آگاه: از این رو همایش اقتصادی خزر از روز گذشته با حضور کشورهای روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و آذربایجان در تهران و به میزبانی «محمدرضا عارف» معاون اول رییس‌جمهور آغاز شده و امروز سه‌شنبه نیز در سطح نخست‌وزیران این کشورها و معاون اول رییس‌جمهور کشورمان ادامه می‌یابد.
باتوجه‌به رویدادی خبری که در تهران شکل گرفته است، باید پرسید چرا خزر برای ما اهمیت دارد؟ ۵۰میلیارد بشکه نفت و ۱۰۶تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی؛ این اعداد، منابع ثابت شده و احتمالی انرژی نه در خلیج‌فارس که در دریای خزر است.
گنجینه‌ای که به‌واسطه قرارگرفتن در میانه دو قاره آسیا و اروپا به‌عنوان مهم‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی نگاه بسیاری از قدرت‌های جهان را به خود جلب کرده است. درحال‌حاضر رقابت گسترده‌ای برای اتصال منابع این حوزه آبی به بخش‌های مختلف آسیا و اروپا در جریان است که اَبَرکریدورهایی چون شمال-جنوب یکی از آنهاست. این اما تنها مزیت بزرگ‌ترین دریاچه جهان نیست، این حوزه آبی زیستگاه حدود ۹۰درصد از ماهیان خاویاری سیاه و قرمزی است که ارزش غذایی و دلاری بالایی دارد. صنعت توریسم در کرانه‌های مختلف این دریاچه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت‌های آن تعریف شده است. اهمیت موارد اشاره‌شده کشورهای این حوزه را به تعیین و تدوین چارچوبی برای بهره‌مندی عادلانه و قانونی از منابع دریاچه ترغیب کرده و کنوانسیون حقوقی دریای خزر مهم‌ترین این تلاش‌هاست که باوجود برخی ایرادات و نارضایتی‌های ایران، می‌تواند مهم‌ترین سند حل اختلافات کشورهای حاشیه تلقی شود.
از میان پنج کشور حاشیه خزر، ایران به‌واسطه دسترسی به آب‌های آزاد نقش اول تمام سناریوهای اقتصادی را می‌تواند بازی کند و این توانستن در سایه ایجاد و تثبیت مسیرهای ترانزیتی جدید و موجود است. این مزیت ژئوپلیتیکی ایران، باید در جذب سرمایه‌های کشورهای حاشیه خزر برای سرمایه‌گذاری در حوزه حمل‌ونقل نقش مهمی ایفا کند.
اهمیت اجلاس اقتصادی خزر
دریاچه خزر برای کشورهای حاشیه آن دارای ارزشی اقتصادی-تجاری بوده و ازاین‌رو اجلاس اقتصادی خزر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین زیرمجموعه‌های اجلاس خزر محسوب می‌شود؛ نشستی که برای نخستین‌بار مرداد سال۹۸ به میزبانی منطقه توریستی «آوازه شهر» ترکمن‌باشی ترکمنستان، برگزار شد. مجمعی متشکل از وزرای اقتصادی، هیات‌های تجاری بخش‌های دولتی و خصوصی که گردهم آمدند تا برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های یکدیگر به تفاهم رسند. دومین دوره این مجمع مهر ۱۴۰۱ در مسکو، پایتخت روسیه برگزار شد و سومین دوره آن اکنون در پایتخت ایران درحال برگزاری است.
تهران، مسکو، عشق‌آباد، باکو و آستانه در مجمع اقتصادی خزر در پی بستری هستند که بتوانند از ظرفیت‌های چشمگیر یکدیگر برای توسعه استفاده کنند؛ ازاین‌رو سران کشورهای حاشیه خزر در پنجمین دور نشست خود در قزاقستان بر تداوم برگزاری منظم نشست‌های اقتصادی تاکید ویژه کردند. بازاری با حجم نزدیک به ۷۰۰میلیارد دلار و جغرافیایی با جمعیتی حدود ۳۰۰میلیون نفر، سرزمین‌هایی اغلب بکر و با منابع طبیعی غنی، برای هیچ‌یک از پایتخت‌های همسایه قابل چشم‌پوشی نیست و از این رو در روز نخست این همایش، نشست بزرگ تجاری در قالب هفت پنل تخصصی با حضور وزرا، معاونان وزرا، نمایندگان بخش خصوصی و فعالان اقتصادی در هفت سرفصل در قالب پنل‌های مختلف شامل چشم‌انداز توسعه همکاری تجاری صنعتی کشاورزی، دورنمای همکاری اقتصادی بانکی وگمرکی، همکاری‌های حمل‌ونقلی و ترانزیتی و خدمات فنی مهندسی، همکاری‌های زیست‌محیطی گردشگری و بهداشتی‌، همکاری‌های انرژی، همکاری‌های علمی و فناوری و همکاری‌های اتاق‌های بازرگانی در قالب بخش خصوصی برگزار و نتایج آن به ۳۰بهمن ارائه شد تا در نهایت نخست‌وزیران و معاون اول ایران مسیر اجرای توافقات را تثبیت کنند.
محمدرضا عارف، معاون اول رییس‌جمهور که نمایندگی جمهوری اسلامی ایران را در این اجلاس برعهده دارد، در سخنرانی خود در راستای حل مشکلات منطقه‌ای و داخلی مطالبی را بیان خواهد کرد. «علیرضا خامسیان» معاون ارتباطات دفتر معاون اول رییس‌جمهور در یادداشتی به مهم‌ترین محورهای پرداخت که او در همایش امروز اشاره خواهد کرد و ضرورت گسترش همکاری‌های اقتصادی برای کاهش اثرات تحریم‌ها و افزایش تبادلات منطقه‌ای، اهمیت مدیریت پایدار منابع خزر و مقابله با کاهش سطح آب و تهدیدات محیط‌زیستی، توسعه ظرفیت‌های ترانزیتی ایران و نقش آن در اتصال کشورهای منطقه به بازارهای بین‌المللی، تقویت همگرایی سیاسی و اقتصادی میان کشورهای ساحلی، با هدف کاهش تنش‌ها و جلوگیری از مداخله خارجی و نهایت تمرکز بر مشکلات محیط‌زیستی داخلی ایران همچون مسئله تالاب انزلی و سایر اکوسیستم‌های شمال کشور را از محوری عنوان کرد که از در سخنان معاون اول رییس‌جمهور تشریح خواهد شد.
به‌هرحال دریای خزر، دریای دوستی و همکاری بین کشورها و ملت‌های اطراف آن است و ازآنجاکه دولت چهاردهم سیاست همگرایی با همسایگان را دنبال می‌کند، اجلاس خزر می‌تواند آغاز مسیر جدید ایران در روابط با برخی کشورهای همسایه و افزایش مناسبات تجاری و توسعه روابط باشد.