آگاه

در گفت‌وگو با دکتر محمدحسن یادگاری مطرح شد

تصویرسازی هنری، موتور خلق رویا و پشتکار در نسل جوان

 در نگاه به آثار گذشته جشنواره عمار در دو بخش «رویای ایرانی» و «جنگ اقتصادی»، تصویر روشنی از تلاش، خلاقیت و پشتکار مردمی و مدیریتی دیده می‌شود؛ روایت‌هایی که از موفقیت‌های پژوهشکده‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان گرفته تا قهرمانی‌های ورزش و پیشرفت در فناوری‌های کلان، مسیری از امید و الهام برای مخاطب می‌سازند.

بنیان‌های تمدن غرب؛ از اومانیسم تا استثمار

آزادی بی‌غایت و خالی از معنی

تمدن غرب، آن‌گونه که امروز بر جهان سایه افکنده، نتیجه‌ تحولی تاریخی در بنیان‌های فکری و فلسفی اروپاست.

به بهانه روز فرهنگ عمومی و ۴۰ سالگی نهاد متولی

فرهنگ در میان مردم معنا پیدا می‌کند، نه در اتاق جلسات

برخی واژه‌ها آنقدر در روزمره‌مان زیاد به کار می‌روند که شاید کمتر کسی عمیق به معنای آن فکر کند چون معمولا یک درک و شناخت عمومی از آن وجود دارد و همه هم بر آن مبنا از کلمه استفاده می‌کنند. «فرهنگ» یکی از همین واژه‌هاست؛ کلمه‌ای سهل و ممتنع که در عین سادگی، درکش برای همه دارای پیچیدگی‌های خاص و نیازمند تفکر و تامل است. در تقویم ملی کشورمان ۱۴ آبان به نام روز فرهنگ عمومی، نامگذاری شده است. اما احتمالا اولین سوالی که به ذهن می‌آید این است که فرهنگ عمومی یعنی چه؟

آیا تکنولوژی ما را تنبل می‌کند؟

عصر ذهن‌های عاریتی

زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: داستان از یک وسوسه‌ ساده شروع می‌شود؛ همان لحظه‌ای که با یک سوال پیچیده روبه‌رو می‌شویم. شاید در حال نوشتن یک ایمیل کاری حساس هستید یا دانش‌آموزید و باید مقاله‌ای بنویسید یا حتی فقط می‌خواهید بدانید پایتخت کشوری دورافتاده کجاست. تا همین چند سال پیش مغز شما بلافاصله شروع به کار می‌کرد. فایل‌های ذهنی‌تان را جست‌وجو می‌کردید، به یاد می‌آوردید، حدس می‌زدید یا به سراغ کتابخانه‌ای واقعی می‌رفتید. اما امروز، قبل از اینکه اولین چرخ‌دنده‌ ذهن‌تان به حرکت دربیاید، یک راه‌حل جادویی و آنی وجود دارد: «از هوش مصنوعی می‌پرسم.» این ماجرا درباره تنبلی فیزیکی نیست، قرار نیست در مورد ربات‌هایی حرف بزنیم که کارهای خانه را انجام می‌دهند یا آسانسوری که ما را از بالا رفتن پله‌ها بی‌نیاز می‌کند.

به مناسبت هفته ملی نوجوان

چند پیشنهاد خواندنی برای نوجوانان

گروه سنی نوجوان در کشور ما مظلوم است؛ از همه نظر. از نظر تفریح، سرگرمی، محصول فرهنگی و توجه جامعه. به همین دلیل، نوشتن درباره این رده سنی کار سختی است. واقعیتش این است که در جامعه ما هنوز شناخت درست و دقیقی از نوجوانان وجود ندارد و احتمالا هم به همین دلیل بیشتر نوجوانان این سرزمین به محصولات کشورها و فرهنگ‌های دیگر پناه می‌برند. نتیجه اینکه وقتی قرار است درباره کتاب کودک و نوجوان حرف بزنی، مجبوری مرتبا به کتاب‌های ترجمه‌ای و خارجی ارجاع دهی.

نگاهی به سریال‌های ساخته شده براساس یک کتاب

بازار داغ ساخت سریال‌های اقتباسی

در چند سال اخیر بازار ساخت فیلم‌های اقتباسی از روی کتاب و اتفاقات واقعی حسابی داغ شده که اتفاق بدی هم نیست چون تجربه سینما در یکی، دو دهه اخیر نشان داده، مشکل اصلی ما در حوزه ساخت فیلم و سریال داستان است و وقتی یک قصه خوب و حاضر و آماده وجود داشته باشد لااقل مشکل فیلمنامه و قصه کمتر می‌شود البته به شرطی که به اصل داستان وفادار باشیم و لطمه‌ای به اثر اصلی نزنیم.

آیا هوش مصنوعی پیام‌آور افول تولید نظری در علوم انسانی است؟

بحران اصالت فکری در علوم انسانی

زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: در جریان هیجان‌ و هراس‌های روزافزون درباره هوش مصنوعی، بحثی عمیق و بنیادین در محافل آکادمیک در جریان است که اغلب در میان اخبار مربوط به جایگزینی مشاغل یا تقلب‌های دانشجویی گم می‌شود. این بحث، موجودیت خود علوم انسانی را نه به عنوان یک رشته تحصیلی، بلکه به مثابه یک روش برای فهم جهان به چالش می‌کشد. نگرانی اصلی این نیست که هوش مصنوعی مقالاتی بهتر از دانشجویان فلسفه بنویسد؛ نگرانی عمیق‌تر این است که هوش مصنوعی در حال تغییر بنیادین فرآیند تولید معرفت است و علوم انسانی را در یکی از اساسی‌ترین کارکردهایش، یعنی «نظریه‌پردازی» با بحرانی جدی مواجه کرده است.

مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری:

تئاتر بچه‌های مسجد، جریان تربیت «انسانِ مومنِ هنرمند» است

مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری با اشاره به برگزاری اختتامیه رویداد استعدادیابی بچه‌های مسجد در مشهد از این جریان به عنوان «مدرسه تربیت هنرمندان متعهد آینده» یاد کرد. 

بررسی وضعیت گرانی کاغذ در بازار

گره‌ای که با دست باز می‌شود

«اول هفته، کاغذ بندی یک میلیون و ۵۰۰ بود. هفته تمام نشده همین کاغذ شده بندی یک میلیون و ۹۷۰.»  این روایت یک خطی حرف‌های ناشری است که حسابی از گرانی کاغذ به ستوه آمده و نمی‌داند با این اوضاع چطور باید به کارش ادامه دهد.

چرا ظرفیت شهرت، امروز اهمیت حیاتی دارد؟

بقا در عصر سلبریتی‌ها

زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: این روزها کافی‌ست شبکه‌های اجتماعی یا رسانه‌های خبری را باز کنیم تا با موجی از حواشی روبه‌رو شویم؛ حواشی‌ای که همه آنها به زندگی سلبریتی‌ها وصل است. از اتفاقات عجیب در زندگی خصوصی سلبریتی‌های ایرانی گرفته تا رسوایی‌های بزرگ ستاره‌های هالیوود و جهان.

گفت‌وگو با تهیه‌کننده مستندی درباره ذبیح‌الله منصوری

مترجمی که خیلی‌ها را کتابخوان کرد

ذبیح‌الله منصوری یکی از چهره‌های پررمز و راز ادبیات ایران است. کتاب‌های او طرفداران زیاد و منتقدان بی‌شمار دارد. منصوری از دهه۲۰ تا دهه۶۰ به مدت ۴۰سال، با پروبال دادن به کتاب‌های مختلف، اسم و رسمی در بازار نشر پیدا کرد. اما این کار او به همان اندازه که به کتابخوان کردن بخشی از جامعه کمک کرد، بخشی دیگر از جامعه به ویژه جامعه نخبگانی منتقد خودش و کارهایش شدند.

به بهانه صدور بیانیه ۱۳ انجمن سینمایی درباره فعالیت شورای صدور پروانه فیلمسازی

لازم یا غیرلازم؟

در سینما همیشه تا بوده همین بوده؛ حاشیه‌هایش از متنش جلوتر است. در حالی که این روزها همه جا حرف از ازدواج فلان بازیگر یا دستگیری فلان بازیگر معروف است، در آخرین روز مهرماه، ۱۳ انجمن سینمایی از جمله کانون کارگردانان سینمای ایران و انجمن تهیه‌کنندگان مستقل سینمای ایران با ارسال نامه‌ها و بیانیه‌های رسمی، خواستار حذف شورای صدور پروانه فیلمسازی شده‌اند. موضوع مهمی که کمتر درباره آن صحبت شده است. این شورا که وظیفه صدور مجوز ساخت فیلم‌های سینمایی را برعهده دارد، با انتقادات گسترده‌ای مواجه شده و برخی آن را مانعی بر سر راه خلاقیت هنری می‌دانند. اگرچه عده‌ای هم موافق فعالیت این شورا هستند.

به بهانه روز بزرگداشت بیهقی

تاریخ بیهقی، متنی مناسب برای اهل قلم

در تقویم ملی کشورمان اول آبان روز بزرگداشت بیهقی نامیده شده است؛‌ نثر سلیس و روان بیهقی به خصوص در تاریخ بیهقی آنچنان زبانزد اهالی تاریخ و ادبیات است که بسیاری او را پدر نثر فارسی می‌دانند و به همین دلیل این روز (اول آبان‌ماه) روز نثرفارسی هم نامیده می‌شود. سه سال دیگر، تاریخ بیهقی که یکی از مهم‌ترین آثار نثر ادبیات ماست هزار ساله می‌شود و در گزارش پیش رو قرار است درباره این اثر و خالق آن بگوییم.

نبرد و تلاش برای آزادی مهدیه اسفندیاری از زندان فرانسه

دیپلماسی ایران در خط مقدم

مهدیه اسفندیاری، استاد دانشگاه ایرانی و فعال حقوق بشر، به دلیل حمایت از مردم مظلوم فلسطین در چنگال پلیس فرانسه گرفتار شده است. دستگاه دیپلماسی ایران با پیگیری‌های بی‌وقفه کنسولی، حقوقی، سیاسی و بین‌المللی، از مذاکرات تبادل زندانیان تا طرح موضوع در شورای حقوق بشر سازمان ملل، برای آزادی این شهروند ایرانی از هیچ تلاشی دریغ نکرده است. پرونده اسفندیاری تنها یکی از نمونه‌های متعدد عزم ایران در دفاع از حقوق اتباع خود در برابر نقض آشکار حقوق بشر است.

کتاب «شیرین انار، تلخ کلپوره» بازتاب نقش نادیده‌ زنان روستایی در دفاع مقدس

روایتی زنانه از پشتیبانی جنگ در دل روستا

با آغاز جنگ تحمیلی، زنان روستای گودآسیا به فرماندهی صدیقه گودآسیایی با روحیه‌ای ایثارگر و متعهدانه، نقش بی‌بدیلی در حمایت از رزمندگان ایفا کردند. از دوخت لباس و تهیه خوراکی‌های محلی گرفته تا جمع‌آوری و ارسال انارهای باغ‌های خود به جبهه‌ها، این بانوان خانه‌های خود را به پایگاه‌های پشتیبانی جنگ تبدیل کردند. کتاب «شیرین انار، تلخ کلپوره» که مهناز کوشکی، محقق و نویسنده، با استفاده از خاطرات دست‌اول صدیقه گودآسیایی گردآوری کرده است، تصویری زنده و نو از این تلاش‌های بی‌وقفه ارائه می‌دهد. این اثر، نه تنها روایتگر خاطرات یک زن روستایی است، بلکه گواهی بر نقش پررنگ و تاثیرگذار زنان در پشت جبهه‌های دفاع مقدس است. با مهناز کوشکی به گفت‌وگو پرداختیم. 

فرهنگ موفقیت مدرن چطور ما را به استثمار خودمان واداشته است

موفقیت بی‌رحم

اگر تقویم را ورق بزنیم، در همین روزها (هجدهم اکتبر)، سالروز درگذشت کسی را می‌بینیم که احتمالا لحظه‌ای ما را به مکث وادارد. او را یکی از بزرگ‌ترین جادوگران تاریخ مدرن می‌نامند.

به بهانه روز ملی صادرات

فرهنگ صادراتی؛ صادرات فرهنگی

معمولا وقتی حرف از صادرات می‌شود ذهنمان به سمت اقلامی چون پسته، زعفران و فرش می‌رود و کمتر کسی به این فکر می‌کند که می‌توان علاوه بر اینها یک کالای فرهنگی یا حتی فراتر از آن، یک فرهنگ خاص را صادر کرد.

به بهانه روز ورزش و تربیت بدنی

وقتی ورزش هم قربانی «ادایی شدن» می‌شود

هرودوت، مورخ مشهور یونانی در یکی از آثار خود نوشته است: «ایرانیان از پنج سالگی تا ۲۰ سالگی، سه چیز را می‌آموختند؛ اسب‌سواری، تیر و کمان و راستگویی.» همین یک جمله کافی است تا متوجه شویم که ورزش در ایران سابقه دیرینه دارد و همیشه بوده اما ورزش کردن قدیم کجا و ورزش کردن‌های امروزی کجا.

نمایش زندگی یا زندگی نمایشی؟

تبدیل زیستن به نمایش

در دهه‌ اخیر، شبکه‌های اجتماعی به بخشی جدایی‌ناپذیر از زیست روزمره‌ ایرانیان بدل شده‌اند. در میان آنها، در اینستاگرام جایگاه ویژه‌ای دارد؛ نه تنها به‌عنوان یک رسانه‌ تصویری، بلکه به‌منزله یک «جهان اجتماعی» که در آن افراد می‌زیند، خود را بازنمایی می‌کنند و حتی معنا و هویت می‌سازند.

پیکر مرحوم کاسبی در حوزه هنری انقلاب اسلامی تشییع شد

هنرمند باغیرت

آیین تشییع پیکر زنده‌یاد محمد کاسبی، هنرمند و بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون روز گذشته، سه‌شنبه ۲۲ مهر با حضور جمعی از مردم، هنرمندان و مدیران سینمایی در حوزه هنری انقلاب اسلامی برگزار شد.

از طنازی تا تسلیم به گیشه

زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: گاهی که برمی‌گردیم و نگاهی به آرشیو فیلم‌های قدیمی‌مان می‌اندازیم یا یاد آثاری می‌افتیم که روزهایی با آنها خندیده‌ایم و دلمان می‌خواهد دوباره تماشای‌شان کنیم، شاید همزمان از خودمان بپرسیم چرا فیلم‌های کمدی ایرانی که دو دهه یا بیشتر از عمرشان می‌گذرد، هنوز برای ما خنده‌دار و دیدنی هستند اما بسیاری از کمدی‌های پرفروش امروزی پس از یک بار دیده شدن، به سرعت فراموش می‌شوند؟ آیا علت، تنها خاطره‌انگیز بودن این آثار است یا آنکه دلیلی فراتر از آن را می‌شود جست‌وجو کرد؟ در گزارشی که مقابل روی شماست، با بررسی گزیده‌ای از آثار کمدی ایرانی از دهه ۶۰ تا اواخر دهه ۸۰، تلاش می‌کنیم تا حدی به این سوال پاسخ دهیم.

سالروز درگذشت پایه‌گذار دانشنامه‌نویسی در ایران

یادگار دستاوردهای بشری

«دانشنامه» را می‌توان نخستین گام در راه دانستن، آگاه شدن و پژوهش کردن دانست. هر جامعه‌ای که به دانش و دانسته‌های شهروندانش و به پژوهش و پژوهشگرانش بیندیشد، به انواع دانشنامه‌ها نیازمند است. جوامع علمی هم طبعا بیش از بقیه به منابع مرجع نیاز دارند. ۲۱ مهرماه سالروز درگذشت یکی از بزرگان ایران زمین است که بسیاری او را پایه‌گذار دانشنامه‌نویسی علمی به زبان فارسی در ایران معاصر می‌شناسند.

گفت‌وگوی بتول ابوعکلین، شاعر فلسطینی درباره زندگی در غزه

شعرهایم بخشی از گوشت و پوست من است

بتول ابوعکلین، شاعر ۲۰‌ساله فلسطینی، اولین کتابش را «۴۸ کیلوگرم» نامیده، چون هر یک از ۴۸ شعر آن، یک کیلو از وزن بدنش است. او با این کار، رویاهای از دست‌رفته و وحشت جنگ را به کلماتی از جنس گوشت و پوست تبدیل کرده تا اگر روزی بدنش خرد شد، شعرش باقی بماند.

نگاهی به سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان

یک جشنواره تکلیفی

سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در حالی چند روز پیش به کار خود پایان داد که می‌توان از آن به عنوان یکی از کم‌رمق‌ترین دوره‌های این جشنواره یاد کرد؛ برگزاری این دوره از جشنواره به خوبی کم وکاستی یا شاید بهتر باشد بگوییم بی‌توجهی و بی‌مهری نسبت به حوزه کودک و نوجوان را نشان داد.

معرفی کتاب

درس‌های «جنگ‌های ارزی» برای ایران

کتاب «جنگ‌های ارزی: ساخت بحران جهانی بعدی» (Currency Wars: The Making of the Next Global Crisis) اثر جیمز ریکاردز، یکی از تحلیل‌های جامع و هشداردهنده درباره سیستم پولی بین‌المللی و تهدیدهای آن است که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد.

به بهانه روز جهانی کودک

چرا «کودک» و «کودکی» نادیده گرفته می‌شود؟

یادم است،‌ قدیم‌ترها وقتی یک‌جایی دعوت می‌شدیم یا قرار بود مهمانی بگیریم در شمارش مهمان‌ها معمولا من و بقیه بچه‌های فامیل جزو آمار حساب نمی‌شدیم و این نادیده‌گرفتن بچه‌ها در بسیاری از امور دیگر هم دیده می‌شد؛ انگار کودکی یک‌جوری در ادامه جوانی و نوجوانی بود و به رسمیت شناخته نمی‌شد اگر هم جایی حرف از کودکی بود، خیلی جدی گرفته نمی‌شد و این بود حکایت دوران کودکی زمان ما؛ این روزها اما اوضاع تغییر کرده و خوشبختانه بخش زیادی از چالش‌های کودکی دو، سه دهه اخیر به مدد آموزش و آگاهی حل شده است.

دین پاستلی؛ بیزینس میلیاردی

اینستاگرام را باز می‌کنید و با صفحه‌ای روبه‌رو می‌شوید که در نگاه اول آرامش‌بخش است. زنی با لبخند، در لباس‌های رنگ روشن، حرکات یوگا را انجام می‌دهد و زیر لب، آیه‌ای از قرآن را زمزمه می‌کند. در پستی دیگر، مردی از کارما و قانون جذب در کنار توکل به خدا حرف می‌زند و پکیج آموزشی «موفقیت کوانتومی با عرفان اسلامی» را تبلیغ می‌کند. اینها دیگر تصاویر دور از ذهنی نیستند. به دنیای جدید «بلاگرهای معنوی» خوش آمدید؛ جایی که دین و عرفان، بسته‌بندی ‌شده و آماده فروش، در سبد خرید شماست.

نگاهی به عملکرد فرهنگستان زبان و ادب فارسی درخصوص واژه‌گزینی

چرا واژگان مصوب فرهنگستان استفاده نمی‌شوند؟

اگر از پرسه‌زنان فضای مجازی باشید احتمالاً هرچند وقت یک‌بار می‌بینید که جریان جوک و شوخی با واژه‌هایی که فرهنگستان زبان و ادب فارسی می‌گزیند راه می‌افتد و واژه‌های انتخاب شده به جای اینکه راه خود را به ادبیات روزمره مردم باز کنند، راهی شوخی‌های مجازی و واقعی می‌شوند و گاهی همین شوخی‌ها عملکرد فرهنگستان زبان و ادب فارسی را هم زیر سوال می‌برد.

۷۰ درصد اتوبوس‌ها از عمر مفید گذشته‌اند

جولان ارابه‌های ناایمن در جاده‌ها

با توجه به اخبار و گزارش‌های متعدد از حوادث ناگوار در روزهای اخیر، لزوم تقویت و توجه فوری به ایمنی و توسعه حمل‌ونقل عمومی بین‌شهری بیش از پیش آشکار می‌شود. در فاصله تنها چند روز، شاهد چندین حادثه تلخ در جاده‌های مختلف کشور بوده‌ایم که منجر به تلفات جانی و مصدومیت‌های متعدد شد. جاده فیروزکوه؛ در دو حادثه جداگانه، واژگونی اتوبوس در محورهای دماوند به فیروزکوه و فیروزکوه – امین‌آباد، منجر به مصدومیت حداقل ۲۰ نفر در حادثه اول و متاسفانه جان ‌باختن ۴ نفر و مصدومیت ۲۸ نفر در حادثه دوم شد.

مشق تربیت در مدرسه حزب الله

زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: حزب‌الله لبنان، تنها یک نیروی نظامی یا بازیگر سیاسی نیست، بلکه تجلی و نماد یک جنبش سیاسی-اجتماعی تکامل‌یافته در عرصه تمدن‌سازی اسلامی است. این سازمان که با حمایت و الگوسازی مستقیم از جمهوری اسلامی ایران تاسیس و تقویت شد، هدف بنیادین خود را مبارزه با اشغالگری رژیم صهیونیستی و مقابله با استکبار جهانی تعریف کرده و امروزه به عنوان یک قدرت استراتژیک فراملی در منطقه عمل می‌کند. تحلیل عملکرد این جنبش فراتر از ابعاد نظامی، نیازمند مدل‌سازی اکوسیستم فرهنگی-تربیتی آن است که به مثابه بازوی حیاتی، بستر تربیت نیروی ولایی و ضامن بقای جبهه مقاومت تلقی می‌شود.