آگاه: گرچه روایتهای آن تنها مذهبی نیست اما از عمدهترین عناصر مذهبی آن را روایتهایی از غدیرخم، واقعه عاشورا و برخی قصص قرآنی است. ازلحاظ تاریخی پردهخوانی برآمده از نقالی و نقالی نیز برگرفته از هنر قوالی (قوالی، نقل داستان همراه با آواز و موسیقی بود. تلفیق موسیقی و کلام که در پیش از اسلام در ایران بین عامه مردم رواج داشت) است. نقالی هنر بداههخوانی و کلام است و قوالی هنر در هم آمیختن موسیقی و کلام. پردهخوانی شکل تکاملیافته این دو سبک هنری و از اولین گونههای هنر چندرسانهای است. در این هنر، هنرمند بهطور همزمان از نمای پرده نقاشی مرتبط با روایت و همراهی تکنیکهای ارتباطی مثل لحن، حرکات معنادار دست و بدن و نیز گفتار و گاه موسیقی بهره میبرد و درنهایت سبک منحصربهفردی از هنر چندرسانهای در سنتیترین حالت خودش را به نمایش میگذارد.
این هنر بر قوت ادبیات شفاهی ایران تاثیر بسزایی داشته و موجب ارتقای فرهنگ شفاهی و ادبیات عامه در ایران شده است. دوران اوج آن را عصر صفویه میدانند که بیشتر با پردهخوانی مذهبی شناخته شده و رشد کرده است. اشکال عمده این هنر نمایشی را میتوان در انواعی چون روضهخوانی، حملهخوانی، صورتخوانی، مناقبخوانی و فضایلخوانی (روضهخوانی، حملهخوانی، صورتخوانی، مناقبخوانی و فضایلخوانی اشکال مختلف نقالی مذهبی در عصر صفویه و قاجار بود که در مدح و ستایش ائمهاطهار و روایات مذهبی به کار گرفته میشد) مثال زد.
نقوش پردهها معمولا عامیانه و مبتنیبر تخیلات نقاش بودند. این نقاشیها بازگوکننده داستان نقال و دو شکل ارتباطی را دربرداشتند. این نقوش گاهی تزیینی به شمار میرفت. در این حالت نقال از نقوش صرفا بهمنظور جلبتوجه استفاده میکرد و نقاشی ارتباط چندانی با داستان نداشت. در حالت دوم، این نقوش به داستان مرتبط بوده و نقال برای بازگویی داستان نقاشیها را دنبال میکرد. اوج هنر این نقوش عهد قاجار و نقاشی قهوهخانههاست. استفاده از عناصر رسانهای بهصورت همزمان نظیر اجرا، تصویر و موسیقی و نقش مخاطب از اجرا و اثری که اجرا بر مخاطب میگذارد؛ پردهخوانی را در زمره یکی از بینظیرترین هنرهای نمایشی سنتی درآورده است. زمینهها و درونمایههای فوقالعادهای در بهکارگیری خلاقیت، تخیل و جلوههای تصویری در پردهخوانی وجود دارد که عاملی اثرگذار در خلق لحظات عاطفی و دراماتیک محسوب میشود. بهطورکلی در پردهخوانی مذهب، اسطوره، نمایشهای بومی، آیینی و ادبیات مذهبی و حماسی در شکل شعر و داستان با نمادهای دینی و حماسی درهم میآمیزند تا با عبور از ذهن خلاق هنرمند، نمایشی بیبدیل را خلق کنند؛ ازاینرو پردهخوانی میتواند جلوهای کاملا متفاوت از هنرهای چندرسانهای را به نمایش گذارده و سبب انتقال بیشتر مفاهیم پیچیده در قالبی ساده و درعینحال اثرگذار شود.
۲۴ تیر ۱۴۰۳ - ۱۳:۲۵
کد خبر: ۵٬۲۵۰
نقالی یا پردهخوانی هنری است که پیدایش آن را در دوران صفویه یا پیش از آن تشخیص میدهند.
نظر شما