آگاه

نبرد و تلاش برای آزادی مهدیه اسفندیاری از زندان فرانسه

دیپلماسی ایران در خط مقدم

مهدیه اسفندیاری، استاد دانشگاه ایرانی و فعال حقوق بشر، به دلیل حمایت از مردم مظلوم فلسطین در چنگال پلیس فرانسه گرفتار شده است. دستگاه دیپلماسی ایران با پیگیری‌های بی‌وقفه کنسولی، حقوقی، سیاسی و بین‌المللی، از مذاکرات تبادل زندانیان تا طرح موضوع در شورای حقوق بشر سازمان ملل، برای آزادی این شهروند ایرانی از هیچ تلاشی دریغ نکرده است. پرونده اسفندیاری تنها یکی از نمونه‌های متعدد عزم ایران در دفاع از حقوق اتباع خود در برابر نقض آشکار حقوق بشر است.

کتاب «شیرین انار، تلخ کلپوره» بازتاب نقش نادیده‌ زنان روستایی در دفاع مقدس

روایتی زنانه از پشتیبانی جنگ در دل روستا

با آغاز جنگ تحمیلی، زنان روستای گودآسیا به فرماندهی صدیقه گودآسیایی با روحیه‌ای ایثارگر و متعهدانه، نقش بی‌بدیلی در حمایت از رزمندگان ایفا کردند. از دوخت لباس و تهیه خوراکی‌های محلی گرفته تا جمع‌آوری و ارسال انارهای باغ‌های خود به جبهه‌ها، این بانوان خانه‌های خود را به پایگاه‌های پشتیبانی جنگ تبدیل کردند. کتاب «شیرین انار، تلخ کلپوره» که مهناز کوشکی، محقق و نویسنده، با استفاده از خاطرات دست‌اول صدیقه گودآسیایی گردآوری کرده است، تصویری زنده و نو از این تلاش‌های بی‌وقفه ارائه می‌دهد. این اثر، نه تنها روایتگر خاطرات یک زن روستایی است، بلکه گواهی بر نقش پررنگ و تاثیرگذار زنان در پشت جبهه‌های دفاع مقدس است. با مهناز کوشکی به گفت‌وگو پرداختیم. 

فرهنگ موفقیت مدرن چطور ما را به استثمار خودمان واداشته است

موفقیت بی‌رحم

اگر تقویم را ورق بزنیم، در همین روزها (هجدهم اکتبر)، سالروز درگذشت کسی را می‌بینیم که احتمالا لحظه‌ای ما را به مکث وادارد. او را یکی از بزرگ‌ترین جادوگران تاریخ مدرن می‌نامند.

به بهانه روز ملی صادرات

فرهنگ صادراتی؛ صادرات فرهنگی

معمولا وقتی حرف از صادرات می‌شود ذهنمان به سمت اقلامی چون پسته، زعفران و فرش می‌رود و کمتر کسی به این فکر می‌کند که می‌توان علاوه بر اینها یک کالای فرهنگی یا حتی فراتر از آن، یک فرهنگ خاص را صادر کرد.

به بهانه روز ورزش و تربیت بدنی

وقتی ورزش هم قربانی «ادایی شدن» می‌شود

هرودوت، مورخ مشهور یونانی در یکی از آثار خود نوشته است: «ایرانیان از پنج سالگی تا ۲۰ سالگی، سه چیز را می‌آموختند؛ اسب‌سواری، تیر و کمان و راستگویی.» همین یک جمله کافی است تا متوجه شویم که ورزش در ایران سابقه دیرینه دارد و همیشه بوده اما ورزش کردن قدیم کجا و ورزش کردن‌های امروزی کجا.

نمایش زندگی یا زندگی نمایشی؟

تبدیل زیستن به نمایش

در دهه‌ اخیر، شبکه‌های اجتماعی به بخشی جدایی‌ناپذیر از زیست روزمره‌ ایرانیان بدل شده‌اند. در میان آنها، در اینستاگرام جایگاه ویژه‌ای دارد؛ نه تنها به‌عنوان یک رسانه‌ تصویری، بلکه به‌منزله یک «جهان اجتماعی» که در آن افراد می‌زیند، خود را بازنمایی می‌کنند و حتی معنا و هویت می‌سازند.

پیکر مرحوم کاسبی در حوزه هنری انقلاب اسلامی تشییع شد

هنرمند باغیرت

آیین تشییع پیکر زنده‌یاد محمد کاسبی، هنرمند و بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون روز گذشته، سه‌شنبه ۲۲ مهر با حضور جمعی از مردم، هنرمندان و مدیران سینمایی در حوزه هنری انقلاب اسلامی برگزار شد.

از طنازی تا تسلیم به گیشه

زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: گاهی که برمی‌گردیم و نگاهی به آرشیو فیلم‌های قدیمی‌مان می‌اندازیم یا یاد آثاری می‌افتیم که روزهایی با آنها خندیده‌ایم و دلمان می‌خواهد دوباره تماشای‌شان کنیم، شاید همزمان از خودمان بپرسیم چرا فیلم‌های کمدی ایرانی که دو دهه یا بیشتر از عمرشان می‌گذرد، هنوز برای ما خنده‌دار و دیدنی هستند اما بسیاری از کمدی‌های پرفروش امروزی پس از یک بار دیده شدن، به سرعت فراموش می‌شوند؟ آیا علت، تنها خاطره‌انگیز بودن این آثار است یا آنکه دلیلی فراتر از آن را می‌شود جست‌وجو کرد؟ در گزارشی که مقابل روی شماست، با بررسی گزیده‌ای از آثار کمدی ایرانی از دهه ۶۰ تا اواخر دهه ۸۰، تلاش می‌کنیم تا حدی به این سوال پاسخ دهیم.

سالروز درگذشت پایه‌گذار دانشنامه‌نویسی در ایران

یادگار دستاوردهای بشری

«دانشنامه» را می‌توان نخستین گام در راه دانستن، آگاه شدن و پژوهش کردن دانست. هر جامعه‌ای که به دانش و دانسته‌های شهروندانش و به پژوهش و پژوهشگرانش بیندیشد، به انواع دانشنامه‌ها نیازمند است. جوامع علمی هم طبعا بیش از بقیه به منابع مرجع نیاز دارند. ۲۱ مهرماه سالروز درگذشت یکی از بزرگان ایران زمین است که بسیاری او را پایه‌گذار دانشنامه‌نویسی علمی به زبان فارسی در ایران معاصر می‌شناسند.

گفت‌وگوی بتول ابوعکلین، شاعر فلسطینی درباره زندگی در غزه

شعرهایم بخشی از گوشت و پوست من است

بتول ابوعکلین، شاعر ۲۰‌ساله فلسطینی، اولین کتابش را «۴۸ کیلوگرم» نامیده، چون هر یک از ۴۸ شعر آن، یک کیلو از وزن بدنش است. او با این کار، رویاهای از دست‌رفته و وحشت جنگ را به کلماتی از جنس گوشت و پوست تبدیل کرده تا اگر روزی بدنش خرد شد، شعرش باقی بماند.

نگاهی به سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان

یک جشنواره تکلیفی

سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در حالی چند روز پیش به کار خود پایان داد که می‌توان از آن به عنوان یکی از کم‌رمق‌ترین دوره‌های این جشنواره یاد کرد؛ برگزاری این دوره از جشنواره به خوبی کم وکاستی یا شاید بهتر باشد بگوییم بی‌توجهی و بی‌مهری نسبت به حوزه کودک و نوجوان را نشان داد.

معرفی کتاب

درس‌های «جنگ‌های ارزی» برای ایران

کتاب «جنگ‌های ارزی: ساخت بحران جهانی بعدی» (Currency Wars: The Making of the Next Global Crisis) اثر جیمز ریکاردز، یکی از تحلیل‌های جامع و هشداردهنده درباره سیستم پولی بین‌المللی و تهدیدهای آن است که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد.

به بهانه روز جهانی کودک

چرا «کودک» و «کودکی» نادیده گرفته می‌شود؟

یادم است،‌ قدیم‌ترها وقتی یک‌جایی دعوت می‌شدیم یا قرار بود مهمانی بگیریم در شمارش مهمان‌ها معمولا من و بقیه بچه‌های فامیل جزو آمار حساب نمی‌شدیم و این نادیده‌گرفتن بچه‌ها در بسیاری از امور دیگر هم دیده می‌شد؛ انگار کودکی یک‌جوری در ادامه جوانی و نوجوانی بود و به رسمیت شناخته نمی‌شد اگر هم جایی حرف از کودکی بود، خیلی جدی گرفته نمی‌شد و این بود حکایت دوران کودکی زمان ما؛ این روزها اما اوضاع تغییر کرده و خوشبختانه بخش زیادی از چالش‌های کودکی دو، سه دهه اخیر به مدد آموزش و آگاهی حل شده است.

دین پاستلی؛ بیزینس میلیاردی

اینستاگرام را باز می‌کنید و با صفحه‌ای روبه‌رو می‌شوید که در نگاه اول آرامش‌بخش است. زنی با لبخند، در لباس‌های رنگ روشن، حرکات یوگا را انجام می‌دهد و زیر لب، آیه‌ای از قرآن را زمزمه می‌کند. در پستی دیگر، مردی از کارما و قانون جذب در کنار توکل به خدا حرف می‌زند و پکیج آموزشی «موفقیت کوانتومی با عرفان اسلامی» را تبلیغ می‌کند. اینها دیگر تصاویر دور از ذهنی نیستند. به دنیای جدید «بلاگرهای معنوی» خوش آمدید؛ جایی که دین و عرفان، بسته‌بندی ‌شده و آماده فروش، در سبد خرید شماست.

نگاهی به عملکرد فرهنگستان زبان و ادب فارسی درخصوص واژه‌گزینی

چرا واژگان مصوب فرهنگستان استفاده نمی‌شوند؟

اگر از پرسه‌زنان فضای مجازی باشید احتمالاً هرچند وقت یک‌بار می‌بینید که جریان جوک و شوخی با واژه‌هایی که فرهنگستان زبان و ادب فارسی می‌گزیند راه می‌افتد و واژه‌های انتخاب شده به جای اینکه راه خود را به ادبیات روزمره مردم باز کنند، راهی شوخی‌های مجازی و واقعی می‌شوند و گاهی همین شوخی‌ها عملکرد فرهنگستان زبان و ادب فارسی را هم زیر سوال می‌برد.

۷۰ درصد اتوبوس‌ها از عمر مفید گذشته‌اند

جولان ارابه‌های ناایمن در جاده‌ها

با توجه به اخبار و گزارش‌های متعدد از حوادث ناگوار در روزهای اخیر، لزوم تقویت و توجه فوری به ایمنی و توسعه حمل‌ونقل عمومی بین‌شهری بیش از پیش آشکار می‌شود. در فاصله تنها چند روز، شاهد چندین حادثه تلخ در جاده‌های مختلف کشور بوده‌ایم که منجر به تلفات جانی و مصدومیت‌های متعدد شد. جاده فیروزکوه؛ در دو حادثه جداگانه، واژگونی اتوبوس در محورهای دماوند به فیروزکوه و فیروزکوه – امین‌آباد، منجر به مصدومیت حداقل ۲۰ نفر در حادثه اول و متاسفانه جان ‌باختن ۴ نفر و مصدومیت ۲۸ نفر در حادثه دوم شد.

مشق تربیت در مدرسه حزب الله

زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: حزب‌الله لبنان، تنها یک نیروی نظامی یا بازیگر سیاسی نیست، بلکه تجلی و نماد یک جنبش سیاسی-اجتماعی تکامل‌یافته در عرصه تمدن‌سازی اسلامی است. این سازمان که با حمایت و الگوسازی مستقیم از جمهوری اسلامی ایران تاسیس و تقویت شد، هدف بنیادین خود را مبارزه با اشغالگری رژیم صهیونیستی و مقابله با استکبار جهانی تعریف کرده و امروزه به عنوان یک قدرت استراتژیک فراملی در منطقه عمل می‌کند. تحلیل عملکرد این جنبش فراتر از ابعاد نظامی، نیازمند مدل‌سازی اکوسیستم فرهنگی-تربیتی آن است که به مثابه بازوی حیاتی، بستر تربیت نیروی ولایی و ضامن بقای جبهه مقاومت تلقی می‌شود.

غلبه هویت بر حقیقت

زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: فضای مجازی در کنار تمام ظرفیت‌هایی که برای تسهیل دسترسی ما به دانش و آگاهی ایجاد کرده، یک چالش عمیق و بنیادین به همراه آورده؛ حضور انبوهی از مدعیان تخصص در برابر فقدان یک مرجع فکری واحد و مورد اعتماد. تصور کنید یک نفر مشکل حقوقی یا پزشکی‌ای که در زندگی شخصی‌اش با آن مواجه شده را در توییترش منتشر می‌کند و از متخصصان می‌خواهد که در مورد این موضوع به او مشورت دهند. در نظرات، حرف‌های متناقضی مطرح می‌شود و کم‌کم جهت گفت‌وگوی افراد از کمک به حل مسئله، تبدیل به نزاعی بر سر «حق با کدام متخصص است» می‌شود.احتمالا اگر کار بالا بگیرد، ظرف چند ساعت طرفداران یا پیروان یکی از متخصص‌ها به صفحات طرف دیگر بحث حمله می‌کنند و خلاصه اینکه ماجرا کاملا بدل به دعوایی شخصی یا حتی قبیله‌ای میان دو دسته از دنبال‌کننده‌های متخصصان شناخته‌شده‌ای می‌شود که حالا با هم اختلاف نظر دارند.

سدهای بزرگی که شکست

روایت ایستادگی یک ملت

وقتی درباره غنی‌سازی هسته‌ای سخن می‌گوییم، بسیاری آن را صرفا یک اصطلاح فنی می‌دانند؛ چیزی مربوط به آزمایشگاه‌ها، سانتریفیوژها و مقالات علمی. اما در تجربه ایران، غنی‌سازی فراتر از این تعریف محدود است. اینجا پای سرنوشت یک ملت و آینده یک کشور در میان است؛ ملتی که تصمیم گرفت به جای تکیه بر واردات و وابستگی، راه دشوار استقلال را انتخاب کند.

گزارش توصیفی از نحوه بازنمایی تصاویر نسل‌کشی غزه در رسانه‌های جهان را بخوانید

نقشــه جهـــانی روایت رنج کودکان فلسطینی

زهرا بذرافکن-خبرنگار گروه فرهنگ: تصویر کودکان فلسطینی گویی قلب تپنده بزرگ‌ترین نبرد روایت‌ها در جهان معاصر است. این کودکان که خود هیچ نقشی در آغاز درگیری‌ها ندارند به آسیب‌پذیرترین و در عین حال مهم‌ترین بخش در این جنگ رسانه‌ای تبدیل شده‌اند. رنج بی‌پایان آنها نه فقط یک خبر روزمره، بلکه آزمونی برای صداقت و استقلال رسانه‌های جهان است.

در گفت‌وگوی «آگاه» با سید مصطفی سیدالحسینی مطرح شد

بحران روایت دفاع مقدس در مستندسازی امروز

مستندسازی در حوزه دفاع مقدس، فراتر از یک فعالیت هنری یا رسانه‌ای، رسالتی فرهنگی و تاریخی است؛ تلاشی برای بازخوانی جنگی که اگرچه دهه‌ها از پایانش می‌گذرد، اما زخم‌ها، خاطرات و قهرمانانش هنوز زنده‌اند. در این مسیر، مستندساز نه‌تنها باید با چالش‌هایی چون کمبود منابع، سانسور و دشواری دسترسی به سوژه‌های ناب مواجه شود، بلکه باید میان روایت‌گری واقعی و وفاداری به حقیقت تاریخی، تعادل برقرار کند. جنگ، اگرچه به‌ظاهر تمام شده، اما لایه‌های پنهان آن، همچنان نیازمند روایت‌های صادقانه و انسانی‌اند؛ روایت‌هایی که تنها از دل پژوهش، همدلی و نگاه خلاق مستندسازانه بیرون می‌آیند.

چه کتاب‌هایی با موضوع جنگ ۱۲ روزه نوشته شده است؟

قلم‌زدن برای میهن

سرزمین ایران تاکنون کم فراز و نشیب نداشته و همواره مورد هجوم دشمنان در دوره‌های تاریخی مختلف بوده است؛ خوشبختانه همیشه هم از این اتفاقات سربلند بیرون آمده و گذر کرده است. گذر زمان اما باعث فراموشی آنچه بر سر این سرزمین آمده، نشده است و این عدم‌فراموشی مدیون تولید محصولات فرهنگی چون فیلم و کتاب‌ است که از دل اتفاقات و جنگ‌ها بیرون آمده است.

نگاهی به وضعیت اکران سینماها در نیم‌سال اول ۱۴۰۴

فیلم‌های اجتماعی به سینمای ایران رونق دادند

با آغاز ماه مهر،‌ پرونده اکران سینماها در نیمه اول سال بسته شد؛ ۶ ماهه‌ای که به واسطه اکران چند فیلم اجتماعی و پرحاشیه می‌توان به آن نمره قبولی داد؛ اگرچه جنگ ۱۲ روزه و تعطیلی سینماها فروش در این بازه زمانی را نسبت به سال پیش این موقع کاهش داد و میزان تماشاگران نسبت به سال پیش همین موقع سه میلیون نفر کمتر شد.

سیر تحولات فرهنگی حول مفهوم «سربازی» در ایران به مناسبت روز سرباز

روایتی از پوتین‌های خاکی تا کارزارهای مجازی

سربازی در ایران، فقط یک دوره اجباری در زندگی نیست؛ یک داستان است. داستانی که نسل به نسل روایت می‌شود، با فراز و فرودهای خاص خودش. از زمانی که پای جوانان به پادگان باز شد تا امروز که تجربه‌های این دوره در فضای مجازی دست به دست می‌شود، فرهنگ سربازی در یک سیر تاریخی جذاب، شکل گرفته و تغییر کرده است. می‌گویند بعد از حمله مغول به سرزمین ما و از بین رفتن حکومت خوارزمشاهیان، ارتش واحد و یکپارچه‌ای که از آن دوران و دوران پیش از آن یعنی سامانیان برجای مانده بود از بین می‌رود و مقاومت‌ها تنها به حرکت‌های محلی محدود می‌شود که به محض ساماندهی، سرکوب می‌شدند. 

از تجربه جنگ تا روایت‌گری فرهنگی

پرورش نسل نو

نگاهی به آثار برجسته حوزه دفاع مقدس

از ماجرای یک انتظار ۱۸ساله تا خاطرات یک اسیر جانباز

«زمین سوخته» احمد محمود را بسیاری اولین رمان دفاع مقدس می‌دانند؛ رمانی که سال ۱۳۶۱ منتشر شد و روایتگر مقاومت مردم در برابر حمله ارتش بعث عراق و سیل اجتناب ناپذیر مهاجرتی است که اتفاق افتاده است. پس از آن رمان‌ها و داستان‌های بسیاری با موضوعیت جنگ نوشته شد اما ژانر نویسندگی درباره جنگ تحمیلی از سال ۱۳۸۷ که کتاب «دا» منتشر شد سمت و سوی متفاوتی پیدا کرد و شکل جدیدی از ادبیات پایداری پدید آمد.

گفت وگو با امید نعیمی‌خرد، تهیه‌کننده مستند «زنگ امید»

چالش پیداکردن ستاره‌های نوجوان

مجموعه مستند «زنگ امید»، با موضوع روایت پیشرفت‌ها، موفقیت‌ها و چالش‌های دانش‌آموزان کشورمان تولید شده است. این مجموعه در یک فصل پنج قسمتی به داستان نوجوانانی می‌پردازد که مسیر زندگی خود را با هدفی مشخص انتخاب کرده و با انگیزه و تلاش مستمر، قدم به قدم به سمت آن هدف پیش رفته‌اند.

نگاهی به تجلی ایثار در تاریخ به مناسبت آغاز هفته دفاع مقدس

فرهنگ ایثار؛ تاروپود همبستگی

فرهنگ ایثار در ایران، فراتر از یک مفهوم صرفا اخلاقی یا واژه‌ای انتزاعی در متون تاریخی است. این فرهنگ به‌مثابه یک نیروی بنیادین و نخ نامرئی، تاروپود جامعه را در بزنگاه‌های تاریخی و بحران‌ها به‌هم‌پیوسته است. این پدیده، تنها به صحنه‌های نبرد محدود نمی‌شود، بلکه در عمق باورهای یک ملت ریشه دوانده و در قامت همبستگی اجتماعی تجلی‌یافته است. در واقع آنچه در این متن به آن می‌پردازیم، تنها شرحی از رشادت‌های گذشته نیست، بلکه سفری است به عمق روح یک ملت تا ببینیم چگونه یک فرهنگ، در نقش سرمایه‌ای اجتماعی، در برابر آسیب‌ها و چالش‌ها ایستادگی می‌کند.

به مناسبت سال‌مرگ فیلسوف بدبین آلمانی

چرا تبِ فلسفه شوپنهاور در ایران داغ شد؟

۲۱ سپتامبر سالروز درگذشت فیلسوفی است که در سال‌های اخیر، آثارش در ایران به سرعت پرفروش و جملاتی از نوشته‌هایش خیلی زود در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد و خلاصه اینکه نامش حسابی بر سرزبان‌ها افتاد؛ آرتور شوپنهاور، فیلسوف آلمانی است که به دلیل تسلط به هنر، ادبیات و روانشناسی چیزی فراتر از یک فیلسوف با تعاریف کلاسیک است؛ منظورم از کلاسیک هم این است که فیلسوف عاج‌نشین نیست و لازم نیست برای فهمیدن حرف‌هایش حتما فلسفه بدانی.

فیلم‌سازان کشورمان درباره دفاع ملی ۱۲ روزه چه کردند؟

بازار ساخت مستند داغ‌تر از فیلم سینمایی

جنگ در هر جغرافیایی مثل سکه‌ای است که دو رو دارد؛ یک روی آن نفس جنگ، زدوخورد و تبعات تلخ ناشی از جنگ است و روی دیگر آن، تجربه‌هایی که از آن جنگ برای بازماندگان و آیندگان آن جغرافیا باقی می‌ماند؛ در این میان هنرمندان سینما و تئاتر و نویسندگان وظیفه سنگین‌تری نسبت به سایر آحاد جامعه دارند؛ چون باید آنچه در دوران جنگ بر کشورشان گذشته، خواندنی یا دیدنی کنند.