آگاه: روز گذشته (شنبه ۱۵اردیبهشت) خبر عبور ناو اقیانوس‌پیمای «شهید مهدوی» نیروی دریایی سپاه از مدار صفر درجه (خط استوا) و وارد آن به نیمکره جنوبی زمین رسانه‌ای شد.

این اولین ماموریت دوربُرد نیروی دریایی سپاه از لحاظ طی مسافت و نوع ماموریت است که به نام ناو شهید «نادر مهدوی» ثبت می‌شود و گویایی ورود سپاه به عرصه‌ای جدید در دفاع از منافع کشور و افتخارآفرینی به نام ایران و ایرانی است.

اهداف حضور نیروهای دریایی ایران در آب‌های آزاد

برقراری ایمنی و امنیت دریانوردی و اعلام این موضوع که جمهوری اسلامی ایران با توانمندی‌های خود به‌ویژه در حوزه دریا، هیچ‌گونه محدودیتی برای حضور در هیچ نقطه‌ای را ندارد، مهم‌ترین اهداف حضور ایران در فواصل بیشتر است.

نیروی دریایی سپاه همچون برادران ارتشی خود در نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی این کار را با اولویت برقراری امنیت و ایمنی و کمک به شناورهای حاضر در سطح دریا و همچنین نشان دادن اقتدار نظام همراه با ارسال پیام صلح و دوستی برای همه ملت‌های جهان به‌عنوان کارکردهای حضور ایران در آب‌های دور است، انجام می‌دهد.

نیروی دریایی ارتش و سپاه به‌عنوان لبه بیرونی نیروهای مسلح محسوب می‌شود و همواره یک هماهنگی و همکاری تنگاتنگی بین هر دو نیرو هم در حوزه دریا و هم در حوزه فضای بالای دریا وجود دارد و عبور نیروی دریایی سپاه از مدار صفر درجه نیز قطعا در پیشبرد اهداف کلان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است.

گسترش حوزه ماموریت نیروی دریایی راهبردی ایران

ایران از طریق خلیج‌فارس و تنگه هرمز با سیستم جهانی پیوند می‌خورد. رهبر انقلاب با علم به این موضوع می‌فرمایند: «امروز دشمن ما، فلان کشور همسایه خلیج‌فارس نیست. دشمنی که ما احتمال حمله و تهدید او را می‌دهیم کسی است که در اقیانوس‌ها گسترش یافته است؛ بنابراین در جنگ خلیج فارس، جنگ کردن داخل خانه است، درحالی‌که در دریای عمان جنگ کردن در عرصه وسیع بیرون خانه است.» (بیانات رهبر انقلاب ۶/۹/۱۳۸۷)

به نظر می‌رسد ایشان در قالب اندیشه بازگشت به دریا، برای دفاع از خلیج‌فارس، راهکاری را در قالب این مثال مطرح می‌کنند «آن وقت‌ها زمانی که در جنگ‌های تن‌به‌تن شمشیر مطرح بود، می‌گفتند هر کسی شمشیرش بلندتر باشد، بازوها و دستش طولانی‌تر باشد این در جنگ پیروز می‌شود یا احتمال پیروزی‌اش بیشتر است؛ واقعیت قضیه این است دشمن ممکن است شما را از چند هزار کیلومتری هدف قرار بدهد، به این نکات باید توجه کنید، هم مصونیت ایجاد کنید و هم امکان تهاجم پیدا کنید.» (بیانات رهبری ۶/۹/۱۳۸۷) علت این تدبیر این است که حضور در خلیج‌فارس و تنگه هرمز درحال‌حاضر به‌عنوان عامل قدرت برای ایران محسوب نمی‌شود، بلکه عامل ضعف قدرت ملی ایران است.

ایران وابسته‌ترین کشور منطقه به تنگه هرمز است و صددرصد صادرات انرژی فسیلی ایران و بیش از ۸۰درصد صادرات و واردات آن از طریق مسیر فوق‌الذکر انجام می‌شود. پس در شرایط بحرانی، ایران به‌شدت آسیب‌پذیر خواهد بود؛ بنابراین سواحل دریایی عمان منطقه امن‌تری جهت خروج نسبی ایران از تهدیدات موجود و تهدیدات مفروض است (شیخ‌زاده و همکاران، ۱۳۹۱). ایران از طریق این عرصه آبی می‌تواند به یک قدرت نظامی با حوزه عملکرد اقیانوسی تبدیل شود و از حوضچه خلیج فارس خود را بیرون بکشد، زیرا حوضچه خلیج‌فارس امکان تبدیل شدن ایران به یک قدرت دریایی را فراهم نمی‌کند. (حافظ‌نیا، رومینا ۱۳۸۴:۱۸) پیامد این اندیشه این است که افزایش حضور ناوگان دریایی جمهوری اسلامی ایران در آب‌های آزاد، باعث تغییر موازنه دریایی در حاشیه شمالی اقیانوس هند و مناطق پیرامونی آن و سبب پذیرش ایران به‌عنوان قدرت دریایی در توازن قوای منطقه‌ای می‌شود.

امنیت و ثبات‌سازی

دیپلماسی دفاعی سعی در جایگزین کردن تنش باثبات دارد. این یک تئوری ثبات‌محور است که علاوه‌بر پیشبرد سیاست‌های کلان ملی، می‌تواند زمینه مناسبی برای مدیریت بحران و محیط امنیتی به شمار آید. (میرزایی و همکاران، زمستان ۷:۱۳۹۷) بنابراین گام برداشتن در مسیر راهبرد ملی به‌منظور دستیابی به اهداف کلان نظام، مستلزم برخورداری از امنیت در حوزه‌های مختلف است. نیروهای مسلح در کنار سایر ارکان قدرت ملی، نقش اساسی در برقراری امنیت ملی ایفا می‌کنند.

برخورداری از امنیت ملی در حوزه دریا، مستلزم برخورداری از قدرت دریایی است؛ جایی که به‌شدت متاثر از تفکر دولتمردان، سیاست‌های کلان کشور و اهداف ملی است. برای کشور دریایی مانند ایران که منافع، اقتصاد و امنیت آن با دریاها پیوند خورده است، برخورداری از راهبرد دریایی مناسب، حیاتی و الزامی است. (اعظمی، فرشته‌منش، ۱۳۹۱). قدرت‌های جهان بر این امر اذعان کرده‌اند که ایران قدرتی مهم در منطقه است و همواره به‌عنوان حفاظت منطقه‌ای، موقعیت مهمی را در خصوص ثبات و امنیت منطقه داراست و خواستار تامین امنیت منطقه‌ای ازسوی کشورهای ساحلی منطقه و کوتاه شدن دست بیگانگان و عدم دخالت قدرت‌های خارجی است.

ویژگی‌های ناو شهید مهدوی

ناو شهید مهدوی که در اسفند۱۴۰۱ به نیروی دریایی سپاه الحاق شده، بیش از ۲۱۰۰تُن وزن دارد، طول آن ۲۴۰متر و عرض آن ۲۷متر است.

این ناو انواع رادارهای پیشرفته نظیر رادار سه‌بعدی، سامانه‌های موشکی، سطح به سطح، سطح به هوا و سامانه سوم خرداد و سایر سامانه‌های مخابراتی پیشرفته را داراست و در نوع خود از جمله ناوهای خاص کشور محسوب می‌شود.

علاوه‌براین، ناو شهید مهدوی اولین شناور ایرانی مجهز به موشک‌های بالستیک دوربُرد است.

در بهمن‌ماه سال گذشته، خبر رسمی شلیک موشک بالستیک از روی این شناور منتشر شد و طبق تصاویری که نیروی دریایی سپاه منتشر کرد، دو موشک بالستیک با برد تقریبی ۱۷۰۰کیلومتر از داخل دو کانتینر به‌سمت اهداف خود شلیک شدند.

به گفته سردار علیرضا تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه، روی این ناو، علاوه‌بر موشک‌های بالستیک برد بلند، موشک‌های کروز ۷۵۰کیلومتری و دوهزار کیلومتری با نام «قدر۴۷۴» نیز نصب شده است.

سپاه پاسداران از اواخر دهه۸۰ شمسی و در پی تفکیک ماموریت نیروهای دریایی ارتش و سپاه، مسئول اصلی حراست از خلیج‌فارس و تنگه هرمز است اما در سال‌های اخیر، مامور به حضور در آب‌های اقیانوسی نیز شده است و برای این ماموریت، شناورهای مختلفی ازجمله همین ناو شهید مهدوی، رودکی و باقری (در آستانه الحاق) در اختیار دارد.

به گفته سردار تنگسیری، مهم‌ترین ماموریت نیروی دریایی سپاه در آب‌های دوردست، ایجاد و حفظ سیادت دریایی و تامین امنیت خطوط کشتیرانی است. در ماه‌های اخیر، شناور شهید مهدوی در خلیج عدن نیز به انجام ماموریت پرداخته بود.