آگاه: ساعت هفت صبح است و هنوز درب مرکز جمع‌آوری پلاسما در یکی از مناطق حاشیه‌ای شهر تهران باز نشده، اما دو جوان منتظر ایستاده‌اند. با آنها هم‌صحبت می‌شوم تا علت حضورشان در مقابل این مرکز را بدانم. برای فروش پلاسما آمده بودند.
رقمی که بابت یک نوبت اهدای پلاسما (البته بهتر است بگوییم فروش) مبلغی دریافت می‌کنند، عدد چشمگیری نیست و فقط پول جیبی تلقی می‌شود؛ اما همین‌هم برای آنها کافی است تا ترغیب شوند و هفته‌ای دو مرتبه به این مرکز بیایند.
به گزارش مهر، این روزها شاهد تاسیس این قبیل مراکز در نقاط مختلف کشور هستیم و افرادی که برای فروش پلاسما به آنجا می‌روند. پلاسما مایع زردرنگ تشکیل‌دهنده خون است که پس از جداسازی خون از سایر اجزای سلولی، به‌دست می‌آید.
پلاسمای انسانی به‌عنوان منبع آنتی‌بادی‌ها در تولید داروهای بسیار مهم و حیاتی برای بیماران نیازمند، همچون بیماران هموفیلی، نقص سیستم‌ایمنی بدن و بسیاری دیگر از بیماری‌های اتوایمیون، کاربرد به‌سزایی دارد. همچنین پروتئین پلاسما در درمان شوک و سوختگی‌های شدید کاربرد فراوانی دارد.
بنابراین، پلاسما منبع طیف‌گسترده‌ای از داروهای نجات‌بخش بیماران است که بدون وجود پلاسمای انسانی امکان تولید آنها وجود ندارد. حالا متوجه این واقعیت می‌شویم که پلاسمای انسانی، ارزش بسیار زیادی برای نجات جان همنوعان دارد و بی‌خود نیست که مراکز جمع آوری پلاسمای انسانی، نیروهای خود را در معابرعمومی به صف می‌کنند تا برای دریافت پلاسما تبلیغ کنند.
مصطفی جمالی، مدیرعامل سازمان انتقال‌خون ایران، با انتقاد از پلاسمافروشی در بخش‌خصوصی، گفت: این روش ضمن به‌خطر انداختن سلامت اهداکننده و مصرف‌کننده داروهای مشتق از پلاسما، خطر کاهش اهدای داوطلبانه خون را در پی خواهد داشت. درحالی که پزشکان عنوان می‌کنند هفته‌ای یک نوبت اهدای پلاسما، مشکلی ندارد؛ اما مراکز خصوصی جمع‌آوری پلاسما، به این موضوع توجه ندارند و مشاهده می‌شود که برخی افراد تا دو نوبت در هفته هم برای فروش پلاسمای خون خود اقدام می‌کنند.
گفته می‌شود برای هر نوبت فروش پلاسما، رقمی در حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان پرداخت می‌شود. این درحالی است که جمع‌آوری پلاسمای انسانی، سود زیادی برای مراکز دارد. زیرا داروهای مشتق از پلاسما، بسیار گران‌قیمت و البته حیاتی هستند.
مدیرعامل سازمان انتقال‌خون ایران معتقد است وقتی در ازای دریافت پول، اهدای پلاسما صورت می‌گیرد و افراد برای اهدای پلاسما مراجعه می‌کنند، ممکن است سوالات را خوب جواب ندهند. در بازنگری عملکرد مراکز جمع‌آوری پلاسما، که چندسال قبل صورت گرفت، برای اولین‌بار میزان نیاز کشور توسط سازمان غذاودارو محاسبه و مدون شد که در چشم‌انداز آینده ۶۰۰ هزار لیتر پلاسما ایرانی، تهیه و همزمان پالایشگری برای تبدیل پلاسما کشور به داروهای موردنیاز بیماران در خاک ایران راه‌اندازی شود. به‌دلیل اهمیت نگاه جامعه‌نگر به مقوله جمع‌آوری پلاسما و خطر تاثیر منفی اهدای پولی بر اهدای داوطلبانه در کشور، مقرر شد تنها یک‌سوم پلاسمای اهدایی از طریق پرداخت پول جمع‌آوری شود و الباقی پلاسمای موردنیاز کشور با مشارکت اهداکنندگان داوطلب، تهیه و در اختیار پالایشگر قرار گیرد.
اما امروز آنچه را مشاهده می‌کنیم، فروش پلاسما است و سازمان انتقال‌خون نتوانسته در مسیر جمع‌آوری داوطلبانه پلاسما موفق باشد. افزایش تعداد مراکز خصوصی جمع‌آوری پلاسما در کشور، بیانگر این واقعیت تلخ است که پلاسمافروشی به یک بازار پرسود برای صاحبان این مراکز تبدیل شده و سلامت انسان‌ها چندان هم مهم نیست.
شاید اگر در راه‌اندازی پالایشگاه انتقال خون قدری جدی‌تر بودیم، حالا می‌توانستیم شاهد اهدای داوطلبانه پلاسما باشیم؛ درست مثل اهدای خون که امروزه به‌صورت صددرصد داوطلبانه صورت می‌گیرد و هیچ‌کس توقع دریافت پول ندارد.