود؟
نگاه به دنیا از چشم دیگران
سارا فرجی- خبرنگار گروه فرهنگ: شعار سیودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران «خواندن برای همدلی» است؛ از آنجا که شعارهای هفته کتاب ازسوی شورای سیاستگذاری این رویداد انتخاب و ازسوی خانه کتاب و ادبیات اعلام میشود و همه این نهادها هم زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند، مضمون این شعارها مرتبط با خط و مشی دولت است.
-
شعار سیودومین هفته کتاب و کتابخوانی «خواندن برای همدلی» است
تلاش برای حفظ کتاب در سبد فرهنگی خانوار
زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: اعتقادات و باورهای مذهبی، پیشینه تاریخی و گرایشهای اجتماعی و ادبی در کشور ما به کتاب، در چهار دهه پیش این بستر را فراهم آورد تا دستاندرکاران حوزه نشر پیشنهادی را برای نامگذاری روزهایی به نام کتاب به شورای فرهنگ عمومی کشور ارائه کنند. موافقت شورای فرهنگ عمومی و تصویب پیشنهاد یاد شده در شورای عالی انقلاب فرهنگی سبب شد تا در آبان هر سال، هفتهای به نام کتاب در کشور برگزار شود. هفته کتاب با آییننامهای که مصوب شورای فرهنگ عمومی است در سال۱۳۷۲ در کشور متولد شد. این مناسبت فرهنگی، حالا به سیودومین دوره رسیده و از امروز تا سیام آبان برگزار میشود. شعار دوره جاری از هفته کتاب و کتابخوانی را «خواندن برای همدلی» قرار دادهاند و برنامهریزیهای گستردهای در نهادهای فرهنگی سراسر کشور انجام شده است که در ادامه به معرفی کلی برخی از آنها میپردازیم:
-
بخش بینالملل جشنواره فجر نیازمند هویت مستقل است
فصل دوباره جدایی جشنوارهها
رائد فریدزاده، رییس جدید سازمان سینمایی چند روز پیش حکم انتصاب منوچهر شاهسواری، دبیر جشنواره فیلم فجر۴۳ را امضا کرد. در بخشی از این حکم اشاره شده بود: «شایان ذکر اینکه نظر به اهمیت و نقش ویژه سینما در پیشبرد دیپلماسی فرهنگی و عمومی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و حضور جشنواره بینالمللی فیلم فجر در میان ۱۴جشنواره برتر رقابتی عضو اتحادیه بینالمللی انجمن تهیهکنندگان فیلم، بخش بینالملل این رویداد بهصورت جداگانه در زمان مورد توافق با اتحادیه مزبور، برگزار خواهد شد. بدیهی است همه موسسات و معاونتهای سازمان، همکاری لازم را در برگزاری باشکوه جشنواره معمول خواهند داشت.»
-
سلبریتیها چه کسانی هستند و چطور اهمیت یافتهاند؟
شهرت دارم، پس هستم
«سلبریتی» واژهای است که ممکن است در نگاه اول به نظر برسد یک پدیده نوظهور و ثمره دنیای جدید و مدرن است اما اگر به معنی آن دقت کنیم میبینیم که سلبریتیها همیشه و در همه جای تاریخ حضور داشتند، فقط شکلشان در طول زمان تغییر کرده است. «سلبریتی» دوران باستان با «سلبریتی» قرون وسطی و قرن۲۱ فرق دارد اما در همه این دوران افرادی بودند که بهخاطر داشتن یک خصیصه (مثبت یا منفی) معروف بودند و هواداران مخصوص به خود را داشتند.
-
از کباب ترکی خوردن سفیر آلمان تا آواز خواندن سفیر کره جنوبی
نقش دیپلماسی در گسترش تبادلات فرهنگی
چند روز پیش ویدئوی آوازخوانی سفیر کره جنوبی در تهران که یکی از موسیقیهای قدیم و اصیل ایرانی را خوانده بود در فضای مجازی بارها و بارها دیده و دستبهدست شد اما این اولین بار نیست که سفرای کشورهایخارجی برای برقراری ارتباط فرهنگی با کشوری که در آن مامور هستند چنین کارهایی میکنند. پیش از این هم خبر کباب ترکی خوردن مارکوس پوتسل، سفیر جدید آلمان در تهران در جایی که ۲۰سال پیش میرفته در فضای مجازی پخش شد و حسابی موردتوجه ایرانیها و خارجیها قرار گرفت. حافظخوانی، برپایی جشن نوروز، یلدا و ... ازسوی سفرای کشورهای خارجی که در تهران دفتر دارند هم بارها اتفاق افتاده و همه این رفتارها فقط یک پیام دارد و آن هم «دیپلماسی فرهنگی» است.
-
چرا حفظ نسخههای خطی و میراث مکتوب اهمیت دارد؟
نسخ خطی، شاخص ارزیابی تمدن ملل
زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: یکی از شاخصهای ارزیابی تمدنی ملل مختلف، وجود نسخههای خطی است و تعداد نسخههای خطی موجود در کشور نشانگر فرهنگ تمدنی سرزمین ماست. افزون بر آن، نسخههای خطی برای یک ملت ارزش میراثی دارد و نشان از تلاش پیشینیان ما در جهت ثبت و ضبط رویدادها دارد. علاوهبر آن، نسخههای خطی ارزش هنری هم دارند؛ دستکم خوشنویسی، نگارگری و کتابآرایی با همه فنون خود در این نسخهها نمود دارد و این نسخ بهعنوان ارزش سندی، برای ما مهم و قابل بحث هستند.
-
کمبود متخصص نداریم
غفلت مدیریتی داریم
در زمینه تولید گزارشهای مستند و متقن تاریخی، نهادهای مختلف باید نقش خود را ایفا کنند تا این خلأها جبران شود. اعم از نهادهای دولتی و سیاستگذار تا نهادهای غیردولتی و خصوصی. به عبارتی، این مسیر باید با تحلیلهای علمی و سیاستمحور از استعمارشناسی آغاز شود. مشکل اصلی دانشگاهها و حوزههای علمیه ما این است که کرسیهای آموزشی برای استعمارشناسی ندارند.
-
سومین دوره از جایزه کتاب روایت پیشرفت، برگزیدگانش را معرفی کرد
ضرورت روایت پیشرفت در جنگ روایتها
زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: انقلاب اسلامی درحالی دهه پنجم خود را پشت سر میگذارد که به نظر میرسد پیشرفتها و تلاشها بهطور کامل و بهنحوی شایسته روایت نشده است. چه بسا چالشهایی که با مجاهدت، اراده و نوآوریهای مردان و زنان ایرانی پشت سر گذاشته شده اما ثبت نشدن و شکاف در روایت مسائل و مسیر حل آنها، محققان را به جستوجوی راهحل در دریای نظریهها نگه داشته است. این در حالی است که با مرور تجربههای متفاوت کشور میتوان راه عبور از این چالشها را به صورت الگوهایی الهامبخش به ثبت رساند. همینطور هم بسیارند تجربههایی که با شکست مواجه شدهاند اما بهدلیل روایت نشدن و ناشنیده ماندن، دوباره آزموده شدهاند. چند سالی است که پژوهشگران و نویسندگانی با دغدغه روایت حرکت کشور در مسیر پیشرفت، آثاری را تولید کردهاند که اگر الگو و مدل آن حفظ و نگهداری نشود، دچار رکود و فراموشی خواهد شد.
-
نگاهی به فرهنگ، هنر و رسانه در بخش اول لایحه بودجه ۱۴۰۴
همگامی با تحولات فرهنگ و رسانههای نوین
زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۴ در شرایطی منتشر شد که در دو بخش «آموزش، پژوهش و فرهنگ» و «عوارض و مالیات» در تبصرههای یک و هشت به موضوعات فرهنگی پرداخته شده است. در این گزارش، نگاهی به پرداخت لایحه بودجه به بخش فرهنگ، هنر و رسانه در بخش اول این لایحه داریم.
-
بین ۷۰ تا ۸۰ درصد جامعه معتقد به وجوب حجاب شرعی هستند
از نظرسنجی تا نظرورزی
در یادداشتی که میخوانید قصد دارم ابعاد مختلف «کشف حجاب از نظرسنجی تا نظرورزی» را از منظر فرهنگی و با توجه به مسئولیتی که در شورای فرهنگ عمومی داشتم، بررسی کنم.
-
بیستونهمین دوره جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان آغاز به کار کرد
جشنواره تئاتر امید، فرزند سالهای دفاع مقدس
زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان همدان که چند نسل از کودکان و نوجوانان استان همدان را با نمایشهای نوآورانه در دامان خود پرورش داده است، حالا پس از برگزاری طی چهار دهه با وقفههای چندساله، یکبار دیگر کار خود را در پایتخت قدیمی ایران آغاز کرد. بیستونهمین جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان همدان به دبیری امیر مشهدیعباس از سوی ادارهکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با حمایت شهرداری همدان و مشارکت ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان، انجمن هنرهای نمایشی ایران با شعار «تئاتر گفتوگوی بدون مرز» از ۱۱ تا ۱۷آبان سال۱۴۰۳ در شهر تاریخی همدان برگزار میشود.
-
دختران نوجوان؛ نامرئیِ سینمای ایران
سارا مومنی- دانشجوی دکتری مدیریت رسانه: در ایام دید و بازدیدهای نوروز که جمع میشدیم و درباره مسائل مختلف حرف میزدیم، میانههای صحبتم درباره فیلم و سریالهای ایرانی بودم که احساس کردم نوجوانان جمع مات و مبهوت نگاهم میکنند و انگار نه شناختی از فیلمها دارند و نه حتی به دیدن فیلمها مینشینند، به نظرم رسید، حتما «فیلم دیدن» انتخاب آنها برای اوقات فراغت و سرگرمیشان نیست؛ اما بحث که کمی جلو رفت، فهمیدم نه! اتفاقا خیلی هم فیلم و سریال میبینند! اما خارجی! همانجا مسئله جدیدی باز شد و پای صحبتهایشان نشستم که در واقع از کودکی بهدلیل کم بودن فیلمهای سینمایی کودک و نوجوان ایرانی، نسبت و ارتباطی با فضای سینمایی ایرانی پیدا نکردند و بیشتر جذب مجموعه و فیلمهای سینمایی خارجی شدند.
-
تحولات غزه پردهها را کنار زد
«قرن آمریکایی» تمام شد
«آنچه در حال حاضر در سطح جهانی بیش از همه مورد توجه قرار گرفته و بهعنوان مولفهای برای تغییر نظم جهانی از آن یاد میشود، بحث افول جایگاه سیاسی آمریکاست. پایان نظم تکقطبی پس از جنگ جهانی دوم و دوران جنگ سرد است؛ نظمی که آغازگر «قرن آمریکایی» بود.» این جملات بخشی از دیدگاههای خانم ثمانه اکوان، آگاه مسائل بینالمللی است که در مورد جایگاه فعلی آمریکا در نظام بینالملل مطرح کردهاند.
-
به مناسبت شانزدهمین سالروز درگذشت شاعر جریانساز معاصر، قیصر امینپور
«سعدی نو» ادبیات فارسی
زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: قیصر امینپور دوم اردیبهشت سال۱۳۳۸ در گتوند خوزستان متولد شد. او که تجربه تدریس در مقطع راهنمایی را در فاصله سالهای ۶۰ تا ۶۲ در کارنامه خود داشت، از سال۶۷ به تدریس در دانشگاه الزهرا(س) پرداخت. اما شروع تدریس او در دانشگاه تهران به سال۷۰ برمیگردد. همچنین، از فعالیتهای مطبوعاتی امینپور، به دبیری شعر هفتهنامه «سروش» در فاصله سالهای ۶۰ تا ۷۱ و سردبیری ماهنامه ادبی - هنری «سروش نوجوان» میتوان اشاره کرد. او عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز بود.
-
گفتوگوی «آگاه» با نویسنده و پژوهشگر حوزه ارتباطات به مناسبت روز جهانی نوجوان
چالش اصلی نوجوان امروز جامعهپذیری است
زهرا بذرافکن - خبرنگار گروه فرهنگ: نوجوانی، گروه سنیای است که هر وقت سخن از آن به میان میآید، همه تاکید میکنند که حساسترین دوره زندگی هر فردی است. اگر روراست باشیم، هیچکدام از ما هنوز دوره نوجوانی را درک نکردهایم، گرچه پنج سال، ۱۰سال یا بیشتر از آن گذشته باشد. همین درک نکردن را میتوان در سطح تولیدات و محصولات فرهنگی کشورمان برای این گروه سنی حساس هم تعمیم داد. اگرچه دغدغهمندانی در این حوزه هستند اما معمولا نوجوان را تنها در مرز بزرگسالی قرار میدهیم و او را در این جهان تنها میگذاریم؛ نه آنقدر کوچک است که به کمک مستقیم نیاز داشته باشد و نه آنقدر بزرگ که دست از هدایت مستقیم او برداریم.
-
پخش فصل تازه مهمانی سلبریتیها بدون نوآوری از شبکه نمایش خانگی آغاز شد
شام ایرانی در خدمت مافیا
زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: برنامه «شام ایرانی» به روایت نمایش خانگی، به حدود ۱۳سال پیش بازمیگردد و کارگردانهای مختلفی را هم به خود دیده است. این مجموعه نمایشی که ابتدا از برنامهای در شبکههای ماهوارهای فارسیزبان الگوبرداری شده بود و حاصل سیاستهایی با هدف رونق مجموعههای نمایشی برای جایگزینی با شبکههای ماهوارهای در اوایل دهه۹۰ بود، حالا به فاصله چهار سال از پخش آخرین قسمتهای این برنامه، دوباره به کارگردانی سعید ابوطالب آغاز به پخش کرده است.
-
ادبیات داستانی فلسطین زیر سایه شاعران عرب است
قصههای ناخوانده سرزمین زیتون
نام فلسطین در تاریخ همیشه با جنگ گره خورده و بهواسطه پیوندی که میان فلسطین و مقاومت وجود دارد ما کمتر به این موضوع فکر میکنیم که جنگ، درگیری و دفاع از غزه فقط بخشی از زندگی این روزهای فلسطین است و زیرپوست این درگیریها و شهادتها، زندگی روزمره هم جریان دارد؛ درست مثل وضعیت فعلی ایران که با وجود حمله هوایی اسرائیل، زندگی روزمره در جریان است و مردم مشغول زندگی روزانه خود هستند؛ برخلاف چیزی که رسانههای خارجی تلاش به بازنمایی آن دارند.
-
سینمای فمینیستی تصویری ضدهنجار، سرکش و «ضدقهرمان» از زن ارائه میکند
زن سرکش یا زن کنشگر؟
سارا مومنی - دانشجوی دکتری مدیریت رسانه: وقتی که میخواستم این متن را درباره نگاه فمینیستی و ضدمرد در فیلم و سینما بنویسم، ناخودآگاه به تصویر شخصیت «سمیرا» در سریال «زخم کاری» رسیدم. زنی جاهطلب و به دنبال قدرت که احتمالا بهدلیل حس حقارت و بیارزشی که در گذشته تجربه کرده، حالا حس کنترلگری و فرمانروایی دارد و برای ازدستندادن این قدرت و کنترل «دست به هرکاری» میزند. او با فشار، تحقیر کردن و تشر زدن، سعی میکند کنترل کامل، دقیق و هدایتشدهای روی همسرش داشته باشد. باید گفت که تصاویر زن و مرد در سینما مثل نشانه هستند.
-
مروری بر اسناد تاریخی در باب مالکیت همیشگی ایران بر جزایر سهگانه
حاکمیتی یگانه بر جزایر سهگانه
زهرا بذرافکن-خبرنگار گروه فرهنگ: حمایت اتحادیه اروپا از ادعای شورای همکاری خلیجفارس درخصوص جزایر سهگانه ایرانی، واکنشهای متعددی بهدنبال داشته است. اتحادیه اروپا و کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس در روزهای گذشته، در بیانیه پایانی نشست مشترک خود از ایران خواستند به اشغال! جزایر سهگانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی پایان دهد. در این بیانیه آمده است: «ما از ایران میخواهیم به اشغال جزایر سهگانه امارات متحده عربی، تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی که نقض حاکمیت امارات متحده عربی و اصول منشور سازمان ملل متحد است پایان دهد.»
-
گزارشی از عملکرد سینمای ایران در مهر
اجتماعیها دیده نمیشوند
زهرا بذرافکن – خبرنگار گروه فرهنگ: سینمای ایران در مهرماه با آنکه تعطیلیهایی به مناسبت شهادت امام یازدهم(ع) در ابتدای ماه و بعد از آن، شهادت رهبر جنبش مقاومت لبنان را از سر گذراند، با این حال توانست خروجی خوبی ازلحاظ تماشاگر و فروش از خود برجای گذارد. گرچه هنوز عرصه ژانرهای سینمایی، مغلوب یکهتازی دیوانهوار و ممتد کمدیهاست و با ورود کمدیهای تازه در چند ماه گذشته نیز، ترافیکی از جنس این گونه سینمایی ایجاد شده است که خبر از پایداری این وضعیت میدهد.
-
به بهانه پایان فصل دوم و آغاز پیشتولید فصل جدید یک برنامه شاعرانه
پرواز خیال در «سرزمین شعر»
اواخر اسفندماه سال۱۴۰۲ بود که یک برنامه تلویزیونی با رنگ و بوی شعر در تلویزیون متولد شد و همزمان با فرارسیدن ایام نوروز و ماه مبارک رمضان پخش آن از شبکه چهار سیما آغاز شد و خیلی زود جای خود را در میان اهالی شعر و ادب باز کرد و مخاطبان بسیاری پیدا کرد؛ بهطوریکه در نظرسنجیهای صداوسیما که درمورد برنامههای نوروز صورت گرفت، این برنامه جزو برنامههای پربیننده بود و مورد استقبال رییس سازمان صداوسیما و مسئولان فرهنگی کشور نیز قرار گرفت.
-
راهاندازی پویش «راویان سرزمین زیتون» از سوی مجمع ناشران
مجمع ناشران انقلاب اسلامی در راستای سخنان رهبر انقلاب درخصوص فریضه همه مسلمانان برای کمک به مردم مظلوم فلسطین و لبنان، با هدف شناسایی و حمایت و جریانسازی تولید آثار ادبی با موضوع فلسطین و قدس شریف، اقدام به راهاندازی پویش «راویان سرزمین زیتون» کرده است.
-
به بهانه هفته ملی خوشنویسی
هنری آرامشبخش اما مغفول
این روزها اگر در خیابانهای شهر تردد داشته باشید و حواستان به تابلوها و بیلبوردها باشد، حتما بیلبوردهایی را که روی آن اشعار معروف با خط خوش نوشته شده، دیدهاید. بهانه برپایی این نمایشگاه شهری هفته خوشنویسی است که امروز آخرین روز این هفته است.
-
جنگ ادراکی صهیونیستها علیه محور مقاومت با کمک اختاپوس رسانهای لندننشین
عادیسازی شر!
رژیم صهیونیستی طی بیش از یک سال اخیر، علیرغم ارتکاب بیسابقهترین جنایات در تاریخ ۷۶ساله خود علیه مردم غزه و جنوب لبنان، به هیچیک از اهداف ترسیمی در «میدان» نائل نشده است؛ نه «حماس» از بین رفته و نه «جنوب لبنان» اشغال شده است؛ از همینرو، سردمداران این رژیم نامشروع و غاصب، بازوهای عملیاتی خود را به خط کردهاند تا «جنگ ادراکی» به راه بیندازند و از این طریق به مقاصد شوم خود دست یابند.
-
چه شد که پای غذا از خانه به بیرون کشیده شد؟
سفرهداری فودکورتها
«خانه» حافظه فرهنگی ماست که خاطرات ما در آن شکل میگیرد. در این صورت بیراه نیست اگر آشپزخانه را حافظه بوها و طعمها بدانیم؛ جایی که وقتی نام آن میآید، به دنیای دیگری پرت میشویم؛ دنیایی پر از طعم، ادویه و بو. در دوران پیشامدرن خانه، نقش محوری برای آدمها داشت؛ جایی که بیشتر وقت آنها درون آن میگذشت و به همین دلیل طبیعی است که خورد و خوراک و آشپزی هم داخل خانهها اتفاق میافتاد و ردپای غذای بیرون از خانه کمرنگ بود، اما با ورود مدرنیته، امر غذا خوردن از اندرون خانه در حال بیرون رانده شدن از خانه است و امروز غذا خوردن فقط محدود به داخل خانه نیست.