آگاه: خانواده به‌عنوان پایه‌ای‌ترین نهاد تربیتی، مسئولیت سنگینی در پرورش نسلی سالم برعهده دارد. والدین باید با آموزش عادت‌های صحیح، از جمله رعایت بهداشت دهان‌ودندان، کیفیت زندگی فرزندان را ارتقا دهند. اهمیت این موضوع از دوران نوزادی و همزمان با رویش نخستین دندان‌ها آغاز می‌شود و لازم است کودکان به‌طور مستمر به تمیز نگه‌داشتن دندان‌ها ترغیب شوند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۲۵۰ میلیون دندان پوسیده در دهان ایرانیان وجود دارد که نشانگر غفلت از بهداشت دهان در تمامی سنین است. این آمار هشداردهنده، مسئولیت خانواده‌ها، مدارس و نهادهای فرهنگی را برای فرهنگ‌سازی و آموزشِ مستمر پررنگ‌تر می‌کند. اهمیت سلامت دهان‌ودندان تا حدی است که در ایران، ۲۳ فروردین به‌عنوان «روز دندانپزشک» و هفته پایانی این ماه به‌عنوان «هفته دندانپزشکی» نامگذاری شده است. این مناسبت‌ها فرصتی برای تاکید بر حفظ سلامت دندان‌ها به‌عنوان گوهری ارزشمند در بدن انسان است.
محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت‌ودرمان‌وآموزش پزشکی در این خصوص می‌گوید: ۱۸ درصد مردم هیچ‌گونه روش بهداشتی در مراقبت از دندان را رعایت نمی‌کنند و این رقم در دهک‌های اقتصادی پایین به ۵۰ درصد می‌رسد که نیازمند توجه جدی است. وی گفته است: ۵۵ درصد از سالمندان بالای ۶۵ سال کشور کاملا فاقد دندان هستند؛ در حالی که این شاخص در دنیا ۲۵ تا ۳۰ درصد است؛ این وضعیت نشان می‌دهد که باید در حوزه پیشگیری و حتی فراتر از آن در حوزه پیش از پیشگیری، اقداماتی جدی انجام دهیم. از سوی دیگر محمد رییس‌زاده، رئیس کل سازمان نظام‌پزشکی ایران نیز در همایشی با بیان اینکه ۲۵۰ میلیون دندان پوسیده در دهان ایرانی‌ها است، از این وضعیت ابراز نگرانی کرده بود. رئیس کل سازمان نظام‌پزشکی ایران، به مسائل و مشکلات حوزه دندانپزشکی اشاره کرد و گفته بود، در بحث سلامت دهان‌ودندان، شرایط ما خوب نیست و دلیل آن هم، هزینه‌های بالای خدمات دندانپزشکی است. رئیس‌زاده، خواستار توجه به وضعیت آموزش در حوزه دندانپزشکی شد و گفت: در بحث عرضه و قیمت مواد دندانی، نظارت خوبی وجود ندارد. وی با بیان اینکه قیمت تمام‌شده شامل هزینه‌ها و دستمزد است و از بیمه‌ها می‌خواهیم قیمت تمام‌شده را در بخش خصوصی بپردازند؛ گفته بود: جامعه پزشکی و دندانپزشکی، توان پرداخت یارانه را ندارد و دولت باید کاری کند.
خانواده‌ها همه آموزش‌ها را به مهدهای کودک موکول نکنند
کودکان زیادی با مشکل پوسیدگی دندان مواجه هستند؛ آمنه طاهری که در یک مهدکودک در مرکز تهران فعالیت دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا گفت: برخی خانواده‌ها نسبت به بهداشت دهان‌ودندان کودک خود بی‌توجه هستند، در مهد تلاش می‌کنیم این نکات را به کودکان آموزش دهیم اما مسئولیت خانواده ها این است که شب‌ها کودکان را به مسواک‌زدن تشویق کنند. وی افزود: هیراد کودک چهارساله‌ای است که شش دندان پوسیده دارد و از مسواک‌زدن امتناع می‌کند، خانواده نیز تلاشی برای مسواک‌زدن او انجام نمی دهند؛ در مقابل سام کودک پنج‌ساله‌ای است که شب‌ها قبل از خواب از مسواک و خمیردندان مخصوص کودکان استفاده می‌کند و دندان پوسیده‌ای ندارد؛ تفاوت این دو کودک در نگاه خانواده‌های آنان است و خانواده‌ها نباید همه آموزش‌ها را به مهدها موکول کنند و در زمان‌هایی که با فرزند خود هستند باید نسبت به بهداشت آنان توجه جدی داشته باشند.
از زمان رویش نخستین دندان‌ها بهداشت آن ضروری است
یک روانشناس کودک با بیان اینکه خانواده‌ها باید الزام به رعایت بهداشت را از کودکی به فرزند خود آموزش دهند و آموزش رعایت بهداشت را به سنین بعد از هفت‌سالگی موکول نکنند، معتقد است برخی آسیب‌ها جبران ناپذیرند و آسیب به دندان نیز از جمله آسیب‌هایی است که درد و رنج را برای کودک به‌همراه دارد و خانواده ها باید به این موضوع توجه داشته باشند. مبینا امامی تاکید کرد: دندان‌های دائمی تا پایان عمر انسان همراه او هستند و در صورت رعایت بهداشت و نکات بهداشتی مشکلات و هزینه‌های افراد در بزرگسالی کمتر خواهد بود، بنابراین خانواده‌ها و نظام آموزشی باید به این امر توجه داشته باشند. به گفته وی، آموزش مسواک‌زدن به کودکان می‌تواند از سنین خیلی پایین آغاز شود. به‌طورکلی، بهتر است از زمان ظهور نخستین دندان، حدود شش ماهگی، آموزش آغاز شود و خانواده در ابتدا می‌تواند از یک پارچه نرم و مرطوب برای تمیزکردن دندان‌های کودک استفاده کند. امامی ادامه داد: با رویش دندان‌های بیشتر و تا سن دو تا سه‌سالگی، خانواده‌ها می‌توانند از مسواک و خمیردندان مخصوص کودکان استفاده کنند، در این سن آموزش روش صحیح مسواک‌زدن و اهمیت بهداشت دهان‌ودندان نیز بسیار حیاتی است، همچنین از سه‌سالگی می‌توانند به‌تدریج روش های صحیح مسواک‌زدن را به کودک یاد بدهند و بر مسواک‌زدن آنها نظارت داشته باشند تا زمانی که کودک بتواند به‌تنهایی این کار را به‌درستی انجام دهد. به گفته این روانشناس کودک، ایجاد برنامه‌های منظم معاینه دندان، تشویق به مصرف مواد غذایی سالم، تشکیل گروه‌های حمایتی، گسترش تحقیقات برای شناخت بهتر بیماری‌های دهانی و راه‌های پیشگیری از آنها، ایجاد فرهنگ بهداشت دهان از جمله برنامه‌هایی است که با اجرای آنها، دولت‌ها می‌توانند به بهبود بهداشت دهان‌ودندان در جامعه کمک کنند و سلامت عمومی را ارتقا دهند. امامی یادآور شد: آموزش و آگاهی‌بخشی در برنامه‌های آموزشی در مدارس، برگزاری کمپین‌های عمومی برای افزایش آگاهی در مورد روش‌های صحیح مسواک‌زدن و استفاده از خمیردندان و دسترسی به خدمات دندانپزشکی، همه این موارد می‌تواند به بهبود وضعیت موجود کمک کند.
از دیابت تا سرطان
خطر نهفته پشت دندان‌های خراب
عضو سابق کمیسیون بهداشت خواستار تقویت برنامه‌های پیشگیرانه و ارتقای آموزش‌های بهداشت دهان شد. محمدحسین قربانی، دندانپزشک، نماینده پیشین مجلس شورای‌اسلامی و عضو سابق کمیسیون بهداشت، با اشاره به ارتباط مستقیم مشکلات دهان‌ودندان با بیماری‌هایی چون دیابت، فشارخون، مشکلات گوارشی و عوارض دوران بارداری گفت: بسیاری از بیماری‌های مزمن ریشه در سلامت دهان دارند.
برای مثال، عفونت‌های دندانی در صورت بی‌توجهی می‌توانند زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های حاد یا حتی برخی سرطان‌های ناحیه فک و صورت شوند. وی افزود: در دوران بارداری، به‌دلیل تغییرات هورمونی و تغذیه‌ای، احتمال بروز بیماری‌های دندانی افزایش می‌یابد. درمان‌های مناسب و به‌موقع نه‌تنها ایمن هستند بلکه از بسیاری عوارض بعدی برای مادر و جنین جلوگیری می‌کنند.
قربانی با اشاره به نقش دهان در فرآیند گوارش نیز خاطرنشان کرد: وقتی فرد به‌دلایل دندانی قادر به جویدن صحیح غذا نباشد، سیستم‌گوارشی تحت‌فشار قرار گرفته و دچار اختلال می‌شود. برآوردها نشان می‌دهد تا ۸۰ درصد مشکلات گوارشی می‌تواند منشا دهانی داشته باشد. وی ضمن تبریک روز دندانپزشک، خواستار تقویت برنامه‌های پیشگیرانه، ارتقا آموزش‌های بهداشت دهان در مدارس، و پوشش بیمه‌ای گسترده‌تر برای خدمات دندانپزشکی شد و گفت: امیدواریم با سیاست‌گذاری‌های دقیق‌تر و همکاری رسانه‌ها، بتوانیم سطح سلامت دهان‌ودندان مردم را ارتقا دهیم و از هزینه‌های سنگین درمانی در آینده جلوگیری کنیم.
نظر شما