آگاه: این رفتار ارتباطی برای اینکه بتواند موفق باشد نیاز به الگویی اخلاقی دارد تا از آسیب‌های که می‌تواند در پی داشته باشد، بکاهد. اسلام و مذهب شیعه نیز نمونه‌های بسیار روشنی از مناظره در تاریخ خود دارد و شاید بتوان گفت اسلام از طریق مناظره و گفت‌وگو بود که توانست حقانیت خود را اثبات کند. شرح‌هایی از مناظرات امام رضا(ع) به‌عنوان یک انسان کامل که در منبعی مانند عیون اخبارالرضا روایت شده، حدیث هدایتگرانه و الهی داشته، منجر به منافعی برای طرف مناظره شده است. باید به این مهم توجه داشت که برگزاری مناظره‌های انتخاباتی چیزی نیست که ما از غرب الگوبرداری کرده باشیم اما شاید در شکل‌های نوین به سمت آنها رفته و از اصل فاصله گرفته باشیم. در اینجاست که باید تاکید داشت که مناظره اخلاق‌محور، مقبول‌ترین نوع آن و نتیجه‌ای به سود هر دو طرف خواهد داشت. در این روزها که مناظرات انتخاباتی چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری کشورمان با مناظرات انتخاباتی در ایالات‌متحده آمریکا همزمان شده است بد نیست که نگاهی به رعایت اخلاق در این دو مناظره بیندازیم. جو بایدن و دونالد ترامپ پنجشنبه گذشته به مناظره ریاست‌جمهوری دعوت شدند به این امید که افرادی را که از انتخابات بیزار هستند، تحت تاثیر قرار دهند، اما در پایان، رأی‌دهندگان به درک عمیق‌تری از این رسیدند که نشان می‌داد چرا از گزینه‌های خود متنفرند. بنا بر اعلام رسانه‌های آمریکا، در مناظره مذکور، ترامپ مناظره را با دروغ‌پردازی درباره مهاجرت، سقط جنین و سیاست خارجی آغاز کرد و در عین حال حواس ناظران را درمورد بحران آب‌وهوا منحرف کرد، اما بایدن تا حد زیادی نتوانست از نقاط ضعف ترامپ استفاده کند و برای ارائه پاسخ‌های مختصر و منسجم تلاش کرد. ترامپ سعی کرد با اشاره به محکومیت اخیر «هانتر بایدن» پسر رییس‌جمهوری توجهات را از کشمکش‌های قانونی و مجازات‌های سیاسی‌اش منحرف کند و به‌طرز عجیبی اظهار داشت که «بایدن به محض اینکه از قدرت کنار برود، ممکن است به عنوان یک مجرم محکوم شود.»  در مقابل بایدن نیز با فهرست‌کردن برخی از اتهامات جنایی و مجازات‌های مدنی که ترامپ با آن مواجه است، از جمله خسارات ناشی از سوء‌استفاده جنسی، بدنامی و رسوایی‌اش درباره «ژان کارول»، نویسنده و مقاله‌نویس قدیمی مجله Elle که «دونالد ترامپ»، رییس‌جمهوری سابق آمریکا را به تجاوز و افترا متهم کرده بود پرداخت. بایدن با اشاره به رابطه نامشروع دونالد ترامپ با ستاره فیلم‌های غیراخلاقی به‌صورت کنایه‌آمیز و تحقیرکننده این جمله را به زبان آورد: «شما اصول اخلاقی مشابه گربه‌های ولگرد دارید.» وقتی روند مناظرات میان دو نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا را می‌بینیم، یک موضوع بیش از هر چیزی توجه ما را به خود جلب می‌کند و ان این است که دو نامزد برای تخریب حریف و غلبه بر آن از هیچ ابزاری دریغ نکرده و هیچ حد و مرزی برای اتهام‌زنی قائل نیستند و به هر حربه‌ای برای پیروزی چنگ می‌زنند. در اکثر کشورهای غربی مسائل غیراخلاقی و فساد اخلاقی روی میز مناظره‌کنندگان در انتخابات قرار می‌گیرد، حتی پای آن به پارلمان‌ها هم باز می‌شود و همین موضوع در ادوار گذشته انتخابات آمریکا مطرح شده بود. اما این حاشیه‌ها هرگز بر انتخابات ایران سنگینی نمی‌کند. در روزهای اخیر هفت مناظره را شاهد بودیم اما با وجود اختلاف‌نظر میان نامزدها، موضوعی که بیش از هم به چشم می‌خورد رعایت اخلاق و احترام نامزدها به یکدیگر بود. در «جمهوری اسلامی ایران» نظرات و دیدگاه‌های مختلف حاکم است و نامزدها و کنشگران سیاسی بدون لکنت زبان نظرات خود را بیان می‌کنند، مگر نه آنکه در مناظرات دور اول یا اولین مناظره در دوره دوم انتخابات چهاردهم، نامزدهای ریاست‌جمهوری به صراحت مواضعشان را با مردم در میان گذاشتند اما هیچگاه مسائل غیراخلاقی وجود نداشته و ندارد چراکه سبک زندگی ایرانی و اسلامی مغایر با هرگونه رفتار غیراخلاقی مشابه آنچه در آمریکا روی می‌دهد، است. این خود تفاوت کشورهای به اصطلاح مهد تمدن با کشوری است که در خط مقدم جبهه مقاومت ایفای نقش می‌کند.