در تمام ادوار تاریخی تا آنجا که اسناد شفاهی و مکتوب وجود دارد برای شب یلدا عناوین شب چله یا چله‌نشینی به کار رفته است. در این شب طولانی آیین‌ها و مراسم‌های ویژه وجود داشته که شاید در سایر مناطق ایران کمتر مرسوم بوده است به آن شب چراغانی چله یا شب چراغ نیز می‌گفته‌اند.

استقبال سرخ از زمستان سفید

آگاه: استان خراسان رضوی و جنوبی: تهیه شیرینی کف یا کفبیخ یکی از آیین‌های ضروری و واجب شب چله در منطقه جغرافیایی قهستان و خراسان قدیم است. کفبیخ یک نوع شیرینی یا شربت سنتی است. یکی از آیین‌های ویژه شب چله در استان خراسان رضوی و خراسان جنوبی برگزاری مراسم «کف زدن» کفبیخ است. در این مراسم، ریشه گیاهی به نام چوبک را که در این دیار به «بیخ» مشهور است، در آب خیسانده و پس از چندبار جوشاندن، در ظرف بزرگ سفالی به نام «تغار» می‌ریزند.
اصفهان: شب یلدا (شب چله) در اصفهان: مانند سایر مناطق ایران فامیل و بستگان به خانه پدربزرگ‌ها یا مادربزرگ‌ها می‌روند و دور هم پای کرسی جمع می‌شوند. صاحب‌خانه هم با آجیل و میوه از مهمان‌ها پذیرایی می‌کند آنها تا پاسی از شب و گاهی تا نزدیک صبح می‌نشینند، شاهنامه می‌خوانند و فال حافظ می‌گیرند. بزرگ‌ترها داستان یا خاطره نقل می‌کنند. نوشیدنی شب یلدا به‌طور معمول چای و شربت و چنانچه برف باشد مخلوط برف و شیره انگور هستند. غذای شب چله (یلدا) چنانچه مقدور باشد پلوماهی و در غیر این‌صورت یکی از غذاهای محلی مانند کوفته، گندی، دلمه، چرب و شیرین یا ... است.
آذربایجان (شرقی و غربی): مردم آذربایجان هم که شب یلدا را با عنوان چیله گجسی می‌شناسند رسومی مشابه بقیه اقوام ایرانی برای این شب دارند. آذری‌ها هندوانه‌های تزیین‌شده را در سینی گذاشته و با شال‌های قرمز در اطراف آن، هندوانه را تزیین می‌کنند. شب‌نشینی در خانه بزرگ‌ترها از رسوم اصلی در آذربایجان است. 
کردستان: در کردستان نیز مانند سایر مناطق کوهستانی ایران این آیین تاریخ کهنی دارد که به همان نام قدیمی‌اش «شو چله» خوانده می‌شود و در شهر سنندج، مرکز استان کردستان از قدیم اکثر خانه‌ها غذای دلمه و نان سنگک برای پذیرایی از مهمان‌ها آماده می‌کنند و این به‌صورت سنتی در این شهر تبدیل شده است.
گیلان: در گیلان هندوانه را حتما فراهم می‌کنند و معتقدند که هرکس در شب چله هندوانه بخورد در تابستان احساس تشنگی نمی‌کند و در زمستان سرما را حس نخواهد کرد. «آوکونوس» (آو= آب و کونوس = ازگیل) یکی دیگر از خوردنی‌هایی است که در این منطقه در شب یلدا رواج دارد و به روش خاصی تهیه می‌شود. در فصل پاییز، ازگیل خام را در خمره می‌ریزند، خمره را پر از آب می‌کنند و کمی نمک هم به آن می‌افزایند و در خم را می‌بندند و در گوشه‌ای خارج از هوای گرم اتاق می‌گذارند.
خوزستان: مردم خوزستان تا سحر انتظار می‌کشند تا از قارون افسانه‌ای استقبال کنند. قارون در لباس هیزم‌شکن برای خانواده‌های فقیر تکه‌های چوب می‌آورد. این چوب‌ها به طلا تبدیل می‌شوند و برای آن خانواده، ثروت و برکت به همراه می‌آورند. 

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.